
Anna Charko | ludzie i medycyna
By Anna Charko | ludzie i medycyna
Nazywam się Anna Charko, jestem psycholożką zdrowia (i choroby), założyłam Fundację Ludzie i Medycyna, wspieram pacjentów w dbaniu o zdrową psychikę w chorobie, mam genetyczną chorobę nerek.
(autorka fot.: Dominika Dzikowska)

Anna Charko | ludzie i medycynaDec 16, 2021

Gramy do jednej bramki. O spotkaniach "Schwartz Rounds" dla osób pracujących z pacjentami. Katarzyna Borowczak
"Schwartz Rounds" to regularne spotkania dla WSZYSTKICH osób, które mają styczność z pacjentem w danym miejscu (np. szpitalu).
Uczestniczą w nich lekarki, pielęgniarze, ale też personel nie medyczny, np. osoba, która prowadzi ogród w hospicjum, osoba z recepcji, osoby sprzątające.
Bo - jak mówi Kasia Borowczak, która te spotkania organizuje - "wszysycy gramy do jednej bramki".
Spotkania te służą wymianie doświadczeń, ale nie po to, aby rozwiązywać jakieś problemy, czy szukać lepszych metod terapeutycznych. Rozmowy służą nazwaniu tego wszystkiego, co kontakt i praca z pacjentem robi w nas jako w ludziach. Że nas zmienia. Że nas obciąża. Że budzi emocje, z którymi nie zawsze wiadomo, co zrobić. Że nas wzbogaca.
Każde spotkanie jest tematyczne. Ulubiony temat przewodni Kasi: "Kiedy ostatnio miałam ochotę rzucić to wszystko i trzasnąć drzwiami".
W naszej rozmowie:
- o tym, skąd się wzięła taka inicjatywa i jaka jest jej skala w Wielkiej Brytanii,
- o tym, czy się różną rundy Schwartza od innych form wymiany doświadczeń i wspierania rówieśniczego dla profesjonalistów, np. grup Balinta czy superwizji,
- o tym, co daje uczestnictwo w spotkaniach samym uczestnikom, ale też pacjentom.
Nazwa rund "Schwartza" pochodzi od nazwiska pacjenta, którego doświadczenie osobiste zainspirowało stworzenie tego formatu. W Wielkiej Brytanii licencją na tworzenie grup Schwartza ma fundacja the Point of Care, dla której Kasia pracowała w momencie, gdy nagrywałyśmy naszą rozmowę (w 2022 roku).
Obecnie Kasia podróżuje po Ameryce Południowej. Prowadzi własny projekt: project conversation, w którym rozmawia o doswiadczeniu straty z osobami z całego świata. To jest moja druga rozmowa z Kasią, pierwsza dotyczyła usługi doradcy zdrowotnego w brytyjskiej publicznej służbie zdrowia.
Rozmawiała: Ania Charko, Fundacja Ludzie i Medycyna

Życie na receptę - jak to robią w UK. Katarzyna Borowczak
Rozmawiam z Kasią Borowczak o trendzie i programie "social prescribing". Jest to projekt wdrażany przez NHS czyli brytyjski odpowiednik NFZtu. Polega on na stworzeniu sieci wsparcia okołomedycznego dla osób chorych na poziomie przychodni - w każdej z nich docelowo ma pojawić się Nawigator/Nawigatorka (tzw. link worker / health advisor etc.), który będzie kierował osoby chore do dodatkowych źródeł pomocy, w tym tak różnych, jak psycholog, zajęcia artystyczne, spacery, doradca finansowegy, książka o diecie, czy aplikacja z mapą toalet w Londynie (o której wspomina w rozmowie Kasia).
Kasia, psycholożka i pedagożka, brała udział w pilotażu tego projektu, jako członkini zespołu fundacji Macmillan Cancer Support, który wspierał od strony niemedycznej osoby, które zostały zdiagnozowane z chorobą onkologiczną.
O Kasi dodam jeszcze, że prowadzi ona autorski projekt, w którym rozmawia o doświadczeniu śmierci bliskich z osobami z całego świata: https://pl.project-conversation.com/
Po naszej rozmowie Kasia podesłała mi linki uzupełniające różne jej wątki:
Projekt, nad którym Kasia pracowałam: https://www.bbbc.org.uk/insights/learning-from-our-services/supporting-people-affected-by-cancer-in-their-community/
Fundacja Macmillan Cancer Support: https://www.macmillan.org.uk/
Centrum lokalne, gdzie było biuro Kasi: https://www.bbbc.org.uk/
Film, który zrobili uczestnicy kursu: https://vimeo.com/295738943?embedded=true&source=video_title&owner=3019789
Mapa toalet publicznych w UK: https://www.toiletmap.org.uk/
Long term NHS plan - https://www.longtermplan.nhs.uk/
Befriending - https://befriend.london/
- https://www.ageuk.org.uk/services/befriending-services/
Good gym - https://www.goodgym.org/about (biegasz i dzialasz wolontariacko)
Kasiu, dziękuję za cudowną rozmowę.
Ania Charko

