Salonik u Jacka

Moim gościem jest Piotr Osipa. Pracuję z nim już ze 2 lata i udało się nam stworzyć sporo fajnych rzeczy. Quizally, czyli quizy o dostępności. Generator deklaracji dostępności. Codzienne porady na temat dostępności. A właśnie skończyliśmy kolejny projekt, czyli Planer służący doprzygotowywania planów wdrażania dostępności. Trochę się chwalimy, trochę się miziamy. Jednak przede wszystkim chcę przedstawić Piotra, bo spełnił moje marzenie. W nagraniu powiem jakie. W tym odcinku odszumianiem i resztą zajęła się sztuczna inteligencja. Efekt może nie powala, ale jest nieźle.

Podczas kolejnego spotkania rozprawiliśmy się z tematem audiodeskrypcji. Moim gościem był Robert Więckowski, a dzielnie pomagał Mikołaj Rotnicki.

Tematem tego odcinka jest dostępność transportu kolejowego. Rozmawiam z Piotrem Czarnotą o systemie asysty na dworcach, kupowaniu biletów, dworcach, peronach i wagonach. Trochę poruszyliśmy temat transportu multimodalnego, autobusów i samolotów. Pokiwaliśmy głowami nad brakami w obszarze tego, co pływa. Trochę anegdotek z życia i sporo rozjaśnień. Piotr jest mikolem, ale nie rozszyfruję tego skrótu. Musisz się domyślić lub przesłuchać cały odcinek.

Usiedliśmy sobie z Adamem Zawisnym i ponad godzinę rozmawialiśmy o sztucznej inteligencji. Był Chat GPT, generatory obrazów, rozpoznawanie tekstu, mowy, obrazów, upraszczanie tekstów i wiele innych tematów. Wydaje się, że uzgodniliśmy się w kilku rzeczach. Po pierwsze - nigdy nie można ufać SI bezrefleksyjnie. Po drugie - sztuczna inteligencja i dostępność mogą współdziałać. Po trzecie - że temat jest fascynujący i warto go eksplorować. Pomimo brawurowej zapowiedzi w nagraniu, nie puszczam nagrania obrobionego przez SI. Jak posłuchałem, to jednak sam zrobiłem normalizację i odszumianie. To dowód na to, że jednak trzeba kontrolować, co ta cała SI robi.

Nie wiem, czy po pierwszym odcinku można już pisać o cyklu, ale przedTobą pierwsza odsłona cyklu Krytycznie o kryteriach. W saloniku miałem sporo gości, z których część słychać, a część nieśmiało pisała tylko na chacie. Na warsztat wzięliśmy sobie kryterium sukcesu WCAG 1.1.1 Treść nietekstowa. Przeczytaliśmy wytyczną, kilka kryteriów sukcesu, żeby zaproponować sposób tworzenia tekstów alternatywnych do grafik. Mam nadzieję, że Ci się przyda. A za jakiś czas kolejne spotkanie. Możesz wskazać kryterium sukcesu WCAG w formularzu i dołączyć do spotkania. Miłego słuchania.

Przygotowanie planu działania na rzecz poprawy zapewniania dostępności to z jednej strony obowiązek ustawowy, a z drugiej - chodzenie po polu minowym. Nikt nie wie, jak go przygotować, żeby było dobrze. No dobra - są wyjątki. Agata Gawska ma na to pomysł i opisuje go w nagraniu, a wynika on z doświadczenia w przeglądaniu beznadziejnych, słabych, średnich i jednego dobrego planu. W tym odcinku robiłem za sceptyka, a Agata za entuzjastkę. Nagranie jest przeznaczone zdecydowanie dla koordynatorów dostępności, ale może zainteresować także innych specjalistów dostępności. A ponieważ Agata jest otwarta na współpracę, to dorzucam linki do profilów na Linkedin i Facebook.

Rozmawiałem z Krzysztofem Kotyniewiczem, prezesem Polskiego Związku Głuchych, na temat polskiego języka migowego. Zaczęliśmy od tego, dlaczego czasem należy pisać Głuchy, a czasem głuchy. Myślałem że będziemy rozmawiać o samym języku migowym, a rozmowa zeszła także na tematy poboczne, jak epidemia Covid-19 i wojna w Ukrainie. Chociaż te tematy także wiązały się z językiem migowym. Przypominamy o Unmute, czyli o polskim kandydacie do reprezentowania Polski w konkursie Eurowizji. A jeżeli kogoś zachęciliśmy do nauki języka migowego, to Krzysztof zaprasza do migania naturalnego. #PJM

Beata Strzelczyk jest specjalistką od prostego języka. To taki sposób komunikowania się, który wzbudza zaufanie, jest zrozumiały i efektywny. Jeżeli dostajesz pismo z urzędu i nie wiesz, o co chodzi, to znaczy że oni jeszcze nie potrafią w prosty język. Beata poleciła stronę Pracowni Prostej Polszczyzny, zakładkę na stronie MFiPR o prostym języku. Ja szczególnie polecam filmy z cyklu "Prosto i kropka". No i oczywiście rewelacyjny quiz o prostym języku autorstwa Beaty i skonsultowany z guru Tomaszem Piekotem.

