Η «Οδύσσεια» του Ομήρου, στη μετάφραση του Δ.Ν. Μαρωνίτη

Τη ραψωδία ω διαβάζει ο ηθοποιός Στέλιος Καυκαρίδης.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Μοτέτο “Ave verum corpus” του Wolfgang Amadeus Mozart | Vienna Boys Choir

Sonata for Cello No. 1 in E Minor, Op. 38 (1st movement), του Johannes Brahms | Mstislav Rostropovich, Rudolph Serkin

Καβατίνα από την όπερα “Lucia di Lammermoor” του Gaetano Donizetti | Anna Netrebko, St. Petersburg Philharmonic Orchestra, Yuri Temirkanov

Sonata for Mandolin in D Minor του Domenico Scarlatti | Avi Avital, L’Arpeggiata

Concerto à più instrumenti in D Major του Evaristo Felice Dall’Abaco | The English Concert

“Déposons les armes” από την όπερα “Faust” του Charles Gounod | The Robert Shaw Chorale

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Ερμής οδηγεί τις ψυχές των μνηστήρων στον Κάτω Κόσμο, όπου συναντιούνται με τις ψυχές του Αχιλλέα, του Πάτροκλου, του Αντίλοχου, του Αίαντα και του Αγαμέμνονα. Εκείνη τη στιγμή ο Αγαμέμνων διηγείται στον Αχιλλέα τι συνέβη μετά το θάνατό του και πώς εκείνος, ενώ επιβίωσε από τον πόλεμο, δολοφονήθηκε από τη σύζυγό του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο. Ανάμεσα στους νεκρούς μνηστήρες ο Αγαμέμνων αναγνωρίζει έναν παλιό του φίλο, τον Αμφιμέδοντα, και τον ρωτά πώς κατέληξαν στον Άδη. Εκείνος του διηγείται όσα συνέβησαν, από την κωλυσιεργία και τα τεχνάσματα της Πηνελόπης μέχρι τη δοκιμασία με το τόξο και την εξόντωσή τους. Ο Αγαμέμνων εξυμνεί τη μυαλωμένη και πιστή Πηνελόπη, που δεν λησμόνησε ποτέ τον σύζυγό της. Για εκείνη θα γραφτεί τιμητικό τραγούδι, ενώ για την Κλυταιμνήστρα τραγούδι ταιριαστό με την αποτρόπαιη πράξη της.

Στο μεταξύ στην Ιθάκη ο Οδυσσέας μαζί με τον Τηλέμαχο φτάνουν στο κτήμα του Λαέρτη. Ο Οδυσσέας παρουσιάζεται σε αυτόν ως ξένος που είχε κάποτε φιλοξενήσει τον Οδυσσέα και ο οποίος επιθυμεί τώρα να του το ανταποδώσει. Ο Λαέρτης συγκινείται από την ιστορία· και ο Οδυσσέας δεν αντέχει και του αποκαλύπτει την πραγματική ταυτότητά του.

Την ώρα που στο κτήμα του Λαέρτη δειπνούν και γιορτάζουν την επιστροφή του Οδυσσέα, οι συγγενείς των μνηστήρων συγκεντρώνονται στην αγορά της πόλης για να εξετάσουν πώς θα διαχειριστούν την κατάσταση. Οι περισσότεροι αποφασίζουν να πάρουν εκδίκηση και έτσι κατευθύνονται αρματωμένοι στο κτήμα του Λαέρτη. Ενώ ετοιμάζεται να ξεσπάσει μάχη, η Παλλάδα Αθηνά κάνει την εμφάνισή της, προστάζοντας να δοθούν εκατέρωθεν όρκοι συμφιλίωσης.

Τη ραψωδία διαβάζει η ηθοποιός Άννα Γιαγκιώζη.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Zadok the Priest” (coronation Anthem No. 1) του Georg Friederich Händel | Choir of Westminster

Mazurka in A Μinor, Op. 17, No. 4, του Frédéric Chopin | Arthur Rubinstein

“Lute dance” του John Dowland | Robert Cases

“Pur ti miro” από την όπερα “L'incoronazione di Poppea” του Claudio Monteverdi | Nuria Rial, Philippe Jarousky

Intermezzo της όπερας “Cavalleria Rusticana” του Pietro Mascagni | Berliner Philarmoniker, Herbert von Karajan

Concerto for Cello in B Μinor (3rd movement) του Antonín Dvořák | Gautier Capuçon, Orchestre de Paris, Paavo Järvi

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η πιστή παραμάνα Ευρύκλεια ανεβαίνει όλο χαρά στην κάμαρα της βασίλισσας για να της αναγγείλει τα νέα για την επιστροφή του Οδυσσέα, αλλά και για την τιμωρία των μνηστήρων. Η Πηνελόπη, ωστόσο, διατηρεί τις αμφιβολίες της, καθώς πιστεύει πως η εξόντωση των μνηστήρων ήταν έργο των θεών. Όμως η αναφορά της Ευρύκλειας στην ουλή που έχει στο γόνατό του ο Οδυσσέας τη μεταπείθει, κι έτσι σπεύδει να διαπιστώσει η ίδια την αλήθεια των λεγομένων της. Κάθεται απέναντι στον Οδυσσέα, ο οποίος περιμένει καρτερικά τα λόγια της. Στο μεταξύ εκείνος, σκεπτόμενος τους πιθανούς εκδικητές εκ μέρους των συγγενών των μνηστήρων, προστάζει να στηθεί γλέντι, ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι γίνεται γάμος. Έπειτα οι δούλες του παλατιού τον λούζουν και τον ντύνουν με ρούχα ταιριαστά για την περίσταση. Η Πηνελόπη, όμως, εξακολουθεί να αμφιβάλλει για την ταυτότητά του. Ο Οδυσσέας, απογοητευμένος από τη στάση της, ζητά να του στρώσουν το κρεβάτι για να κοιμηθεί – μόνος του. Η Πηνελόπη τότε βρίσκει την ευκαιρία να τον δοκιμάσει και ζητά να μετακινήσουν το κρεβάτι του στην κάμαρά της. Ο Οδυσσέας αποκαλύπτει οργισμένος ότι το κρεβάτι δεν είναι δυνατόν να μετακινηθεί, αφού είναι φτιαγμένο από τον ίδιο πάνω σε κορμό ελιάς που φύτρωσε στο σπίτι. Ακούγοντας αυτά τα λόγια, η Πηνελόπη πέφτει συγκινημένη στην αγκαλιά του. Η συζυγική κλίνη ετοιμάζεται και επιτέλους πλαγιάζουν μαζί. Απολαμβάνουν χαρούμενοι την επανένωσή τους και διηγούνται ο ένας στον άλλο, μέχρι να τους πάρει ο ύπνος, όσα έζησαν τόσα χρόνια που ήταν χώρια. Το επόμενο πρωί ο Οδυσσέας, ο Τηλέμαχος και οι δύο έμπιστοι βοσκοί τους φεύγουν για το κτήμα του Λαέρτη.