Pod kloszem choroby. Joanna Twardak
Pod kloszem choroby - z Joanną Twardak zastanawiamy się, jak wychować chore dziecko do samodzielności.
Sięgamy w tym do osobistych doświadczeń Asi, która w wieku 12 lat rozpoczęła dializy, a gdy miała 17 lat przeszła przeszczep nerki.
Od tego czasu mineło 25 lat, Asia skończyła studia z historii sztuki i biologii i została mamą.
Teraz dzieli się swoim doświadczeniem w zespole Fundacji Ludzie i Medycyna, gdzie prowadzi projekt "Oswoić chorobę".
Jego celem jest stworzenie narzędzi, dzięki którym rodzice będa mogli nieść świadome wsparcie dzieciom w życiu z chorobą.
Zapraszam, Ania Charko.

Pielęgniarka. Natalia Sak-Dankosky
Z Natalią Sak-Dankosky rozmawiamy o tym, że to dobrze móc robić ukochane rzeczy i mieć za to płacone.
Taką pielęgniarkę, jak Natalia, chciałabym spotkać na mojej drodze w chorowaniu kiedyś. Najchętniej jako pielęgniarkę prowadzącą!
Taką, która:
1. zobaczy mnie z całym moim bagażem,
2. popłacze razem ze mną i nie będzie się tego wstydzić,
3. poda mi i przytrzyma przy uchu telefon, gdy będę niezdolna by sama zadzwonić,
4. pogada ze mną o tym, czego ostatnio dowiedziała się ze swoich badań naukowych.

O kondycji psychicznej medyków i medyczek. Aleksandra Tomaszek, Katarzyna Pardela
Czy mamy kryzys psychiczny wśród pracowników medycyny? Od tego pytania zaczynamy naszą rozmowę. Moimi przewodniczkami po post-pandemicznym krajobrazie są:
dr n. med. Katarzyna Pardela, psycholog kliniczna, psychotraumatolog, która prowadzi terapię indywidualną, oraz szkolenia z zakresu teorii poliwagalnej, psychofizjologii i metod regulacji układu nerwowego, pracuje z lekarzami i lekarkami.
oraz
dr n. o zdrowiu Aleksandra Tomaszek, psycholog, psychotrumatolog, która pracuje z pacjentami onkologicznymi i transplantacyjnymi oraz z ich rodzinami.
A ponieważ wszystkie jesteśmy psycholożkami, w rozmowie staramy się też odpowiedzieć na inne pytanie wazne dla medyków i medyczek: Co zrobić, aby chronić swoją psychikę?

Będzie znak. Monika Mamzeta
Zapraszam na spotkanie z Moniką Mamzetą, artystką, autorką pracy: "Idzie RAK... będzie ZNAK". Rozmawiamy właśnie o tej pracy, o doświadczeniu choroby i innych ważnych/trudnych doświadczeniach oraz o tym, jak Monika "przetwarza je na sztukę".
W rozmowie pojawiają się także inne prace Moniki:
Blizna po matce, Plus minus, Extra Safe 2.
Portret Moniki wykorzystany w zapowiedzi tego odcinka jest autorstwa Anny Walewskiej.