W moim podcaście gościła niedawno Justyna Mańkowska z Fundacji Katarynka. Rozmawialiśmy o audiodeskrypcji, czyli opowiadaniu filmów osobom niewidomym. Justyna opisała, jak pracują nad audiodeskrypcją, z jakich narzędzi korzystają i eksperymentach. Rozmawialiśmy także o jakości audiodeskrypcji, różnych podejściach do tworzenia AD oraz Netfliksie. Justyna zaprasza do sprawdzenia strony Adapter, gdzie możesz znaleźć filmy z audiodeskrypcją, napisami i tłumaczeniami na polski język migowy. Ja sam zachęcam dosprawdzenia eksperymentu z AD, jaki przeprowadzili na filmie Potop. Intrygujące, chociaż mam mieszane uczucia.

Sytuacje zagrożenia, na przykład pożary, trzęsienia ziemi, powodzie, są sprawdzianem. Przechodzą go służby ratunkowe i zwykli przechodnie. Maciej Augustyniak w moim saloniku opowiada, jak można i należy się przygotować na taką sytuację awaryjną z myślą o ludziach niepełnosprawnych. Rozmowa jest w pewnych momentach trudna, bo poruszamy dylematy podejmowania wyborów o życiu swoim i innych ludzi. Maciek jest prezesem Fundacji Polska bez barier, która specjalizuje się w tej działce. Dowiesz się o procedurach, urządzeniach ewakuacyjnych, systemach alarmowych. Ktoś mógłby też namówić Maćka, żeby założył krawat... Gość w krawacie jest mniej awanturujący się.

Dzisiaj odcinek bonusowy. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy zgodzili się nagrać ze mną podcast. Wyrażam podziw i uznanie wszystkim słuchającym moich nieudolnych nagrań. Doszedłem już do pewnej wprawy, chociaż do mistrzów mi daleko, więc nagrania są coraz lepsze. Przez miesiąc odpuszczam nagrywanie i postaram się wrócić z drugą serią w listopadzie. Jeżeli zechcesz - napisz do mnie ze słowami uznania lub krytyki, z pomysłami na kolejne odcinki i wskazaniem ludzi, dla których dostępność jest ważna, tak jak dla mnie. Na razie:) Aha... Jeszcze mój adres email: jaczad@gmail.com.

Etr to sposób przygotowywania dokumentów dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Barbara Abramowska wie na tyle dużo o przygotowywaniu ETR, że umie już wskazać błędy w standardzie "Informacja dla wszystkich". Podmioty publiczne mają obowiązek opublikować informacje o swojej działalności w formacie ETR i okazuje się, że to wcale nie jest takie trudne. Przykłady materiałów edukacyjnych, o których wspomniała moja rozmówczyni można znaleźć na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. A ja przypominam, że - po konsultacjach z panią Abramowską - przygotowałem quiz o ETR i zapraszam do sprawdzenia swojej wiedzy na ten temat.

Adam Pietrasiewicz napisał kilka lat temu ustawę o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Ucięliśmy sobie pogawędkę o tym, co zadziałało, a co nie. Wydaje się, że marchewka w postaci pieniędzy się kończy i nadchodzi czas kija, czyli kary za brak deklaracji dostępności. Narzekamy na niską aktywność niepełnosprawnych użytkowników, którzy nie żądają zapewnienia dostępności i nie składają skarg. A może jest zupełnie inaczej... Adam zaprasza na comiesięczne "dostępne środy", żeby sobie różne rzeczy powyjaśniać. Może się tam spotkamy!? Pamiętaj tylko, żeby podczas spotkań nie wspominać o jego wieku, bo ewidentnie ma z tym problem. A przecież wystarczy zapisać go w systemie szesnastkowym (40) i od razu wygląda to lepiej.

Donata Kończyk opowiada mi, a zatem także Wam, jak wdraża dostępność w Warszawie. A wyzwań jest dużo i czasem nieoczywistych. Koordynowanie działań w tak dużej organizacji, jaką jest administracja miejska, wymusza dzielenie się pracą z innymi. W Warszawie jest zatem bardzo dużo koordynatorów i równie dużo procesów. Dlatego zdarzają się wpadki. Zresztą sami posłuchajcie.

