W razie Niemca

Wołodymyr Zełeński, Kamala Harris i Antony Blinken, Wang Yi, Emmanuel Macron, Ursula von der Leyen, Rishi Sunak, Andrzej Duda i Mateusz Morawiecki, a także Olaf Scholz i Annalena Baerbock. Lista prezydentów, premierów i innych czołowych polityków zjeżdżających do Monachium jest co roku długa. Tym razem tej długości nie zaszkodził brak przedstawicieli Rosji - o najeźdźcy i tak było głośno, a autorytetów nie zabrakło. O głównych tematach najważniejszego spotkania światowych liderów debatujących o bezpieczeństwie, czyli wojnach i pokoju, Adam Górczewski rozmawia z Tomaszem Lejmanem, dziennikarzem telewizji Polsat i PolsatNews, który przez 3 dni rozmawiał z uczestnikami Konferencji i przysłuchiwał się panelom i debatom. Autor podcastu pyta doświadczonego dziennikarza również o stronę organizacyjną wydarzenia i o to, dlaczego prezydent USA nie dotarł do stolicy Bawarii, a zaraz po Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa nagle pojawił się w Kijowie.

W pociągu Kilonia-Hamburg Palestyńczyk zabił dwoje nastolatków i ranił 7 innych osób. W Illerkirchberg Erytrejczyk, również nożem, pozbawił życia 14-latkę idącą do szkoły. Tylko w pociągach, na dworcach i lotniskach dochodzi w Niemczech średnio do jednego ataku z użyciem noża dziennie. Ta najprostsza biała broń bierze rocznie udział łącznie w dziesiątkach tysięcy przestępstw w Niemczech i zabija 100 osób. Ludzie ze strachem czytają o nożownikach, boją się też imigrantów, ale statystyki pokazują, że nie trzeba być z Syrii, Afganistanu czy Palestyny by atakować nożem. Adam Górczewski przytacza tragiczne przykłady z ostatnich miesięcy i cytuje pomysły polityków na rozwiązanie tego problemu.  Czy w niemieckich pociągach będą jeździć tajniacy z bronią?

31 grudnia 2022 zmarł Benedykt 16. Pochowany pod tym imieniem 5 stycznia 2023 w Watykanie, bo po abdykacji nie wrócił do imion i nazwiska Josepha Aloisiusa Ratzingera, pod którymi urodził się, kształcił i rozwijał myśl teologiczną. Zostanie zapamiętany jako papież-senior, pierwszy od wieków. Dłużej był na emeryturze niż pełnił rolę głowy kościoła katolickiego. Do rozmowy o Benedykcie 16. Adam Górczewski zaprosił dziennikarza i teologa Tomasza Kycię. Ze współprowadzącym podcast "Cosmo po polsku", korespondentem Radia Watykańskiego, dziennikarzem mediów publicznych w Berlinie, autor "W razie Niemca" poszukuje przekazu, który nie tylko katolikom pozostawił profesor teologii. Odcinek o ludzkiej stronie "pancernego kardynała" i o proroku niezrozumianym w ojczyźnie. 

XXI wiek, a historie szpiegowskie wciąż takie same. Niemcy ujawnili kreta w szeregach BND - Carsten L. przekazywał informacje niemieckiego wywiadu Rosjanom. Przede wszystkim te, które dotyczyły Ukrainy. Podwójny agent pracował w komórce, przez którą przechodzi połowa zdobytych przez Bundesnachrichtendienst informacji, m.in. wynikających ze współpracy z USA i Wielką Brytanią, czyli najlepszymi wywiadami świata. W służbach niemieckich i innych państw Zachodu szok i trwoga. Adam Górczewski przybliża tę wpadkę, jak również przypadki wcześniejszych agentów ujawnionych w BND. Autor podcastu opowiada też o szpiegu, który dla Rosjan pracował w Austrii, a został zatrzymany również już po inwazji Rosji na Ukrainę.