Τη ραψωδία διαβάζει ο ηθοποιός Μιχάλης Μουστάκας.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Music for Strings, Percussion and Celesta του Béla Bartók | Symphony Orchestra of Berlin Radio, Ferenc Fricsay

“La Follia” για άρπα και σαξόφωνο του Antonio Vivaldi | The Jerusalem Duo

“Egmont” (overture), Op. 84, του Ludwig van Beethoven | Gewandhaus Orchestra of Leipzig, Kurt Masur

“The Lark Ascending” του Ralph Vaughan Williams | David Nolan (violin), London Philharmonic Orchestra, Vernon Handley

“Dies Irae” από το “Requiem” του Giuseppe Verdi | MusicAeterna, Teodor Curentzis

Overture από την όπερα “Roméo et Juliette” του Charles Gounod | Orchestra del Teatro Carlo Felice, Fabio Luisi

“Nessun dorma” από την όπερα “Turandot” του Giacomo Puccini | Joseph Calleja

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται και ρίχνει τις πρώτες του βολές κατά των μνηστήρων. Σημαδεύει με το τόξο του πρώτα τον Αντίνοο, τον βρίσκει στο λαιμό και τον λαβώνει θανάσιμα. Φόβος και τρόμος καταλαμβάνει τους μνηστήρες. Ο Ευρύμαχος ζητά έλεος, όμως ο Οδυσσέας τον σκοτώνει, πετυχαίνοντάς τον κατάστηθα. Έπειτα, με τη βοήθεια του Τηλέμαχου και του χοιροβοσκού Εύμαιου, φονεύει έναν προς έναν τους υπόλοιπους μνηστήρες. Με παράκληση του Τηλέμαχου, ο Οδυσσέας χαρίζει τη ζωή στον Φήμιο, τον αοιδό, καθώς και στον κήρυκα Μέδονα. Ωστόσο ο βοσκός Μελάνθιος δεν έχει την ίδια μοίρα. Μετά το τέλος της μνηστηροφονίας τιμωρείται με σκληρό και βάναυσο τρόπο –ευνουχίζεται και μέλη του σώματος του δίνονται για τροφή στα σκυλιά–, αφού είχε πάρει το μέρος των μνηστήρων και τους είχε προμηθεύσει δόρατα.

Στο μεταξύ ο Οδυσσέας ζητά από την πιστή παραμάνα Ευρύκλεια να του υποδείξει τις δώδεκα άπιστες δούλες που πρόδωσαν εκείνη και την Πηνελόπη. Αυτές, αφού καθαρίσουν την αιματοβαμμένη αίθουσα, σέρνονται στην αυλή και τιμωρούνται σε θάνατο δι’ απαγχονισμού. Στο τέλος ο Οδυσσέας, προτού αντικρίσει επιτέλους την Πηνελόπη, θειαφίζει την αίθουσα για να ξορκίσει το κακό.

Τη ραψωδία διαβάζει ο ηθοποιός Σπύρος Σταυρινίδης.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Ein feste Burg ist unser Gott”, BWV 80, του Johann Sebastian Bach | Collegium Vocale Gent

Sonata for Trumpet and Strings in D Major του Henry Purcell | Niklas Eklund, Drottningholm Baroque Ensemble

Cinderella Suite, “Dance of the temptations”, του Sergei Prokofiev | London Symphony Orchestra, Riccardo Chailly

Flute Sonata in A Major, BWV 1032 (1st movement), του Johann Sebastian Bach | Marten Root (flute), Menno Van Delft (harpsichord)

“Un bel di vedremo” από την όπερα “Madama Butterfly” του Giacomo Puccini | Ermonela Jaho

Concerto for String in G Major, RV 151, “Alla Rustica”, του Antonio Vivaldi | L’Arpeggiata

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Πηνελόπη προετοιμάζει το τόξο του Οδυσσέα –πολύτιμο κειμήλιό του– και ανακοινώνει τη δοκιμασία των μνηστήρων: όποιος καταφέρει να περάσει, κρατώντας το τόξο του Οδυσσέα, ένα βέλος μέσα από δώδεκα σιδερένια πελέκια θα την παντρευτεί.

Ο Τηλέμαχος προσπαθεί να πάρει μέρος στη δοκιμασία, για να εμποδίσει τη νίκη ενός εκ των μνηστήρων, ωστόσο ο πατέρας του τον αποτρέπει. Στο μεταξύ ο «ζητιάνος» Οδυσσέας ακολουθεί τον Εύμαιο και τον Φιλοίτιο έξω στην αυλή και τους αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα. Οι δυο τους ξεσπούν σε κλάματα και τον αγκαλιάζουν κατασυγκινημένοι. Κατόπιν ο Οδυσσέας τους ζητά να μπουν στο παλάτι και να πουν στις γυναίκες να κλείσουν τις πόρτες του μεγάρου, ώστε ο Εύμαιος να φροντίσει να του δώσει το τόξο.

Όταν επιστρέφουν στην αίθουσα του παλατιού οι μνηστήρες, πασχίζουν ο ένας μετά τον άλλο να τεντώσουν τη χορδή, χωρίς όμως επιτυχία. Ο Οδυσσέας ζητά να του επιτρέψουν να δοκιμάσει κι αυτός. Ο Αντίνοος τον προσβάλλει, όμως ο Τηλέμαχος και η μητέρα του τον στηρίζουν. Ο Οδυσσέας τότε τεντώνει με ευκολία τη χορδή και περνά το βέλος μέσα από τα δώδεκα πελέκια. Οι μνηστήρες καταλαμβάνονται από πανικό. Ο Τηλέμαχος και Οδυσσέας ετοιμάζονται να πάρουν την εκδίκησή τους.

Τη ραψωδία διαβάζει η ηθοποιός Μυρτώ Κουγιάλη.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Concerto for Strings, RV 117, του Antonio Vivaldi | Concerto Italiano, Rinaldo Alessandrini

“Che puro ciel”, άρια από την όπερα “Orfeo ed Euridice” του Willibald Gluck | Anne Sofie von Otter

Symphony No. 45 in F-sharp Minor, “Farewell” (1st movement), του Joseph Haydn | Capella Istropolitana, Barry Wordsworth

“Jesus bleibet meine Freude”, Cantata BWV 147, του Johann Sebastian Bach | Arthur and Lucas Jussen

Violin Concerto No. 1 in G Minor του Max Bruch | Janine Jansen, Danish Radio Philharmonic Orchestra, Mark Elder

“The Queen of the Night”, άρια από την όπερα “The Magic Flute” του Wolfgang Amadeus Mozart | Diana Damrau

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας παραμένει ξάγρυπνος, συλλογιζόμενος πώς θα εξοντώσει τους μνηστήρες. Η Αθηνά εμφανίζεται για να τον καθησυχάσει και τον παρακινεί να ξεκουραστεί. Λίγο πριν αποκοιμηθεί, αφουγκράζεται τη θλίψη και την αγωνία της Πηνελόπης απ’ το δικό της δωμάτιο. Ακούει το θρήνο της κι έτσι προσεύχεται στον Δία να του στείλει ένα ευοίωνο σημάδι. Ο Δίας τότε απαντά με έναν κεραυνό.

