Erfgoed Balen

Dit jaar staat de Erfgoeddag - op 24 en 25 april 2021 - in het teken van de Nacht. Omdat we fysiek niks zullen mogen, is er een 'digitaal erfgoedcafé' in de maak, een 'virtuele plek' waarin je via onze website een kijkje kan nemen.

Corona steekt onze podcast serieuze stokken in ons wielen. We kunnen helaas onze gasten niet meer uitnodigen in de bruine café van het oude gemeentehuis, maar we zoeken naar oplossingen.

Misschien kunnen jullie ons helpen, de enige voorwaarde is een hart voor erfgoed hebben en voor Balen.

Tot binnenkort

Met aflevering 40 zijn we helaas aan het einde gekomen van de Balense geschiedenis geschreven door meester Kemps en aangenaam ingesproken door verteller Yvo Tips.

Deze laatste aflevering start in het fameuze jaar 1798 toen we in Balen onder de Fransen moesten dienen. Uit de geschiedenislessen weten we nog dat we in die periode te maken kregen en met de boerenkrijg en ook Balen ontsnapte niet aan dit vreselijk gebeuren. Nadien was de beurt om onder het Nederlands juk terecht te komen. In 1830 zou het gelukkig gaan veranderen en Balen kon herademen tot in 1914 de eerste wereldoorlog uitbrak.

We zitten ondertussen in de zeventiende eeuw. Na de Spanjaarden waren het nu de Fransen onder bewind van Louis de 14de, de zonnekoning, dat Balen herverdeeld werd om nadien weer onder de Oostenrijkse hoede te komen.

In al die ellende omstreeks 1654 ontving Balen een reliekwie dat nu nog altijd in de kerk bewaard wordt. Benieuwd welk?  Luisteren dan maar.

Dan kom je ook alles te weten hoe een bakkerij naast de kerk het dorpscentrum veranderde in een hoop assen en ook wat er loos was met onze kerktoren.

Reden genoeg dus om een half uurtje Balense geschiedenis op te snuiven 

Vorige week kwamen we te weet dat Balen zelfs groter werd dan Mol met meer inwoners. In deze podcast komen te weten waarom de Balense bevolking met meer dan de helft verdween. Maar na regen kwam toch ook zonneschijn en de pastoor verhuisde van Scheps naar de pastorij Tervest waar het wzc en de straatnaam de naam te danken heeft.

Waar halen Balenaren de bijnaam vandaag van Kruiers? Meester Kemps vertelt het u en...

Waarom Mol de pracht en Balen de macht? Kom het allemaal te weten want zo leer je ook dat Balen ooit groter was dan Mol en zelfs meer inwoners had.

Veel luisterplezier

We duiken weer een flink stuk in de geschiedenis en we leren dat het in Balen nogal mee viel met de slavernij.

Vooral de mensen van Scheps gaan te weten komen waarom dit de warmste buurt is van Balen.

Veel luisterplezier

De lotgevallen van Meester Kemps

De laatste afleveringen over de rubrieken van Tanneke Schoofs

waarbij vooral de 2 fanfares aan bod komen.

De verhalen van Tanneke Schoofs

Waarom stond de auto van de familie Schoofs op blokken?
Awel Tanneke gaat u dat uitleggen in de podcast

Wie dacht dat de avonturen van Tanneke Schoofs zouden gaan vervelen, die heeft het behoorlijk mis.

In de voorlaatste aflevering van "onze Dorus en Ik" komen we meer te weten over de luisterrijke opvoeringen van het Balens toneel. 

Ook de oorlog komt uitgebreid aan bod en wat ze die tijd te bikken kregen. Wil je nu nog weten aan wie Tanneke taalles gaf tijdens de oorlog?

Kom het allemaal te weten in de deze aflevering.

Wie in Balen heeft er nog nooit van de familie Schroeyen gehoord? 

Kom er alles over te weten en zo ook  wat het eerste reisbureau was in Balen waar ze destijds 2 dokters hadden en zelfs een hele speciale specialist.