Brzmi groteskowo, ale to było bardzo realne zagrożenie. Przede wszystkim Obywatele Rzeszy, ale także wyznawcy teorii spiskowych, z istnieniem "deep state" na czele, planowali obalić demokratyczną władzę w Niemczech i zastąpić jest innym rządem pod wodzą szemranego szlachcica. Adam Górczewski opisuje plany niedoszłych zamachowców i postać Henryka XIII. Księcia Reuß, który miał stanąć na czele junty. Były korespondent charakteryzuje też Obywateli Rzeszy, którzy uważają, że Republika Federalna Niemiec nie istnieje, ich kraj jest oblegany, obowiązuje prawo wprowadzone wraz z powstaniem Rzeszy Niemieckiej w 1871, a granice powinny zostać przywrócone najlepiej do tych z 1937 roku. 7 grudnia 2022 Prokuratura Generalna przeprowadziła z udziałem 3000 policjantów zatrzymania i przeszukania w 11 landach Niemiec, a także w Austrii i we Włoszech. 

Od "z satysfakcją przyjmuję niemiecką propozycję" i ustalania szczegółów przekazania Patriotów po nagłą woltę, że jednak Polska nie chce u siebie systemu zaproponowanego przez Niemcy. Po tym, jak pocisk ukraińskiej obrony przeciwrakietowej spadł w polskim Przewodowie i zabił dwóch mężczyzn, szefowa niemieckiego resortu obrony zaproponowała Polsce wsparcie lotami Eurofighterów i ustawieniem Patriotów. Polski minister powiedział początkowo, że przyjmuje, by szybko zmienić zdanie. Za namową prezesa PiS Mariusz Błaszczak obwieścił, że darowany system obrony przeciwrakietowej powinien jednak stanąć w Ukrainie, nie w Polsce. Adam Górczewski opisuje  kluczenie po polskiej stronie i cytuje polityków PiS tłumaczących dlaczego nie chcą przyjąć prezentu od Niemców. Odcinek o tym, z czym przegrywa bezpieczeństwo Polaków. 

Rada Stralsundu zaprosiła Rosję na rozmowy pokojowe z Ukrainą, bo "czas, żeby zamilkła broń, a wygrała dyplomacja". W tej samej Meklemburgii Pomorzu Przednim inną dyplomację zaproponowano podpalając ośrodek dla uchodźców z Ukrainy, a wcześniej malując na nim swastykę. Podpalenie też w Saksonii, której premier zachęca do odbudowania NordStreamu, bo "po wojnie będziemy kupować gaz z Rosji". W Brandenburgii listy piszą do kanclerza zachęcając do dyplomacji w miejsce dostaw broni dla Ukrainy. A na ulicach co poniedziałek dziesiątki tysięcy demonstrantów, którzy wśród żądań wsparcia dla mieszkańców przytłoczonych kryzysem energetycznym wykrzykują też prorosyjskie hasła. Adam Górczewski zestawia słowo pisane i krzyczane przede wszystkim we wschodnich Niemczech - zbliża się zima, nastroje zmieniają temperaturę.

Lata przygotowań, efekty spisane na setkach stron, podana ogromna kwota - zaprezentowany 1 września 2022 raport strat poniesionych przez Polskę w czasie drugiej wojny światowej w wyniku działań Niemiec wiązany jest ze słowem "reparacje". Formą prezentacji i działaniami autorów w kolejnych tygodniach raport oddala od efektu, który werbalnie został określony jako uzyskanie reparacji. 50 dni po zaprezentowaniu go w Zamku Królewskim w Warszawie wciąż nie ma niemieckiego tłumaczenia dokumentu, a nota dyplomatyczna - wysłana ponad miesiąc po 1 września - nie zawiera słowa reparacje. Adam Górczewski opisuje też inne działania oraz skutki uboczne długo zapowiadanego, a ogłoszonego z nagła raportu. 

Rosjanie kłamią w żywe oczy - mówi wicekanclerz Robert Habeck. Widzicie jak ściemniają - dodaje kanclerz Olaf Scholz. Szef rządu zaprezentował turbinę, którą sprowadził z Kanady naginając sankcje. Wzbudził kontrowersje, ale chciał - jak twierdzi - wykazać, że Rosjanie szukają wymówek. Teraz ma dowód, że Gazprom kręci. Koncern nie zgłasza się po turbinę czekającą w Niemczech, a jednocześnie jej brakiem tłumaczy niski poziom ciśnienia w gazociągu NordStream1. Adam Górczewski cytuje szefa Siemens Energy prosto tłumaczącego techniczne zawiłości rosyjskiego blefu, a także przedstawia ekonomiczne narzędzia, którymi rząd Scholza szykuje kraj, w tym portfele Niemców, na pogłębiający się kryzys energetyczny. 