Το επόμενο πρωί ξεκινούν οι προετοιμασίες για το επίσημο γιορτινό γεύμα προς τιμήν του θεού Απόλλωνα, με τους χοιροβοσκούς να καταφτάνουν ο ένας μετά τον άλλο για να προσφέρουν τα ζώα τους. Ο Οδυσσέας και ο Εύμαιος αναγνωρίζουν τον φημισμένο χοιροβοσκό Φοιλίτιο, που είναι πιστός δούλος της Πηνελόπης. Ο Οδυσσέας του παραγγέλνει να παραμείνει στο παλάτι, σκεπτόμενος πως θα μπορούσε να του σταθεί σαν σύμμαχος όταν θα τον χρειαζόταν.

Στο μεταξύ οι μνηστήρες σχεδιάζουν για άλλη μία φορά να δολοφονήσουν τον Τηλέμαχο, όμως τους αποτρέπει ένας κακός οιωνός. Η Αθηνά, από την άλλη, δεν θέλει οι μνηστήρες να σταματήσουν να χλευάζουν τον «ζητιάνο», ώστε ο Οδυσσέας να εξωθείται στο θυμό. Λίγο αργότερα ο μάντης Θεοκλύμενος προμηνύει το χαμό τους και αποχωρεί από το παλάτι.

Τη ραψωδία διαβάζει ο ηθοποιός Ανδρέας Τσέλεπος.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Sonata No. 9 in G Minor for viola d’amore (1st movement) του Attilio Ariosti | Thomas Georgi (viola d’amore), Lucas Harris (baroque guitar), Mime Brinkmann (baroque violoncello)

Fantaisie for Harp, Op. 95, του Camille Saint-Saëns | Maia Darme

Transcendental Étude No.12, “Chasse-neige”, του Franz Liszt | Evgeny Kissin

“Salve Regina” του Antonio Vivaldi | Andreas Scholl, L’Arpeggiata

“Fra gl’assalti di Cupido” από την όπερα “Il Pirro e Demetrio” του Alessandro Scarlatti | Jakub Józef Orliński, Il Pomo d’Oro, Maxim Emelyanychev

“Una furtiva lagrima” από την όπερα “L’elisir d’amore” του Gaetano Donizetti | Jonas Kaufman

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι μνηστήρες αποχωρούν από το παλάτι και ο Οδυσσέας μαζί με τον Τηλέμαχο κρύβουν τα όπλα. Έπειτα η Πηνελόπη κατεβαίνει για να συναντήσει τον «ξένο» Οδυσσέα. Στρέφεται με ενδιαφέρον προς το μέρος του και αρχίζει να τον ρωτάει για τις ρίζες του. Αν και αυτός προσπαθεί να αποφύγει τις ερωτήσεις της, η Πηνελόπη επιμένει. Τότε ο Οδυσσέας αρχίζει να της διηγείται μια φτιαχτή ιστορία, πως είναι τάχα από την Κρήτη, πως συνάντησε τον Οδυσσέα εκεί και πως εκείνος θα επιστρέψει. Η Πηνελόπη ταράζεται, όμως δεν την πείθουν τα λόγια του. Κατόπιν δίνει εντολή στις υπηρέτριες της να ετοιμάσουν το ποδόλουτρο του «ξένου». Ο Οδυσσέας αποδέχεται υπό έναν μόνο όρο: να τον πλύνει η γερόντισσα τροφός του, η Ευρύκλεια. Εκείνη αμέσως αναγνωρίζει την ουλή στο γόνατό του, σαστίζει, όμως δεν μπορεί να εκφράσει τη χαρά της, αφού ο Οδυσσέας της ζητάει να μην τον αποκαλύψει.

Η συνομιλία Πηνελόπης και Οδυσσέα συνεχίζεται. Η Πηνελόπη αφηγείται στον «ξένο» ένα πρόσφατο όνειρό της, το οποίο εκείνος ερμηνεύει ως προμήνυμα της άφιξης του συζύγου της και του θανάτου των μνηστήρων. Η ίδια δεν πιστεύει πως θα βγει αληθινό, και του εκμυστηρεύεται την πρόθεσή της να ανακοινώσει αγώνισμα τόξου μεταξύ των μνηστήρων, ώστε να παντρευτεί αυτόν που θα κατορθώσει να περάσει το βέλος του Οδυσσέα και από τα δώδεκα πελέκια, όπως μόνο εκείνος συνήθιζε να κάνει. Εκείνος την παροτρύνει να μην αναβάλει τον άθλο που αποφάσισε, γιατί ο Οδυσσέας θα επιστρέψει και θα τους προλάβει. Η Πηνελόπη, η οποία εξακολουθεί να μην τον πιστεύει, αποσύρεται για να αναπαυτεί.

Τη ραψωδία διαβάζει η ηθοποιός Ιωάννα Σιαφκάλη.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Diggi, daggi, schurry, murry” από την όπερα “Bastien und Bastienne” του Wolfgang Amadeus Mozart | David Busch

“Overture” από την όπερα “Macbeth” του Giuseppe Verdi | London Symphony Orchestra, Riccardo Chailly

Prelude in E-flat Major, BWV 998, του Johann Sebastian Bach | Luca Contini (lute)

“Ricercar” του Girolamo Frescobaldi | Julian Bream

“Ebben? Ne andrò lontana” από την όπερα “La Wally” του Alfredo Catalani | Maria Callas

“Scaramella” του Josquin des Prez | Jordi Savall (viola da gamba), Ars Antiqua

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Ίρος, ένας ζητιάνος γνωστός στην Ιθάκη, εισβάλλει στην αίθουσα του παλατιού και αντικρίζει τον Οδυσσέα. Ενοχλημένος από την παρουσία του άλλου «ζητιάνου», τον προκαλεί να παλέψουν. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να τον αποφύγει, όμως ο Αντίνοος τους προτρέπει να πυγμαχήσουν και υπόσχεται να ανταμείψει τον νικητή, ορίζοντας ως έπαθλο μια ψημένη γιδίσια κοιλιά και το αποκλειστικό δικαίωμα της ζητιανιάς στο παλάτι. Γύρω τους οι υπόλοιποι μνηστήρες απολαμβάνουν το θέαμα και διασκεδάζουν.

Ο Οδυσσέας βγαίνει νικητής και ο Αμφίνομος τον καλωσορίζει και τον περιποιείται ιδιαίτερα. Ο Οδυσσέας δέχεται την καλοσύνη του και του εκμυστηρεύεται την επιστροφή του βασιλιά. Τον παρακινεί να γυρίσει στο σπίτι του για να αποφύγει την επικείμενη σφαγή, αλλά ο Αμφίνομος δεν δίνει βάση στα λεγόμενά του.

Στο μεταξύ η Αθηνά υποβάλλει στην Πηνελόπη την ιδέα να κάνει την εμφάνισή της ενώπιον των μνηστήρων και να δηλώσει πως θέλει να παντρευτεί ξανά. Δέχεται τα δώρα τους και κατόπιν αποσύρεται στην κάμαρά της.

Στήνονται τότε τρεις πυροστάτες για φωτισμό και ο Οδυσσέας σπεύδει να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Οι μνηστήρες όμως δεν σταματούν τις προσβολές τους.