We beginnen met de duivenmelkers in Balen die zelfs wedstrijd hadden zonder constateur.

Rikske van Dorus, de vader van Tanneke, kon van alles. Naast de job van Slachter was hij ook nog barbier.

Wat waren in de na oorlogse periode de belangrijkste punten om mee ne nieuwe occasieauto naar toe te rijden hier in de buurt?

Kom het allemaal te weten in aflevering 5

Alles al willen weten over september kermis in Balen?  

Nieuwsgierig waarom den Huybrechts zijn ezel in de kar had geladen en hijzelf in de span kroop?

Zeggen de namen van Sooi van Trees van Nupke u nog iets? of Seppe van schuppen Aas.

We maken het slachten van een verken mee en blijven in de tijd van het jaar mee de wapenstilstand, zelfs in het Frans.

Altijd al willen weten hoe die vrome mensen zich in de jaren 20 amuseerde?

Waarom er soms vechtpartijen ontstonden op de kermissen?

Wat er zo speciaal is aan Heikermis?

Wat je moet weten van communicanten.

Komt het allemaal te weten in deel 2 van de epistels van Tanneke Schoofs.
Ingesproken door Ingrid Diels.

"Voor de 25ste aflevering is het een prettig weerzien, of misschien beter wederhoren, voor onze Balense senioren die zich nog zeker de fratsen en schrijfsels van Tanneke Schoofs zullen herinneren.
Voor de jongere generatie is het de uitgelezen kans om op een prettige manier kennis te maken met de sfeer uit de jaren twintig van de vorige eeuw.

Dit eerste deel van 'Onze Dorus en ik' wordt ingelezen door Ingrid Diels, waarvoor onze expliciete dank. Veel luisterplezier!"

Wist je dat?

- Balen een Rode duivel in zijn rangen had.
- Dat deze Kruier Mon Van Gestel heet
- Waarom ze Mon bij eerste klasser Lyra, waar hij 32 doelpunten scoorde in één seizoen, het Sprietje noemde?
- Dat Mon ondanks de duizenden uren die hij in lucht vertoefde, hoogtevrees had
- Dat Mon zelfs recordhouder was in de atletiek en in één jaar geslecteerd werd in twee sporttakken als international

Kom het allemaal te weten in deze podcast.

Met extra dank aan ex-collega Rudy Nuyts voor de toestemming en het inlezen van de inleiding.

Inlezer : Yvo Tips

Is Corona een straf van God?
Wie bestelde de miswijn?
Maakte Maria rijstpap voor de pastoor?

Komt het allemaal te weten in deze podcast

De gewezen pastoor van Balen, Guy Van Dijck haalde voor erfgoed Balen een hele resem verhalen boven.

Luister en geniet mee

Oct 15 • 57:54

This episode has been published and can be heard everywhere your podcast is available.

De gewezen pastoor van Balen, Guy Van Dijck haalde voor erfgoed Balen een hele resem verhalen boven.

Luister en geniet mee

Samen met Chap (Kmiec) en Jokke Willems, halen we oude verhalen op van het provinciaal voetbal in Balen.

Wil je weten wie onze gasten de beste voetballers vonden ?

Wil je weten hoe het kwam dat de Chap de biljartwedstrijden won bij BSK?

Wil je weten wat Jokke Willems deed bij het afscheid van Rijsberg?

Wel luisteren en kom het allemaal te weten.

Al een tijdje uit Balen vertrokken maar deze Kruier zijn hart is nog altijd in Balen.

Hij reist door de tijd en door de Vaartstraat. 

- Wist je dat deze Balenaar een hoge ome was in het opleidingscentrum 3 van de kazerne Blairon in Turnhout.

De podcast van de schoenmaker uit de kerkstraat, Louis De Wit

Moet je van Balen zijn om Belgisch, Europees of werelkampioen te worden in de triatlon, nee... maar het helpt wel.

In onze podcast de oude en nieuwe generatie triatleten van de gemeente.