Oficer Bundeswehry udawał syryjskiego uchodźcę. Franco A. jako David Benjamin chciał przeprowadzić zamachy. Na znalezionej przy nim liście ofiar byli czołowi niemieccy politycy, działacze antyfaszystowscy i na rzecz praw człowieka, byli też Żydzi i muzułmanie. Franco A. budował historię fikcyjnego uchodźcy by obarczyć go winą za śmierć osób, z których poglądami się nie zgadza. Został skazany na karę więzienia, ale przy okazji jego przypadku ujawniona została "siatka Hannibala" - internetowe grupy żołnierzy, policjantów, prawników, członków elitarnych jednostek. Na internetowych chatach dzielą się ekstremistycznymi poglądami, a część nie kryje, że jest gotowa do zabijania. Adam Górczewski przedstawia najważniejsze ustalenia z procesu skazanego oficera, ale opisuje też tych, których działanie nawet nie pozbawiło prawa do munduru.

Andrij Melnyk budził emocje. Ambasador Ukrainy w Niemczech w zaangażowaniu dla swojego kraju prowadził komunikację ostro, często kontrowersyjnie, czasem zupełnie niedyplomatycznie. Po 7 latach został odwołany przez prezydenta Zełenskiego. Skończyła się też misja niemieckiego ambasadora w Polsce - tu kontrowersyjne były tylko początki, bo ojciec Arndta Freytaga von Loringhoven w ostatnich dniach 2. wojny światowej pracował w berlińskim bunkrze, siedzibie Adolfa Hitlera. Adam Górczewski przedstawia też najnowsze fakty i aktualne podejście rządu Olafa Scholza do rosyjskiej agresji na Ukrainę - działania wokół NordStream1, obwodu kaliningradzkiego i Fuchsów nie zdobywają Niemcom nowych przyjaciół, a kanclerzowi nie powiększają elektoratu. Odsuwają za to w cień wrażenia po czerwcowej wizycie Scholza w Ukrainie.

Bundestag i Bundesrat przegłosowały zmianę ustawy zasadniczej. Obiecane w lutym przez kanclerza Scholza 100 mld euro ma odtąd konstytucyjne zawieszenie, które pozwala na zadłużenie nieobciążające corocznego budżetu państwa. To będą środki na zbrojenia i obronność z osobnej kieszeni. Adam Górczewski opowiada o F-35, Chinookach, korwetach i fregatach, czołgach i wozach, a nawet mundurach i butach i o innych wydatkach planowanych ze specjalnego funduszu na Bundeswehrę.

Prezydent Andrzej Duda zawiedziony łamaniem słowa przez Niemcy - obiecanych (ponoć) Leopardów wciąż w Polsce nie ma. Premier Mateusz Morawiecki apeluje do kanclerza Olafa Scholza, by pojechał w końcu do Kijowa. Niemcy przekazują swojemu szefowi rządu, że nie widzą u niego odpowiednich kompetencji. Mocne słowa polskich polityków cytowały niemieckie media. Ciszej było wokół konkretniejszych rozmów polsko-niemieckich, między szefami dyplomacji i przewodniczącymi parlamentów. Głośne echa i ciche ustalenia zbiera i komentuje Adam Górczewski, były korespondent z Berlina.

Koalicjanci wyszli z posiedzenia komisji obrony, bo kanclerz Scholz unikał odpowiedzi na pytanie o wyjazd do Kijowa. Sprawę udało się wytłumić, ale nie da się wymazać fatalnych dla partii kanclerskiej wyników wyborów. SPD przegrała wybory w Szlezwiku-Holsztynie i Nadrenii Płn. Westfalii. W ważnych landach Scholz ciągnie swoją partię w dół, ale - jak twierdzi - nie ma co przejmować się komentarzami, w polityce trzeba mieć grubą skórę. Po takich słowach łatwiej mu zapewne uciekać od pytań. Nie zawsze jednak się da, co opisuje Adam Górczewski, były radiowy korespondent z Niemiec.

Rzadka to sytuacja, gdy w języku dyplomatycznym pojawiają się epitety. Kanclerz Niemiec obraził się na Ukrainę i stwierdził, że się tam nie wybiera, a w odpowiedzi ambasador Ukrainy nazwał go "obrażalską parówą". Więcej klasy zachowali prezydenci obu krajów - Zełenski zadzwonił do Steinmeiera i wszystko sobie wyjaśnili. Nie wszystko było jasne w Berlinie, bo pojawił się zakaz dla ukraińskich flag, gdy tymczasem rosyjskie miejscami powiewały nieniepokojone. O napiętej sytuacji językowej, flagowej i przede wszystkim wojennej - opowiada Adam Górczewski, były korespondent w Berlinie.