Τη ραψωδία ρ διαβάζει η ηθοποιός Στέλα Φυρογένη.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Trio for piano, violin and clarinet του Aram Khachaturian | Maxim Lando (piano), Hovhannes Mokatsian (violin), Vandim Lando (clarinet)

“The Madonna of Frýdek” του Leoš Janáček | Vladimir Ashkenazy

“Canario” του Johann Hieronymus Kapsberger | Robert Cases (theorbo), Diego López (tombak)

Chaconne in D minor, BWV 1004, του Johann Sebastian Bach (trans. by Feruccio Busoni) | Valentina Lisitsa

“Che farò senza Euridice” από την όπερα “Orfeo ed Euridice” του Willibald Gluck | Philippe Jaroussky, L’Arpeggiata

Symphony No. 3 in E-flat Major, Op. 55, “Eroica” (3rd movement) του Ludwig Van Beethoven | Dresden Staatskapelle Orchestra, Daniel Barenboim

“Meditation” από την όπερα “Thaïs” του Jules Massenet | Itzhak Perlman, Abbey Road Ensemble

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Τηλέμαχος, συνοδευόμενος από τον μάντη Θεοκλύμενο, πηγαίνει στο παλάτι, όπου η Πηνελόπη τους υποδέχεται θερμά. Η βασίλισσα αναζητά εναγωνίως απαντήσεις στα ερωτήματά της αναφορικά με το θέμα του Οδυσσέα. Ο Τηλέμαχος την πληροφορεί πως είναι δέσμιος στο νησί της νύμφης Καλυψώς, ενώ ο μάντης τη βεβαιώνει πως βρίσκεται ήδη στην Ιθάκη και παρακολουθεί όσα συμβαίνουν.

Στο μεταξύ ο Οδυσσέας, μεταμορφωμένος σε ζητιάνο, φτάνει στο παλάτι με μαζί με τον Εύμαιο. Ο Άργος, το πιστό γέρικο σκυλί του, τον αναγνωρίζει, μολονότι δεν έχει τη δύναμη να πλησιάσει το αφεντικό του. Η είσοδος του άγνωστου Οδυσσέα-ζητιάνου στη βασιλική αίθουσα προκαλεί δυσμενή σχόλια εκ μέρους των μνηστήρων. Ο Αντίνοος, ένας εξ αυτών, αντιδρά έντονα, στρέφεται εναντίον του «ζητιάνου» και του ρίχνει ένα σκαμνί, βρίσκοντάς τον στον ώμο. Η Πηνελόπη τότε, ακούγοντας πως χτύπησαν στο σπίτι της τον «ξένο», τον υπερασπίζεται και ζητά ευθύς αμέσως από τον Εύμαιο να μεσολαβήσει ώστε να του μιλήσει και να του ζητήσει πληροφορίες για τον άντρα της. Ο Οδυσσέας όμως προτείνει να τη συναντήσει στα δικά της δωμάτια μετά τη δύση του ήλιου.

Τη ραψωδία π διαβάζει η ηθοποιός Πολυξένη Σάββα.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Trio sonata da chiesa in D major, Op. 3, No. 2, του Arcangelo Corelli | The Baroque Ensemble

Symphony No. 8 in F major, Op. 93 (1st movement), του Ludwig van Beethoven | The German Chamber Orchestra of Bremen, Paavo Järvi

“Coro a bocca chiusa” από την όπερα “Madama Butterfly” του Giacomo Puccini | Hungarian State Opera

“Lieder ohne Worte”, Op. 67, του Felix Mendelssohn | Andreas Ottensamer (Clarinet), Yuja Wang (piano)

“Jauchzet Gott in allen Lander”, Cantata, BWV 51 (1st movement), του J.S. Bach | Sabine Devieilhe, Voices of Music

“Dove guardi splendono raggi” από την όπερα “Otello” του Giuseppe Verdi | The Robert Shaw Chorale

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Τηλέμαχος φτάνει στο καλύβι του χοιροβοσκού Εύμαιου, ο οποίος τον υποδέχεται με αγάπη, όπως ένας πατέρας τον ξενιτεμένο γιο του. Αναλύει το πρόβλημά του με τους μνηστήρες, ενώ ο Οδυσσέας, μεταμορφωμένος σε ζητιάνο, παρακολουθεί. Έπειτα δίνει εντολή στον Εύμαιο να αναχωρήσει για το παλάτι και να αναγγείλει στην Πηνελόπη την άφιξή του. Η Αθηνά βρίσκει την ευκαιρία να παρακινήσει τον Οδυσσέα να αποκαλύψει την πραγματική ταυτότητά του στον Τηλέμαχο, δίνοντάς του την αρχική μορφή του. Λαμβάνει χώρα ο αναγνωρισμός πατέρα και γιου και ακολούθως οι δυο τους αρχίζουν να καταστρώνουν ένα σχέδιο εξόντωσης των μνηστήρων. Το βράδυ ο Εύμαιος επιστρέφει στο καλύβι του και ο Οδυσσέας μεταμορφώνεται και πάλι σε ζητιάνο, φοβούμενος μήπως ο χοιροβοσκός τον αναγνωρίσει και προδώσει το μυστικό του στην Πηνελόπη.

Τη ραψωδία ο διαβάζει ο ηθοποιός Κωστάκης Κωνσταντίνου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Violin Sonata in E minor, K. 304 (2nd movement), του Wolfgang Amadeus Mozart | Hilary Hahn, Natalie Zhu

“O lieb, so lang du lieben kannst” του Franz Liszt | Diana Damrau, Helmut Deutsch

Piano Concerto No. 3 in F major (1st movement) του Joseph Haydn | Massimo Palumbo, Austrian Chamber Orchestra, Ernst Theis

“Vespers”, Op. 37 (6th movement ,“Ave Maria”), του Sergei Rachmaninoff | The Sixteen, Harry Christophers

Sinfonia Concertante in C major (3rd movement) του Johann Christian Bach | Budapest Strings Ensemble

“Ombra mai fu” από την όπερα “Il Xerse” του Francesco Cavalli | Philippe Jaroussky, Ensemble Artaserse

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Αθηνά φτάνει στο παλάτι του Μενελάου, στη Σπάρτη, για να βρει τον Τηλέμαχο. Εμφανίζεται μέσα στο όνειρό του και του υπενθυμίζει το χρέος του επιστρέψει εγκαίρως στην Ιθάκη. Στο μεταξύ ο Οδυσσέας, μεταμορφωμένος σε ζητιάνο, βρίσκεται στην καλύβα του χοιροβοσκού Εύμαιου και συζητά μαζί του για την οικογένειά του: για τον Λαέρτη, τον πατέρα του, και τη μητέρα του, την Αντίκλεια. Την αυγή ο Τηλέμαχος ξεκινά για την Ιθάκη· και, με το που φτάνει, κατευθύνεται βιαστικά προς την καλύβα του Εύμαιου.