Altijd al willen weten wat de fameuze Beekslag is...

Hoeveel volle triatlons Kris Mariën heeft gewonnen?

Wat Ruben Geys na zijn sportloopbaan gaat doen?

Hoe en waar het licht uitging voor Sven Segers toen hij op weg was naar winst.

Wat voor Tim Van Hemel nog belangrijker is dan triatlon.

Awel, blijf luisteren en je komt dit en nog veel meer te weten

De ex voorzitter van erfgoed Balen, Richard Vermeulen kan uren vertellen over Balen. Wij zijn er alleszins een stuk wijzer van geworden.

Wil je meer te weten komen 

- waarom Balen zo een belangrijke douane post was ?

- waarom Balen eigenlijk belangrijker was dan Mol?

- waarom en waar er destijds 2 snelwegen doorheen onze gemeente lagen?

Blijf luisteren en je komt het allemaal te weten.

Wat als we, meer te weten willen komen over Lange Peer, Hulsen, De Balense senioren en en over een leven als gendarm? Dan nodigen we de voorzitter van de Balense seniorenraad uit, Karel Van de Ven.

Geruggesteund door het Balense boegbeeld van Balen BC Leo Boets Boets en Geert Smeyers, komen we tijdens deze anderhalf uur durende podcast veel meer te weten over de Balense club. Maar klassebak 'Fitte' neemt geen blad voor de mond en zo krijgen de luisteraars heel wat geheimen voorgeschoteld.

Dit keer krijg ik de hulp van zoon Hans als side-kick terwijl dochter Petra telefonisch een antwoord krijgt op een prangende vraag waar ze al 20 jaar mee worstelt.

Luisteren is de boodschap.

Samen met Richard Vermeulen trokken we op de koffie bij Raymond Boonen in het rusthuis het Nethehof. Lang voor de Corona perikelen trokken met Raymons naar zijn geboortehuis 'De Waterhoek' in Hoolst.

Op de heilige grond van de Rozenberg, waren we samen met Rik Husson te gast bij Sylvain Geboers. Het werd een leuke babel, met uiteraard cross als hoofdvogel, maar ook de familie kwam uitgebreid aan bod

Normaal hadden we deze week een podcast gehad met niemand minder dan Ricky & Sidol. Jammer genoeg hebben we afscheid moeten nemen van Charel Van de Put, maar Rik Husson stond erop om als eerbetoon aan Sidol, de podcast toch te laten doorgaan.

Wie hier geen kippenvel bij krijgt is geen Kruier!

Zet twee vooroorlogse schoolmakkers bij elkaar aan een tafel in de café De mèt met een koffie, en de geschiedenis van Balen komt weer boven.  Met Oud burgemeester Thieu Bierkens en Raymond Boonen krijgen toffe verhalen te horen over van alles en nog wat gaande van koersen , boogschieten, kermisvieren, den tombola van de middenstand, hoe juf Nora Peeters aan hare bijnaam kwam en nog veel meer. Gewoon luisteren....

In de bruin café van het oude gemeentehuis van Balen waren de Balense pompiers Clement Berghmans en Jos Luyten te gast bij erfgoed Balen. Ze trokken een vat open met toffe verhalen en zo komen we meer te weten of het wel en wee van de brandweer in goede en slechte tijden.

in deel 2 van Louis stessens komen we meer te weten waar zijn ouders gewoond hebben. Wat later in het verhaal mag Louis zijn loopbaan in de koolput uitleggen en komen we meer te weten hoe hij schoot om de koolproductie  kleir te krijgen in Zolder.   veel luisterplezier

Louis was in Balen bekend als gewezen mijnwerker en als stuwende kracht achter de vereniging ‘Het

Hulpfonds der verenigde Mijnwerkers Balen’. Maar velen herinneren hem misschien nog het meest

als veelzijdige helper bij begrafenisondernemer Dries. Louis heeft heel wat Balenaren de kerk in

gedragen en begeleid naar hun laatste rustplaats op het kerkhof.