Powolne działania Niemiec na rzecz Ukrainy sprawiły, że polski premier pojechał do niemieckiego kanclerza by go zmotywować. Z mocnych zapowiedzi wizyty największym efektem okazały się zdjęcia z rozmów szefów rządów w kanclerskim gabinecie. Mateusz Morawiecki udzielił też wywiadu Bildowi. Olaf Scholz z kolei dał się przepytać w ZDF, a z tej rozmowy najbardziej utknęło w głowach stwierdzenie, że kanclerz nie wybiera się do Ukrainy, bo jej przywódcy obrazili niemieckiego prezydenta. Scholz się obraża i traci społeczne poparcie. Inna para polityków wypadła w tym samym czasie dużo bardziej przekonująco - wicekanclerz Robert Habeck odwiedził minister Annę Moskwę, a z tego spotkania będzie konkretna współpraca, głównie związana z ropą naftową. Odcinek uzupełnia list otwarty do kanclerza - receptą feministek i kabareciarzy na pokój w Ukrainie jest... wycofanie się z walk przez Ukraińców i wycofanie militarnej pomocy z zewnątrz. 

Gerhard Schröder potrzebował ponad miesiąca by zebrać się na rozmowę o nieudanym wyjeździe do Putina - opowiedział o wrażeniach amerykańskiemu New York Times. Były kanclerz wojny nie zatrzymał, ale wiary w przyjaciela nie traci. I jest przeciwny wysyłaniu broni do Ukrainy. Podobnie jak sygnatariusze listu otwartego do kanclerza Olafa Scholza, którzy w swoim świecie widzą koniec dostaw broni jako czynnik wprost wiodący do negocjacyjnego stołu. Oczekiwanego ciężkiego uzbrojenia nie chce wysyłać też gen. Erich Vad - były doradca Angeli Merkel twierdzi, że Niemcy nie mogą chcieć zwycięstwa Ukrainy, bo to szkodzi niemieckiej racji stanu. Różnorodni są przeciwnicy wysyłania broni dla Ukrainy.

Frank-Walter Steinmeier w pierwszą zagraniczną podróż swojej drugiej kadencji jako prezydent Niemiec przyleciał do Polski. Na zaproszenie prezydenta Andrzeja Dudy chciał też razem z nim odwiedzić Ukrainę. Z kręgów zbliżonych do prezydenta Wołodymyra Zełenskiego usłyszał jednak, że na Ukrainie go nie chcą. Z medialnego zamieszania płynie nauka: jeśli stawiasz na Rosję, trudno się potem z tego wytłumaczyć. W odcinku mowa też o kolejnych 3 prezydentach - Estonii, Łotwy i Litwy. 

Jedyne skuteczne uderzenie w reżim Putina - tak o embargu na gaz i ropę mówią ekonomiści.  Przestrzegają też jednak, że Niemcy odczują skutki takich sankcji wymierzonych w Rosję.  Z analiz wynika jak mocne będą to konsekwencje i jak długo - a może jak krótko - będą trwać. Gabinet Olafa Scholza sankcje wstrzymuje, ale nie dał rady wstrzymać pierwszej dymisji w swoich szeregach, bo po zaledwie 4 miesiącach odchodzi ministra rodziny.

Putin uciekł z Niemiec jako agent KGB. Po 1990 wracał tam jednak wielokrotnie. Z tego, co mówił i co robił, można ułożyć całą listę zapowiedzi inwazji na Ukrainę. W Hamburgu ostentacyjnie trzasnął drzwiami zapisując się w historii metropolii. Na wycieczce do Drezna udawał misję pokojową. W Monachium atakował (werbalnie) NATO... i skutecznie urabiał Angelę Merkel.

W latach 1985-1990 obecny prezydent Rosji jako agent KGB pracował w NRD, w Dreźnie. Do współpracy wybierał przestępców, nazistów, a nawet terrorystów. Już wtedy interesował się truciznami, które nie zostawiają śladów. Dobór pozyskiwanych agentów tłumaczy wiele z obecnego postępowania. A zbieżność nazwisk kolegów z drezdeńskiej placówki KGB z listą obecnych rosyjskich oligarchów pokazuje, że bliskie relacje z Putinem mogą się opłacać.