Każdy organ ma swój mózg. Psychologia transplantacji. Aleksandra Tomaszek
Moim gościem jest dr Aleksandra Tomaszek, psycholog i psychotraumatolog w Klinice Niewydolności Serca i Transplantologii Narodowego Instytutu Kardiologii, doktor nauk o zdrowiu, przez 10 lat była koordynatorem transplantacyjnym.
Z Olą rozmawiamy o psychologii transplantacji:
O etapach adaptacji do choroby i przygotowaniach do przeszczepu:
„Jeżeli tej akceptacji choroby nie ma, to pójście w przyszłość jest bardzo utrudnione”.
O wsparciu, zasobach i organizowaniu życia na nowo:
"Pacjent nie choruje sam. Jeśli choruje jeden człowiek w rodzinie, to ta rodzina najbliższa cała choruje."
O życiu po przeszczepie:
"Najpiękniejszym momentem pacjentów po transplantacji, to jest moment, kiedy pojawiają się na świecie dzieci."
"Transplantacja jest po to, aby wrócić do życia, do aktywności."
O wyzwaniach dla pacjentów:
"Kolokwialnie mówię: „Każdy organ ma swój mózg” – i jeśli nie dostanie leków immunosupresyjnych, to będzie sobie mówił: „o, nie jestem u siebie, to ja sobie stąd pójdę”."
O kwalifikacji do przeszczepu:
"Jeśli pacjent nie dba o siebie, to nie jest dobrym kandydatem do transplantacji serca."
O zgodzie na pobranie naszych organów:
"My możemy uratować kogoś po swojej śmierci. Inne osoby mogą mieć piękne życie, dzięki nam. Ale żeby to mogło być, to musimy ze sobą rozmawiać."

Kartka dla bliskich od osoby z rakiem ginekologicznym. Aga Szuścik
Aga Szuścik, edukatorka ginekologiczna i onkologiczna, autorka bloga "życie po raku", zaprojektowała dla Fundacji Ludzie i Medycyna - i przede wszystkim dla osób po diagnozie nowotworów ginekologicznych i ich bliskich - kartkę "Staję się Syrenką / Amazonką".
Ta kartka to przyjazna i pół-gotowa instrukcja, którą osoby po diagnozie mogą wręczyć komuś w domu czy pracy. A wcześniej dopasować do swoich potrzeb.
W tym odcinku rozmowa toczy się wokół kartki:
-> mówimy o tym, jak ważne - i trudne - jest umieć prosić o pomoc,
-> zastanawiamy się, kiedy humor i żart z choroby są na miejscu, a kiedy nie,
-> zgadzamy się, że nie trzeba kogoś lubić, by okazać mu empatię,
-> uściślamy, że nie ma głupich pytań, ale trzeba słuchać odpowiedzi.
Zapraszam gorąco do wysłuchania rozmowy z Agą, w której gościnnie wystąpili: Pies i Kurier.
Ania

Gaslighting w gabinecie i partnerstwo z lekarzem i lekarką. Katarzyna Antczak, Helena Butkiewicz
Rozmowa pomiędzy: "zatkało mnie" a: "jak odzyskałam mój głos" - w gabinecie lekarskim.
Wspaniałe dziewczyny o mocnych (już teraz) głosach. Posłuchaj, jak doszły do tego, że znalazły prawdziwie partnerskie relacje ze swoimi lekarzami:
Helena Butkiewicz, chemik w trakcie doktoratu w Polskiej Akademii Nauk, pacjentka z zespołem Chiari i Jamistością rdzenia kręgowego, Hashimoto, endometriozą i depresją.
Kasia Antczak, product designerka (m.in. w zespole Fundacji Ludzie i Medycyna), pacjentka zaprzyjaźniająca się ze swoją epilepsją, nerwicą lękową i policystycznymi jajnikami.
Z rozmowy dowiesz się:
- jak możesz reagować, gdy twój lekarz/lekarka ci nie służy,
- że negocjacje z lekarzem są możliwe,
- że "grubsza skórka" jest spoko.

Death Cafe w Warszawie. Anja Franczak: Sprawy Ostateczne
Z Anją Franczak z bloga Sprawy Ostateczne podsumowujemy dwa pierwsze spotkania Death Cafe, które zorganizowałyśmy razem w Warszawie (w listopadzie 2019 i styczniu 2020). Każda z nas mówi też dlaczego zajmuje się właśnie tym tematem: Anja opowiada o swojej pracy toważyszki w żałobie, a ja mówię, co rozmowy o śmierci mają wspólnego z medycyną. W czasie rozmowy postanawiamy, że zrobimy też odsłonę Death Cafe dla specjalistów, którzy pracują z osobami chorymi. Tak się pracuje z Anją! Pomysł - działanie.