Τη ραψωδία διαβάζει η ηθοποιός Μαρίνα Αργυρίδου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

String Quartet in E minor, Op. 44 (1st movement), του Felix Mendelssohn | Emerson String Quartet

“Schwanenlied” της Fanny Mendelssohn | Dorothea Craxton, Babette Dorn

Trio Sonata in F minor του Johann Georg Orschler | Collegium Marianum

“The Flying Dutchman Overture” του Richard Wagner | Berliner Philharmoniker, Herbert von Karajan

“Les Folies d’Espagne” του Marin Marais | Ars Antiqua ensemble on period instruments

“Air pour la Chambre de Louis 13th”, ανωνύμου | Les Plaisirs du Louvre

“What power art thou”, άρια από την όπερα “King Arthur” του Henry Purcell | Andreas Scholl, Accademia Bizantina

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας, μεταμορφωμένος σε ζητιάνο, επιστρέφει στο καλύβι του χοιροβοσκού Εύμαιου. Ο τελευταίος δεν τον αναγνωρίζει, όμως του προσφέρει ένα φιλόξενο γεύμα, όπως συνηθίζει στους ξένους. Του εκμυστηρεύεται τη μεγάλη απουσία του αφέντη του και τη βαθιά του επιθυμία να τον ξαναδεί. Παρά την επιθυμία του Εύμαιου να μάθει ποιος είναι, ο Οδυσσέας δεν του αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα, αλλά, συστήνοντας τον εαυτό του ως Κρητικό πρίγκιπα, του διηγείται μια φτιαχτή περιπετειώδη ιστορία. Βραδιάζει πια, έξω βροχή και ψύχρα, και ο Οδυσσέας αφηγείται μια δεύτερη πλαστή ιστορία για να εξασφαλίσει ζεστά ρούχα και ύπνο. Ο Εύμαιος τότε του παραχωρεί το κρεβάτι του και εκείνος πάει να πλαγιάσει κοντά στους χοίρους.

Τη ραψωδία ν διαβάζει ο ηθοποιός Γιώργος Μουσκοβίας.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Wachet auf, ruft uns die Stimme”, BWV 140, του J. S. Bach | Thibaut Garcia (κιθάρα)

Symphony No. 1 in C major, Op. 21 (3rd movement), του Ludwig Van Beethoven | Chicago Symphony Orchestra, Georg Solti

“Eternal Source of Light Divine” του G. F. Händel | Elin Manahan Thomas, Crispian Steele-Perkins, Armonico Consort

“Tristes apprêts” από την όπερα “Castor et Pollux” του J.-P. Rameau | Nadine Koutcher, MusicAeterna, Theodor Currentzis

Adagio for Cello and Orchestra του Ottorino Respighi | Mischa Maisky, Orchestre de Paris

“Ständchen” από τη συλλογή “Schwanengesang”, D. 957, του Franz Schubert | Philippe Jaroussky, Jérôme Ducros

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας ολοκληρώνει τη διήγησή του και ο Αλκίνοος του υπόσχεται να τον βοηθήσει να επιστρέψει στην Ιθάκη χωρίς άλλες περιπέτειες. Την επόμενη μέρα οι Φαίακες προσφέρουν στον Οδυσσέα δώρα και προμήθειες για το καράβι του, και το βράδυ ο Οδυσσέας ξεκινά με τη συνοδεία τους για το ταξίδι του. Την αυγή φτάνουν εκεί, όμως ο Οδυσσέας, ξυπνώντας στην ακτή, δεν αναγνωρίζει την πατρίδα του. Τότε επεμβαίνει η θεά Αθηνά, αποκαλύπτοντάς του ότι βρίσκεται στο νησί του, καθώς και ό,τι συμβαίνει στο παλάτι του με τους μνηστήρες. Κατόπιν τον βοηθά να κρύψει τα πλούσια δώρα των Φαιάκων και τον μεταμορφώνει σε ζητιάνο, ενώ τον συμβουλεύει να πάει στον Εύμαιο, τον χοιροβοσκό του, με την ίδια να παίρνει το δρόμο για τη Σπάρτη, για να φέρει πίσω τον Τηλέμαχο.

Τη ραψωδία διαβάζει ο ηθοποιός Προκόπης Αγαθοκλέους.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Piano Quartet in A minor (1st movement) του Gustav Mahler | Borodin String Quartet

“Songs my mother taught me” του Antonin Dvořák | Ernestina Jošt, Kranj Symphony Orchestra, Nejc Bečan

“Liebestod” από την όπερα “Tristan und Isolde” του Richard Wagner | Nina Stemme, Berliner Philharmoniker, Herbert von Karajan

“The Makropulos Case” (overture) του Leoš Janáček | Bayreuth State Orchestra, Thomas Hanus

“La Nemica d’Amore” του Giovanni Bononcini | Il Pomo d’Oro, Maxim Emelyanychev

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του, φεύγοντας από τον Άδη, επιστρέφουν στο νησί της Κίρκης, την Αία. Η Κίρκη τους δίνει πληροφορίες για τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Τους λέει πως θα φτάσουν πρώτα στις Σειρήνες, γι’ αυτό και δίνει στον Οδυσσέα κερί για να βουλώσει τα αφτιά των συντρόφων του και τον συμβουλεύει να δεθεί σφιχτά με σχοινιά, αποφεύγοντας το θανατηφόρο τραγούδι τους. Κατόπιν θα πρέπει να περάσουν μέσα από δύο κατακόρυφους αντικριστούς βράχους, τις Πλαγκτές Πέτρες, όπου ζουν η Σκύλλα και η Χάρυβδη. Τέλος, θα φτάσουν στο νησί της Θρινακίας, εκεί όπου βόσκουν τα ιερά βόδια του θεού Ήλιου.

Αναχωρούν λοιπόν από το νησί της Κίρκης και καταφέρνουν να προσπεράσουν τις Σειρήνες, με τον Οδυσσέα, δεμένο στο κατάρτι, να ακούει τη μαγευτική φωνή τους. Καταφέρνουν να αποφύγουν τις Πλαγκτές Πέτρες και πλέουν κοντύτερα στο βράχο της Σκύλλας, για να γλιτώσουν απ’ το στόμα της Χάρυβδης. Όμως η Σκύλλα καταφέρνει να αρπάξει έξι συντρόφους του και να τους καταβροχθίσει. Έπειτα φτάνουν στο νησί του Ηλίου. Ο Οδυσσέας, έχοντας στο νου του τις προφητείες του μάντη Τειρεσία, ζητά από τους συντρόφους του να πάρουν όρκο να μην κυνηγήσουν τα βόδια του θεού. Νοτιάς κράτησε στο νησί σχεδόν ένα μήνα και τα τρόφιμά τους τελείωσαν. Όσο ο Οδυσσέας απουσιάζει για να προσευχηθεί, ο Ευρύλοχος παρακινεί τους υπόλοιπους να σπάσουν τον όρκο τους και να σφάξουν τα βόδια του Ήλιου. Ο Δίας κεραυνοβολεί το καράβι τους, όταν σαλπάρουν και πάλι, και τους καταποντίζει. Μόνο ο Οδυσσέας καταφέρνει να σωθεί πάνω σε ένα καραβόξυλο και να φτάσει στο νησί της Καλυψώς.