Wioleta Jóźwiak gościła u mnie, żeby opowiedzieć o swojej pracy w muzeum Polin. Kto nie wie, co to takiego - niech posłucha. Wioleta jest koordynatorką do spraw dostępności w Polin, więc może powiedzieć co się udało, a co jeszcze przed nią. Nowy budynek, a do tego niezwykle zaprojektowany, nie daje żadnej gwarancji dostępności. A oprócz samego muzeum, rozmawialiśmy o dostępnościowych naciągaczach i antysemityzmie. Wioleta zaproponowała łącze do strony z informacjami o dostępności Polin. No i zaprasza do dowiedzania. Coś wspomniała o kuchni żydowskiej:)

Monika Szczygielska zapoczątkowała w Polsce tworzenie napisów na żywo. Na żywo, czyli podczas wydarzenia. Taka usługa wymaga korzystania z zaawansowanych algorytmów rozpoznawania mowy, słowników, przejściówek i sporego zespołu ludzi. Od lat świadczy usługi tego rodzaju, a także tłumaczeń na język migowy i i języki werbalne jako firma Dostępni.eu.

Tym razem podcast był nagrywany w prawdziwym saloniku, a nie  w wirtualnym. Moimi gośćmi byli Anna Czapnik-Wójcik i Janusz Olszyński z Fundacji Kinematograf. Papierkami szeleści Janusz, podczas wyżerania czekoladek, a na końcu słychać uroczą ciężarówkę za oknem. Kinematograf zajmuje się dostępnością kultury, w tym promocją miejsc zapewniających dostępność. To oni zawieźli mnie do Miasteczka galicyjskiego, gdzie poznałem Pana Daniela Lachora.

Roman #Roczeń wie o alfabecie #Braille'a wszystko, a przynajmniej tak twierdzi. Jest zatem najlepszym rozmówcą na ten temat. Wspólnie zastanawiamy się, jaka była przeszłość i jaka czeka przyszłość tego skądinąd genialnego systemu. Czy nadal jest najlepszym kanałem informacyjnym? A może jego lata świetności już minęły... Na koniec proponujemy określenie nowej roli i funkcji dla alfabetu Braille'a. Zapraszam wszystkich sześciokropkowców i innych, mniej związanych z sześciopunktem.

Anna Żórawska jest prezeską Fundacji Kultury bez barier od samego początku. Dostępność kultury to jej pasja, życie i praca. Nie udało się nam porozmawiać o wszystkim, więc chyba spotkamy się ponownie. Tym razem porozmawiamy o Festiwalu kultury bez barier.

Tym razem podcast ma formę rozmowy w plenerze. Moim rozmówcą jest pan Daniel Lachor - koordynator dostępności w skansenie Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu. Na wypad do niego namówili nas Anna Czapnik-Wójcik i Janusz Olszyński z Fundacji Kinematograf. Oni nagrali też naszą rozmowę i zgodzili się na wykorzystanie jej w podkaście. Warto było. A podejście do dostępności skansenu można wyczytać z wypowiedzi pana Daniela. Dać możliwość zwiedzania, ale bez utraty historycznego charakteru tego miejsca. Posłuchajcie.

To nie był mój pomysł, a na dodatek może mi zaszkodzić. Grzegorz Złotowicz uznał, że trzeba przedstawić bardziej mnie i zaproponował nagranie wywiadu ze mną. No to jest. A przy okazji przymusza mnie do podniesienia jakości nagrań, chociaż ja wolę się uczyć powoli. Dziękuję Grzegorzowi za wykonaną pracę, bo jest imponująca.

Mapy to jeden z najtrudniejszych problemów w dostępności. O różnych podejściach do tego tematu rozmawiam z Grzegorzem Złotowiczem, który podjął już kilka prób znalezienia rozwiązania. Jest autorem aplikacji GrMapa, od której zaczynamy nagranie, ale zapuszczamy się w różne inne obszary. Od map dotykowych, przez punkty, szachownice, aż do dźwięku binaluralnego i budowania opisów tekstowych przez algorytm. Przekroczyliśmy godzinę nagrania, ale warto było.

Rafał Charłampowicz opowiada o detektorach przeszkód dla osób niewidomych. Jest jedynym znanym mi użytkownikiem tego rodzaju urządzeń, a jednocześnie wie o nich prawie wszystko. Nie wie tylko, dlaczego są wciąż tak mało popularne. A są takie na podczerwień, ultradźwięki, laserowe. Można nosić je w ręku, na palcu, na białej lasce, na szyi jako wisiorek. Pozwalają uniknąć twardych przeszkód, znaleźć wolne miejsce w autobusie, odnaleźć wejście do budynku.

Usiedliśmy w czterech, żeby porozmawiać o systemie Navilens z Hiszpanii. Moimi gośćmi są Piotr Bartkowski, Grzegorz Złotowicz i Rafał Charłampowicz. Navilens to kolorowe kody graficzne pozwalające na przekazywanie informacji, podobnie jak kody QR. Jednak ich możliweści są dużo większe. Za pomocą aplikacji mobilnej niewidomy użytkownik może nawigować do kodu, jak do boi dźwiękowej. Aplikacja może także prowadzić go ścieżką zaprogramowaną wcześniej, co przetestowałem osobiście. No i jest rozwiązaniem uniwersalnym. Ci, którzy nie chcą nawigować za pomocą dźwięku, mogą korzystać ze strzałki wyświetlanej na ekranie.