Coenfirmation Bias

De eerste Wat de Wetenschap aflevering!

(sorry voor het geluid, ik was soms iets te enthousiast in de microfoon)

Ik heb Rik, mijn oud mede-student Gezondheidswetenschappen, uitgenodigd om over zijn onderzoek naar de toegang tot gezondheidszorg in Oeganda te komen vertellen. Rik is verder gaan studeren en studeert nu nog een research master: Clinical and Psychosocial Epidemiology. Zijn scriptie richt zich op de invloed van reisafstand tussen de woonplaats en gezondheidszorg op voedingsstatus in Uganda, Afrika. We praten vooral over hem, zijn onderzoek, hoe dat tot stand is gekomen, welke keuzes er zijn gemaakt en Oeganda.

Rik werkte voor The Rob Foundation (TRF). TRF is een stichting die vanuit Nederland de activiteiten van Tamar Goossens en haar medewerkers in Oeganda mogelijk maakt. TRF is vooral actief in de omgeving van Mukono. Tijdens outreaches bezoeken ze omliggende dorpen en scholen om daar voorlichtingen, (preventieve) behandelingen en andere ondersteuning te bieden. Het streven is het medisch welbevinden van de bevolking te verbeteren.

De kinderen in Oeganda kunnen jouw hulp gebruiken en alle donaties worden dan ook ongelofelijk gewaardeerd:

https://www.therobfoundation.nl/

Of neem contact op met Rik als je meer wilt weten: https://www.linkedin.com/in/rik-lubbers/

Ik hoor en zie het zo vaak voorbij komen: omega-6 vetzuren zijn ontstekingsbevorderend. Op social media kom je het regelmatig tegen, zeker in de orthomoleculaire hoek. In de podcast ‘een serie over voeding’ van Arie Boomsma maakte twee sprekers deze claim. Het rolt er zo makkelijk uit bij deze mensen, dat het lijkt alsof het gesneden koek is. Alsof het onomstotelijk bewezen is, iets dat zo logisch is als de claim ‘zonder zuurstof kunnen we niet leven’. Toch staan er twee duidelijke kampen tegenover elkaar: Team plantaardige oliën tegen Team plantkwaadaardige oliën. Plantaardige oliën zoals zonnebloemolie zijn rijk aan omega-6 vetzuren en worden door de Gezondheidsraad, het Voedingscentrum en op de opleiding Voeding en Diëtetiek juist aangeraden als vervanging van verzadigd vet. Fascinerend hoe polariserend een voedingsstof kan zijn. Dus nu vraag ik me af, hoe sterk is het bewijs van Team plantkwaadaardig? Zijn omega-6 vetzuren ontstekingsbevorderend?

Bijna alles wat ons over voeding is verteld is verkeerd. Slechte wetenschap, verkeerde interpretaties van wetenschappelijke literatuur en de invloed van de voedingsindustrie hebben ervoor gezorgd dat we vanaf kinds af aan ingelepeld zijn met verkeerde informatie over voeding en gezondheid, aldus professor genetica Tim Spector in zijn boek Ingelepeld. Volgens hem is het idee dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is een mythe. De door overheid goedgekeurde gezondheidsadviezen, zoals dat een (gezond) ontbijt zorgt voor een gezond gewicht en voor betere concentratie en stemming later op de dag, zouden gebaseerd zijn op (slecht) observationeel onderzoek en invloed vanuit de voedingsindustrie. Het overslaan van ontbijt zou zelfs positieve effecten hebben op onze gezondheid. Hoe sterk is het wetenschappelijke bewijs van Spector?

Wat als de schadelijke effecten van plantaardige oliën niet per se aan een te hoge inname van omega-6 vetzuren ligt, maar aan de schadelijke stoffen die vrijkomen wanneer omega-6 vetzuren oxideren, bijvoorbeeld tijdens het verhitten in de frituur of in het lichaam. Er zijn namelijk sterke correlaties en mechanismen gevonden voor de relatie tussen aldehyden (oxidatieproducten) en verschillende (leefstijl gerelateerde) chronische ziekten zoals dementie, Parkinson, diabetes, kanker, inflammatoire ziekten, hart- en vaatziekten en nog veel meer. Aldehyden ontstaan tijdens het oxidatieproces en zoals ik in deel 1 al toelichtte zijn meervoudig onverzadigde vetzuren, zoals omega-6, vatbaar voor oxidatie. Joseph haalt in zijn video meerdere studies aan die dit gevaar hebben onderzocht. Laten we een duik nemen in de wetenschap.

Plantaardige oliën zijn ongezond. Verschillende diëtisten, voedingsdeskundige, wetenschappers en onderzoeksjournalisten zijn daar van overtuigd. Het gaat dan vooral om geraffineerde plantaardige oliën die hoog in omega-6 vetzuren zijn. Deze oliën bevatten gevaarlijke chemische stoffen, verstoren onze vetzuur balans en zijn vatbaar voor oxidatie. Vaak wordt dit klakkeloos beweerd, maar soms wordt er ook wetenschappelijk onderzoek aangehaald. Wie duikt in de wetenschappelijke literatuur achter de gevaren van plantaardige oliën raakt verstrikt in een web van reviews met mooie verhalen over mechanismen en klinische studies. Hoe sterk is de wetenschappelijke onderbouwing voor de gevaren van plantaardige oliën? Zijn plantaardige oliën eigenlijk plantkwaadaardige oliën?

De introductie.