Τη ραψωδία λ διαβάζει η ηθοποιός Αννίτα Σαντοριναίου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Concerto for Violin in D major (2nd movement) του Felix Mendelssohn | Yehudi Menuhin, Orchestra Philharmonia, Sir Adrian Boult

“Lascia ch’io pianga” από την όπερα Rinaldo, του G. F. Händel | Philippe Jaroussky, Orchestra Matheus, Jean-Christophe Spinosi

“Dance of the blessed spirits” από την όπερα “Orfeo ed Euridice” του W. Gluck | Camille Thomas, Brussels Philharmonic Orchestra, Mathieu Herzog

Άρια από τη σύνθεση “Goldberg Variations”, BWV 988, του J. S. Bach | Shelley Katz

“Water Music”, Suite No. 2, Andante, του G. F. Handel | Amsterdam Baroque Orchestra, Ton Koopman

“Rapsodie espagnole” του Maurice Ravel | New York Symphony Orchestra, Leonard Bernstein

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του περνούν τον Ωκεανό και φτάνουν στην καταχνιασμένη χώρα των Κιμμερίων, προκειμένου ο Οδυσσέας να πάρει το χρησμό που αναζητούσε από τον μάντη Τειρεσία για να συνεχίσει το ταξίδι του. Εκεί, πραγματοποιώντας θυσίες, βλέπει τις ψυχές των νεκρών να μαζεύονται γύρω από το αίμα. Μαζί και εκείνη του Τειρεσία, ο οποίος του αποκαλύπτει όσα θα ακολουθήσουν. Έπειτα συναντά αγαπημένα του πρόσωπα, που είναι νεκρά: τη μητέρα του Αντίκλεια, τους παλιούς συμπολεμιστές του στην Τροία Αγαμέμνονα, Αχιλλέα και Αίαντα, αλλά και μυθικούς ήρωες όπως ο Ηρακλής. Ακολούθως επιστρέφει στο καράβι και συνεχίζει το ταξίδι του, με προορισμό και πάλι το νησί της Αίας.

Τη ραψωδία κ διαβάζει ο ηθοποιός Κώστας Δημητρίου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Concerto for flute in D major (1st movement) του Joseph Haydn | Leopold Hoffmann, Les Beaux Arts, Ivan Fisher

“Farewell” (1st movement) από τη Συμφωνία No. 45 του Joseph Haydn | Cappella Istropolitana, Barry Wordsworth

“La Mer” (2nd movement) του Claude Debussy | Cleveland Orchestra, Vladimir Ashkenazy

“Flos Florum” του Guillaume Dufay | Cologne Pro Musica

Overture “I Vespri Siciliani” του Giuseppe Verdi | London Symphony Orchestra, Riccardo Chailly

Misa a 3 voces του William Byrd | The Tallis Scholars

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

O Οδυσσέας και οι σύντροφοί του φτάνουν στο νησί της Αιολίας, όπου κατοικεί ο θεός των ανέμων. Ο Αίολος τους δωρίζει έναν ασκό, όπου έχει κλείσει όλους τους ανέμους που θα μπορούσαν να σταθούν εμπόδιο σε ένα ήρεμο ταξίδι. Τη δέκατη ημέρα του ταξιδιού τους αντικρίζουν την Ιθάκη. Τότε ο Οδυσσέας, ήρεμος πια, πέφτει σε ύπνο, και οι σύντροφοί του, νομίζοντας πως ο ασκός περιέχει κάποιο θησαυρό, τον ανοίγουν. Αμέσως ξεχύνονται όλοι οι άνεμοι και προκαλούν φοβερή τρικυμία. Το καράβι του Οδυσσέα καταλήγει και πάλι στο νησί του Αιόλου. Ο Αίολος, εξαγριωμένος, διώχνει τον Οδυσσέα, ο οποίος αναγκάζεται να επιστρέψει και πάλι στη θάλασσα και έπειτα από έξι μερόνυχτα αγκυροβολεί στη χώρα των Λαιστρυγόνων. Εκείνοι τους επιτίθενται, πετροβολώντας τα πλοία τους. Ο Οδυσσέας καταφέρνει να αποδράσει, σώζοντας μόνο ένα πλοίο: το δικό του. Ανοίγονται και πάλι στο πέλαγος και φτάνουν στην Αία, όπου κατοικεί η Κίρκη, η δαιμονική θεά, κόρη του Ήλιου. Τους φιλοξενεί στο παλάτι της, προσφέροντάς τους μαγικό ρόφημα για να λησμονήσουν την πατρίδα, και με το ραβδί της τους μεταμορφώνει σε χοίρους. Ο Ευρύλοχος, που έμεινε απέξω από το παλάτι, γυρίζει πίσω για να μεταφέρει την είδηση στον Οδυσσέα, που τρέχει για να τους σώσει. Στη διαδρομή συναντά τον θεό Ερμή, με όψη εφήβου, ο οποίος τον προμηθεύει με καλό βοτάνι και τον συμβουλεύει πώς να αντιμετωπίσει την Κίρκη. Βγαίνει νικητής και οι σύντροφοί του γίνονται ξανά άνθρωποι. Η Κίρκη τους φιλοξενεί για ένα χρόνο. Λίγο πριν την αναχώρησή τους, η Κίρκη συμβουλεύει τον Οδυσσέα να κατέβει στον Άδη, όπου μόνο ο μάντης Τειρεσίας μπορεί να του δείξει το δρόμο του γυρισμού.

Τη ραψωδία ι διαβάζει η ηθοποιός Ερμίνα Κυριαζή.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“D’un matin de printemps” της Lili Boulanger | Seattle Symphony Orchestra, Cristian Măcelaru

“Mondnacht” του Robert Schumann | Barbara Bonney, Vladimir Ashkenazy

“Solveig’s Song” από τη σουίτα “Peer Gynt” του Edvard Grieg | London Symphony Orchestra, Claudio Abbado

“Mitten wir im Leben sind” του Felix Mendelssohn | Gulbekian Choir Lisbon, Michel Gorboz

Symphony No. 6 in A minor (2nd movement) του Gustav Mahler | Berliner Philharmoniker, Herbert von Karajan

Suite for Strings in E minor του Henry Purcell | Sofia Soloists

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας φανερώνει στους Φαίακες την πραγματική του ταυτότητα και αφηγείται όσα συνέβησαν μετά την αναχώρησή του από την Τροία. Μαζί με τους συντρόφους του λεηλάτησαν την Ίσμαρο, την πόλη των Κικόνων, και κατέληξαν, παραδέρνοντας εννιά μερόνυχτα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, στη χώρα των Λωτοφάγων. Από εκεί έφτασαν στη χώρα Κυκλώπων, όπου στη σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου, γιου του Ποσειδώνα, ο Οδυσσέας τον τυφλώνει. Εξαγριωμένος τότε ο Πολύφημος πέταξε βράχους στο καράβι του, αλλά δεν κατάφερε να το συντρίψει. Γι’ αυτό ζήτησε την κατάρα του Ποσειδώνα: να μην αφήσει τον Οδυσσέα να γυρίσει στην πατρίδα του. Αν όμως είναι γραφτό του να δει την οικογένειά του, τότε η επιστροφή του να είναι ταραχώδης και καταστροφική.