Med-Stres. Internetowy program psychologiczny dla zawodów medycznych. Ewelina Smoktunowicz i Magdalena Leśnierowska
Med-Stres - internetowy program psychologiczny, stworzony dla przedstawicieli zawodow medycznych, służący do radzenia sobie ze stresem zawodowym poprzez wzmacnianie zasobów wewnętrznych. Do programu zgłosiło się 1200 uczestników!
Rozmowa ukazuje się równocześnie w formie tekstu na blogu ludzieimedycyna.pl: http://www.ludzieimedycyna.pl/med-stres-ewelina-smoktunowicz-i-magdalena-lesnierowska/

Uzdrowieniem jest to, że choroba nie odbiera mi chwili obecnej. Mariusz Wirga, psycholog, psychoterapeuta
Rozmawiam z doktorem Mariuszem Wirgą, psychiatrą, psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym, dyrektorem medycznym programu Onkologii Psychospołecznej w Instytucie Onkologii MemorialCare Centrum Medycznego Long Beach.
Mariusz Wirga w latach 80. wprowadził do Polski metodę pracy terapeutycznej z chorymi onkologicznie autorstwa Carla Simontona, od lat 90. blisko z nim współpracował. W czerwcu 2019 ukazało się nowe wydanie książki “ABC twoich emocji”, której jest współautorem razem z Maxiem Maultsbym, twórcą Racjonalnej Terapii Zachowania.
Do czytania: http://www.ludzieimedycyna.pl/uzdrowieniem-jest-to-ze-choroba-nie-odbiera-mi-chwili-obecnej-mariusz-wirga-psychiatra-psychoterapeuta/

Posmuć się, ale uciesz się. Katarzyna Linard @rakietakasia
"Chociaż to jest bardzo takie... niepojęte. Jak coś, co powinno być najgorszą rzeczą w moim życiu, nagle zaczyna stawać się czymś dobrym."
Katarzyna Linard opowiada o swoim doświadczeniu życia po diagnozie choroby nowotworowej i o e-booku, który stworzyła dla innych pacjentów i ich bliskich.

Umieć zadać to pytanie. Jadwiga Hermanowicz, Fundacja Serce Anielki. O transplantacjach u dzieci
Dlaczego w Polsce jest tak mało przeszczepów u dzieci? Jadwiga Hermanowicz - na podstawie badań, wykonanych przez Fundację Serce Anielki - mówi, że "nie zadajemy tego pytania", że lekarze boją się spytać rodzica, który stracił dziecko, o zgodę na pobranie jego organów do transplantacji.
Tekst rozmowy znajdziecie na blogu ludzieimedycyna.pl: http://www.ludzieimedycyna.pl/umiec-zadac-to-pytanie-jadwiga-hermanowicz-fundacja-serce-anielki/

Żeby wyzdrowieć potrzebna jest wioska. Janek Dudziec
Rozmowę nagrywamy w warszawskim Centrum Onkologii. Ale zanim zaczniemy, idziemy na taras, posiedzieć na słońcu (woreczek do kroplówki, która odżywia Janka, ma filtr UV, więc możemy). A gdy już nagrywamy, w tle słychać spokojne chrapanie innego pacjenta z sali. Rozmawiamy o doświadczeniach granicznych, o nadziei i o tym, co można zyskać dzięki chorobie. Rozmawiamy też o byciu aktywnym pacjentem i prawie do podejmowania decyzji (nawet takich, żeby operacja była w Niemczech). I oczywiście rozmawiamy o wiosce: że maili z pytaniami o zdrowie Janka było tak dużo, że w końcu założył grupę na Facebooku, aby informować przyjaciół, co u niego.
"Nie jesteśmy nieśmiertelni. Pewna dojrzałość tkwi w tym, aby pamiętać o swojej naturze i dobrze swój czas wykorzystać."

Dominika Jeżewska @pani_luska
Dominika Jeżewska - na Instagramie jako @pani_luska. Rozmawiamy o życiu z łuszczycą, o sile, jaką daje społeczność w sieci i o tym, jak otwartość w pokazywaniu choroby innym pomaga w "oswojeniu" jej dla siebie.
Rozmowa była nagrywana w maju 2019, kiedy startowała akcja #dajsieodkryc zainicjowana przez Dominikę - już teraz wiem, że okazała się wielkim sukcesem - poruszyła całą masę osób do pokazywania zdjęć siebie z łuszczycą.
"Od kiedy zaczęłam otwarcie mówić o tym, że choruję, zaczęłam to pokazywać - to nagle moja choroba się zastopowała."