Wołodymyr Zełenski w Bundestagu przekonuje, że w miejsce muru berlińskiego powstaje nowy mur w Europie. Budują go spadające na Ukrainę rosyjskie bomby i nietrafione decyzje europejskich polityków. Prezydent Ukrainy apeluje o konkretne działania - do kanclerza Olafa Scholza i do narodu niemieckiego. Kanclerz i jego rząd reagują tak, że eksperci, media i wyborcy są oburzeni. Ministrowie jednak działają, wysyłając Ukrainie broń, szukając konkurencyjnych dla Rosji dostawców gazu i organizując pomoc dla uchodźców, których już ponad 200 tysięcy dotarło do Niemiec.

Kanclerz Scholz, po zawieszeniu NordStream2 i zgodzie na odcięcie rosyjskich banków od systemu SWIFT, hamuje wprowadzanie kolejnych sankcji wobec Rosji. Jego wyborcy, jak większość wszystkich Niemców, twierdzą jednak, że są gotowi od razu zrezygnować z rosyjskiego gazu i ropy. Wobec przyjmowania uchodźców z Ukrainy panuje zgoda. Podobnie jak w temacie byłego kanclerza - od Gerharda Schrödera odcinają się nie tylko partyjni koledzy, ale też sportowcy i... kościół.

Były kanclerz Gerhard Schröder stał się zakałą narodu i persona non grata. Niemcy rozliczają się z błędów w postawie wobec Rosji i ruszyli z pomocą dla Ukrainy. Pierwsza broń już dotarła, szykowane są duże transporty kolejowe innych dóbr. Do Niemiec przyjechały pierwsze dziesiątki tysięcy Ukraińców uciekających przed wojną. Rewolucja mentalna trwa, a jej efekty widać w zmianach personalnych w świecie artystycznym, ale i w myśleniu Niemców o możliwej rezygnacji z rosyjskich surowców. 

W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę i wobec nieznanej skali zapędów Putina, Niemcy zmieniają założenia swojej polityki. Kanclerz Olaf Scholz zapowiedział dodatkowe 100 miliardów euro na Bundeswehrę oraz zwiększenie do 2% PKB wydatków na obronność w corocznym budżecie państwa. Niemcy same przekażą w końcu uzbrojenie dzielnie broniącej się Ukrainie, a zezwoliły też na dostarczenie niemieckiej broni Ukraińcom przez Estonię i Holandię, które czekały na zgody. Jednym z ubocznych efektów agresji Rosji Putina jest rewolucja w podejściu Niemiec do nakładów militarnych.

Atak Rosji na Ukrainę jest możliwy każdego dnia. NATO i UE zapowiadają sankcje, wspierają Ukrainę bronią, wysyłają żołnierzy m.in. do Polski - Niemcy broni nie ślą, a w ostrych deklaracjach są na końcu pod względem zdecydowania. Wszyscy patrzą co rząd Scholza zrobi z NordStream2, a w tym czasie były kanclerz Schröder dostaje, i raczej nie odrzuca, kolejną propozycję od państwowych rosyjskich koncernów. O tym kto w Niemczech sprzyja Rosji i jak bardzo obecne działania Putina zmniejszają niemiecką prorosyjskość.

Nowy rząd z nowym kanclerzem mierzy się z oczekiwaniami wewnętrznymi i zagranicznych partnerów. Po 16-letniej erze Merkel czas na nowe rozdanie. Jak radzą sobie politycy odpowiedzialni za decyzje i wizerunek Niemiec? Niemcy na początku roku 2022 przez pryzmat nadal świeżej rzeczywistości powyborczej, polityki zagranicznej i pandemii koronawirusa. Kto jest kim, co może i co robi.

Odcinek 0 - intro. Skąd tytuł, co i kto się za nim kryje.

Od wyborów w 2005 roku, pierwszej wygranej Merkel, śledzę wydarzenia w Niemczech. W 2022 roku, kiedy startuje podcast, w Polsce straszenie Niemcami jest na porządku dziennym. Trzeba zatem być gotowym w razie Niemca. Jak się przygotować? Zapraszam, Adam Górczewski.