Τη ραψωδία η διαβάζει η ηθοποιός Ντόρις Κυριακίδου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“String Quartet in F major, 1st movement” του Maurice Ravel | Alban Berg Quartet

“Phantasy Quartet” του Benjamin Britten | Andreas Krecher Quartet

“Concerto for Orchestra, 5th movement” του Bella Bartok | Berlin Philharmoniker, Herbert Von Karajan

“Aria 'Ma tu tremi, o mio tesore'” του Ludwig Van Beethoven | Chen Reiss, Academy of Ancient Music, Richard Egarr

“Concerto Op. 6, No. 2” του Arcangelo Corelli | Voices of Music

“String Quartet No. 10 in B minor” του Felix Mendelssohn | Northern Chamber Orchestra, Nicholas Ward

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Αλκίνοος προσφέρει στον Οδυσσέα επίσημο γεύμα προς τιμήν του. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, ο Δημόδοκος, ο θείος αοιδός, καλείται να τραγουδήσει το επεισόδιο του Τρωικού Πολέμου όπου ο Οδυσσέας και ο Αχιλλέας φιλονίκησαν. Στο άκουσμα του τραγουδιού, ο Οδυσσέας συγκινείται. Όμως καταφέρνει να συγκρατηθεί, από φόβο μήπως τον αναγνωρίσουν. Το βράδυ της ίδιας μέρας ακολουθεί ακόμα ένα τραγούδι από τον Δημόδοκο, που τραγουδά για τον Δούρειο Ίππο. Ο Οδυσσέας, αυτή τη φορά, δεν μπορεί να κρύψει τα συναισθήματά του καικλαίει με αναφιλητά. Τότε ο Αλκίνοος του ζητά να αποκαλύψει την πραγματική του ταυτότητα και τον ρωτάει γιατί θρηνεί.

Τη ραψωδία η διαβάζει ο ηθοποιός Χρύσανθος Χρυσάνθου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Vocalise for piano” του Sergei Rachmnaninov | Vladimir Ashkenazy

Άρια “Schafe konnen sicher weider” από την Καντάτα BWV 208 του J. S. Bach | Bournemouth Symphony Orchestra, Jose Serebrier

“Danse de la grande calumet de la paix” από την όπερα “Les Indes galantes” του J. P. Rameau | Patricia Petibon, Baroque Orchestra La Cetra, the Basel Vocal Ensemble

“Sempre a si vaghi rai” (“Orfeo”) του Johann Adolf Hasse | Jacub Josef Orlinski, Il Pomo d' Oro, Maxim Emelyanchev

“Nights in Spanish Gardens” (1st movement) του Manuel de Falla | Daniel Barenboim, Chicago Symphony Orchestra, Placido Domingo

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

H Αθηνά μεταμορφώνεται σε «κόρη παρθενική» και γίνεται οδηγός του Οδυσσέα για να φτάσει στο παλάτι του Αλκίνοου. Με ασπίδα προστασίας του ένα σύννεφο ομίχλης να τον καλύπτει, σταλμένο από τη θεά, ο Οδυσσέας κατορθώνει να μπει στο παλάτι και να φανερωθεί μπροστά στην Αρήτη και τον Αλκίνοο. Ο βασιλιάς των Φαιάκων τον φιλοξενεί στο παλάτι του, προσφέροντάς του πλουσιοπάροχο γεύμα, ως είθισται σε έναν ξένο. Ο Οδυσσέας διηγείται τις περιπέτειές του μετά την αναχώρησή του από την Ωγυγία, αποκρύπτοντας όμως ποιος είναι, και ο Αλκίνοος του υπόσχεται να τον βοηθήσει να επιστρέψει στην πατρίδα του.

Τη ραψωδία ζ διαβάζει ο ηθοποιός Ντίνος Λύρας.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Partenope, 'Voglio dire al mi'” του G. F. Handel | Il Pomo d' Oro

“Dido and Aeneas, 'Fear no danger'” Henry Purcell | Emma Kirkby/Julianne Baird

“Intermezzo Op. 118” του Johannes Brahms | Arthur Rubinstein

“Dolente immagine di fille mia” του Vincenzo Bellini | Cecilia Bartoli/James Levine

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Οδυσσέας έχει βγει στη χώρα των Φαιάκων. Κοιμάται κατάκοπος κοντά στο ποτάμι, με την Αθηνά να τον φυλάει. Η θεά φτάνει στο παλάτι του Αλκινόου, βασιλιά των Φαιάκων, μπαίνει στο όνειρο της κόρης του, της Ναυσικάς, και την παρακινεί να πάει να πλύνει τα ωραία της ρούχα, γιατί πλησιάζει η στιγμή του γάμου της. Η μέρα χαράζει και η Ναυσικά μαζί με τις υπηρέτριές της πάνε στο ποτάμι για το πλύσιμο των ενδυμάτων της, όπου βρίσκεται ο αποκαμωμένος Οδυσσέας. Η Ναυσικά τον συμπονά και του προσφέρει τη βοήθειά της: του δίνει οδηγίες να φτάσει στο παλάτι του Αλκίνοου. Ο Οδυσσέας σταματά πρώτα στο άλσος της Αθηνάς, έξω από την πόλη, και προσεύχεται στη θεά να τον αντιμετωπίσουν με ευμένεια οι Φαίακες.

Τη ραψωδία ε διαβάζει η ηθοποιός Δήμητρα Δημητριάδου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Water Music Suite, Air” του G. F. Handel | The English Bach Festival Orchestra / Christopher Hirons

“Une jeune fillette”του Jehan Chardavoine | Gwinevire Querel

“Fantasy for Harp” του Camille Saint-Saëns | Maia Darme

“Clair de lune” του Claude Debussy |Roxanne Elfasci

“Violin Concerto in F minor, Winter” (4 Seasons, 2nd movement) του Antonio Vivaldi | I Musici

“Abendemfindung” (lied) του W. A. Mozart | Zachariah Kariithi / Lemuel Grave

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στον Όλυμπο οι θεοί συνεδριάζουν, με την Αθηνά να υπενθυμίζει στον Δία ότι ο πολύπαθος Οδυσσέας πρέπει να συνεχίσει, ελεύθερος πια, το ταξίδι του νόστου του. Ο Δίας τότε παραγγέλνει στον αγγελιοφόρο του τον Ερμή να πάει στην Ωγυγία και να ανακοινώσει στην Καλυψώ το θεϊκό πρόσταγμα. Παρά την αρχική της απροθυμία, η Καλυψώ υποχωρεί και καθοδηγεί τον Οδυσσέα να κατασκευάσει μια σχεδία για το ταξίδι του. Ο Οδυσσέας καταφέρνει να τη φτιάξει μέσα σε τέσσερις μέρες. Την πέμπτη μέρα βάζει μπρος για το μεγάλο του ταξίδι σε ήρεμη θάλασσα. Ο Ποσειδώνας, έχοντας επιστρέψει από τους Αιθίοπες, τον αντιλαμβάνεται και ευθύς προκαλεί μια μεγάλη τρικυμία. Ο Οδυσσέας επιβιώνει της βίαιης επίθεσης του θεού χάρη στην επέμβαση της Λευκοθέας, η οποία του παρέχει προστασία, δίνοντάς του ένα σωσίβιο μαντίλι. Έτσι συνεχίζει κατευναστικά το ταξίδι του, φτάνοντας στη χώρα των Φαιάκων. Αποκαμωμένος, βυθίζεται στον ύπνο.