Inleiding : Nicole Claes

Ondertussen is onze Molse Wannes Raps in het rusthuis beland en ook daar schrijft hij geschiedenis.
Veel luisterplezier

Het zwerversbestaan van de Poerre loopt stilaan ten einde en zijn entree in het ouw-peekeshuis staat hem te wachten.

Inlezers zijn Jeannine Vanderbrigghe en Ingrid Diels

In deel 2 van de podcast over de Poerre komen we meer te weten over de gastvrijheid die hij mocht ontvangen van de mensen. De belevenissen tijdens de oorlog en natuurlijk zijn villa Poerra en stropverhalen.

Inlezers zijn Nicole Claes en Koen Willekens

Dankzij het boek van Rik Van Brabant kunnen we nader kennis maken met de Wannes Raps van Ginderbroek, De Poerre.

Alfons Verbraeken was mijnwerker en stond ook wel bekend als ‘Wannes’ Verbraeken. Hij was een zoon van Fransus Verbraeken en Maria Regina ofwel ‘Gieneke’ (Zienneke) Geboers. Het echtpaar huwde op 29 november 1902 in Balen en kreeg 11 kinderen. Alfons was de vierde in lijn. Hij werd geboren op 2 juli 1907.

Het gezin woonde aanvankelijk in bij de ouders van Fransus Verbraeken in Gerheide. Nadien woonden ze in Ongelberg, dan nog even in Schoor om opnieuw in Gerheide – ‘Graan’ – terecht te komen. Wannes bleef in Graan wonen, in de Sint-Jansstraat.

Wannes werd mijnwerker, net zoals 3 van zijn broers. Als koolputter was hij ook lid van het “Hulpfonds der verenigde mijnwerkers Balen-Neet”. Die vereniging ontstond, nadat de oude vereniging voor mijnwerkers, was opgehouden te bestaan.

Het “Hulpfonds” werd op 20 februari 1947 gesticht in het café van Gust Van Clemen in de Vaartstraat. De eerste voorzitter was Nicolas Maes. De vereniging kende haar hoogtepunt tussen de jaren 1950 en 1970 met meer dan 325 leden en steunende leden.

Het Hulpfonds had ook een mooie, kleurrijke verenigingsvlag. De wijding van hun vlag gebeurde in september 1949 door Pastoor Swinnen. De vereniging vormde een sociaal vangnet voor de mijnwerkers. In het bijzonder bood de vereniging hulp aan de families van overleden mijnwerkers. Zo droegen ze o.a. bij in de kosten van de begrafenis en herinneringsmissen.

Alfons ‘Wannes’ Verbraeken werd uiteindelijk 80 jaar. Op 27 mei 1988 overleed hij in het ziekenhuis te Lommel.

Het tweede deel en meteen ook het slot over de bekende Balense Veekoopman Jan van Madam.

Voor aflevering 2 van onze podcast blijven we in de familie Machiels met niemand minder dan Jan van Madam.

Deze aflevering draag ik dan ook op aan mijn moeder zaliger ‘Lies van Peerke Melieja’ cafebazin van ‘Den Breydel’. Zij kon uren vertellen over Jan en dan hingen we aan haar lippen. Ik herinner me maar al te goed die talloze keren dat ik als snotneus mee mocht met zijne Citroen , een SUV avant la lettre, om in het verloren schaap zijn beesten eten te geven.

Jan van Madam was een man van twaalf stielen en dertien ongelukken, maar de meeste geschiedenis schreef hij toch als veekoopman toen hij elke serieuze slager in de streek van ‘Masjendies’ voorzag.

Louis Mertens tekende zijn belevenissen op, en die brengen we in deze aflevering integraal weer tot leven.

Veel luisterplezier Getekend ‘Jef Cleemput’

Iedereen in Balen kent Gerard Machiels die fietsenwinkel had met het gekende merk Bristol uit Mol.   Luister naar zijn interview opgenomen in 1992