Τη ραψωδία δ διαβάζει ο ηθοποιός Σταύρος Λούρας.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“Wedding day at Troldhaugen”, του Edvard Grieg | Alice Sara Ott “Giulio Cezare, ‘Son nata a lagrimar’”, του G. F. Handel | Nathalie Stutzman, Philippe Jaroussky “Gymnopedie No. 1”, του Erik Satie | Julian Bream Cantata No. 170, Vergnugte Ruh, του J. S. Bach | J. S. Bach Foundation “Lamento de la ninfa (madrigal)”, του Claudio Monteverdi - Les Arts Florissants “Mars, the Bringer of War (Suite: The Planets)”, του Gustav Holst | London Symphony Orchestra/Riccardo Chailly

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Τηλέμαχος φτάνει στα ανάκτορα του Μενέλαου στη Σπάρτη. Με την άφιξή του, η Ελένη τον αναγνωρίζει αμέσως, αφού μοιάζει πολύ με τον πατέρα του. Φιλοξενείται από το βασιλιά και ακούει τις αφηγήσεις του Μενέλαου για τα κατορθώματα του Οδυσσέα στην Τροία. Στη συνέχεια, ο Μενέλαος αναφέρεται στις δικές του περιπέτειες μέχρι την επιστροφή του στη Σπάρτη: στη διαμονή του στην Αίγυπτο και στη συνάντησή του με τον θαλάσσιο γέροντα Πρωτέα, από τον οποίο πληροφορήθηκε πως ο Οδυσσέας είναι αιχμάλωτος στο νησί της νεράιδας Καλυψώς. Εν τω μεταξύ, στην Ιθάκη οι μνηστήρες της Πηνελόπης, που έχουν μάθει για το ταξίδι του Τηλέμαχου, μηχανορραφούν και ετοιμάζονται να του στήσουν φονική παγίδα στο βραχονήσι Αστερίδα, μεταξύ Σάμης και Ιθάκης.

Τη ραψωδία γ διαβάζει η ηθοποιός Έλενα Παπαδοπούλου.

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Gustav Holst, “Venus from the Planets”, London Symphony Orchestr | Andre Previn Giuseppe Maria Orlandini, “Nerone, Che mi ami ti prega”, - Jacub Josef Orlinski | Il Pomo D' Oro | Maxim Emelyanchev Claude Debussy, “Syrinx for solo Flute”, Jean-Pierre Rampal Ludwing Van Beethoven, “Adagio for Mandolin and Harp”, Avi Avital, Anneleen Lenaerts Edvard Grieg, “Suite Peer Gynt, Morning Moon”, Erica Goodman (Harp)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Τηλέμαχος και η Αθηνά με τη μορφή του Μέντορα φτάνουν στην Πύλο, δεχόμενοι τη φιλοξενία του βασιλιά Νέστορα. Ο Τηλέμαχος παρακαλεί τον σοφό γέροντα να του δώσει πληροφορίες για τον πατέρα του. Ο Νέστορας τους αφηγείται τι έχει συμβεί στα πεδία των μαχών του Τρωικού Πολέμου, τους γενναίους πολεμιστές και τους νεκρούς. Όμως δεν μπορεί να φέρει στη θύμησή του τι απέγινε ο Οδυσσέας, γι’ αυτό και παρακινεί τον Τηλέμαχο να αναζητήσει τον βασιλιά Μενέλαο στη Σπάρτη, που πιθανόν να γνωρίζει περισσότερα για τύχη του Οδυσσέα. Το επόμενο πρωί ο Τηλέμαχος μαζί με τον Πεισίστρατο αναχωρούν για τη Σπάρτη.

Τη ραψωδία β διαβάζει ο ηθοποιός Ευτύχιος Πουλαΐδης

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

Air for Chalumeau, “La Tortura”, Antonio Vivaldi | Martin Frost, Concerto Koln/Alexander Scherf “Saturn” from “The Planets” suite, Gustav Holst | London Symphony Orchestra/Claudio Abbado Concerto for Cello and Bassoon in E Minor, RV 409, Antonio Vivaldi | Christophe Coin/Alberto Guerra, Il Giardino Armonico Duos for Two Violins, Bela Bartok | Daniel Hope, Daniel Lozakovitch

Περίληψη

Οι μνηστήρες της Πηνελόπης προσπαθούν να πείσουν τη βασίλισσα να επιλέξει έναν από αυτούς ως σύζυγο και νέο βασιλιά της Ιθάκης, στη θέση του Οδυσσέα. Ο Τηλέμαχος, αντιδρώντας, καλεί τους μνηστήρες να φύγουν από το παλάτι, εκείνοι όμως δεν φαίνεται να αλλάζουν στάση. Η Αθηνά, με τη μορφή του Μέντορα, παλιού φίλου του Οδυσσέα στον οποίο είχε εμπιστευτεί την ανατροφή του Τηλέμαχου, εμψυχώνει τον τελευταίο και τον ενθαρρύνει να ξεκινήσει την αναζήτηση του πατέρα του από την Πύλο. Ο Τηλέμαχος κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες και ξεκινά το ταξίδι του.

Τη ραψωδία α διαβάζει η ηθοποιός Δέσποινα Μπεμπεδέλη

Μουσική επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη

Ηχοληψία, μοντάζ και μείξη ήχου: Νικόλας Προκοπίου

Ακούγονται οι παρακάτω μουσικές συνθέσεις:

“The Lark” τωνMichail Glinka/Mily Balakirev | Nadja Dormik (harp) “Because for solo bassoon” του David Bennett Thomas | Nikolaus Maler “With drooping wings ye Cupids come” του Henry Purcell | Choir of Clare College Cambridge/Philharmonia Baroque Orchestra σε διεύθυνση του Nikolas McGegan “Jade for solo flute” του Pierre-Octave Ferroud | Emmanuel Pahud

Περίληψη

Η ιστορία ξεκινάει όταν ο Οδυσσέας, έπειτα από περιπετειώδη περιπλάνηση, βρίσκεται παρά τη θέλησή του στο νησί της νύμφης Καλυψώς. Αυτή αρνείται να τον ελευθερώσει, επιθυμώντας να τον κρατήσει κοντά της για πάντα και να τον κάνει αθάνατο. Αν και οι θεοί του Ολύμπου συναινούν στην επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα του, ο Ποσειδώνας φέρνει αντιρρήσεις, γιατί θεωρεί τον Οδυσσέα υπεύθυνο για την τύφλωση του γιου του, του κύκλωπα Πολύφημου. Η Αθηνά, θυμίζοντας τις θυσίες που έχει προσφέρει ο Οδυσσέας στους θεούς, ζητάει από τον πατέρα της να διατάξει την απελευθέρωσή του και εκείνος αποφασίζει να στείλει τον Ερμή στην Καλυψώ, για να της μεταφέρει τη διαταγή του.

Η Αθηνά παίρνει τη μορφή του θνητού βασιλιά Μέντη και πηγαίνει στην Ιθάκη, όπου βρίσκει στο παλάτι του Οδυσσέα τους μνηστήρες της γυναίκας του, Πηνελόπης, να κατασπαταλούν την περιουσία του βασιλιά. Παρακινεί τον γιο του Οδυσσέα, Τηλέμαχο, να πάρει πρωτοβουλίες και τον συμβουλεύει να φύγει από την Ιθάκη, για να αναζητήσει τον πατέρα του.