Pedagogisch Verantwoord

Kindermishandeling is het tegenovergestelde van 'pedagogisch verantwoord'. In deze aflevering vragen wij ons af of kindermishandeling overdraagbaar is, hoe je het kan signaleren of herkennen, welke vormen van kindermishandeling te onderscheiden zijn en waarom mensen kindermishandeling plegen. We gaan in gesprek met Ted Kloosterboer, directeur van Stichting Praat, gastdocent binnen diverse opleidingen en ervaringsdeskundige.

Niet iedereen kan meedoen binnen het algemene, reguliere onderwijs. Voor deze kinderen en jongeren is het 'speciaal onderwijs' in het leven geroepen. In deze aflevering proberen we erachter te komen wat het speciaal onderwijs te bieden heeft, wat er beter kan en wat de jeugdigen nodig hebben. Wij gaan in gesprek met Steffie van der Meijden, leerkracht in het speciaal voortgezet onderwijs en Leraar van het Jaar 2022. 

Voor veel jongeren is het nog steeds niet makkelijk om openlijk uit te komen voor hun seksuele geaardheid, of genderidentiteit. In deze aflevering gaan wij op zoek naar de juiste manier om deze jeugdigen te begeleiden in de zoektocht naar identiteit én hoe de directe omgeving betrokken kan worden. Na het delen van onze eigen visie en een duik in de wetenschappelijke literatuur, gaan we in gesprek met pedagoog, vmbo-docent en ervaringsdeskundige Gino Lokhorst.

De puberteit is een lastige en verwarrende periode in het leven van een opgroeiend mens. Hoe kunnen we pubers het beste opvoeden en begeleiden? Moeten we ze zoveel mogelijk loslaten, of hebben ze juist behoefte aan structuur en duidelijke regels? Nadat wij onze pedagogische visies hebben gedeeld, ons verdiept hebben in het puberbrein en de psychoanalyse, gaan wij in gesprek met Tischa Neve, kinderpsycholoog, auteur (o.a. 'Pubers zijn leuk') en columnist (NRC, Psychologie Magazine, Ouders van Nu en J/M Ouders).

Pesten kan negatieve gevolgen hebben op het leven van een opgroeiend mens. In deze uitzending ontdekken wij wat pesten is, hoe leraren het kunnen signaleren en: hoe elke (professionele) opvoeder het kan aanpakken! Na het delen van onze eigen visie en een duik in de wetenschap, gaan wij in gesprek met socioloog dr. Danelien van Aalst, zij is gespecialiseerd in de rol van docenten rondom pesten.

Opvoeden bestaat grotendeels uit het doorgeven en voorleven van normen en waarden. In deze aflevering zoeken wij uit waar de moderne opvoeder zijn normen en waarden op baseert, hoe dat vroeger ging en hoe wij kinderen kunnen voorbereiden op een samenleving vol tegenstrijdige ideeën. We delen onze eigen visie, raadplegen wetenschappelijke bronnen en gaan in gesprek met dr. Bas Levering, wijsgerig en historisch pedagoog. 

Vrijetijdsbesteding is een groot deel van hoe kinderen hun tijd, naast hun gezin en het onderwijs, doorbrengen. Echter, wordt er op clubs en verenigingen voldoende aandacht besteed aan de persoonlijke ontwikkeling van een kind? In deze aflevering gaan wij antwoord vinden op de vraag of we meer moeten investeren in een pedagogisch verantwoorde vrijetijdsbesteding. We benoemen de clubjes die wij zoal aanhingen, boren de wetenschappelijke bronnen aan en gaan in gesprek met pedagoog Marthe van Voorst van Beest, specialist rondom medeopvoeders in de vrije tijd, verbonden aan het Nederlands Jeugdinstituut (Nji). 

Kinderen spelen steeds minder buiten. Toch laten onderzoekers zien dat het essentieel is voor een gezonde ontwikkeling. In deze aflevering gaan wij op zoek naar de redenen waarom kinderen niet meer buitenspelen, benoemen we de voordelen en bedenken hoe we kinderen de weg naar de natuur weer kunnen terugvinden. We delen onze eigen ervaringen (over het bouwen van hutten bijvoorbeeld), duiken de wetenschap in en gaan in gesprek met pedagoog Jael Nouhet.

Er zijn ouders in alle soorten en maten. Sommige kinderen hebben twee vaders of twee moeders. Missen kinderen van deze LHBT-ouders een belangrijk rolmodel? In hoeverre verschilt de opvoeding van twee mannen of twee vrouwen ten opzichte van een hetero-stel? En: zien kinderen van deze ouders zichzelf vaker als homo, lesbi, bi of transgender? Deze vragen proberen wij te beantwoorden met de hulp van onze eigen inzichten als pedagoog, de wetenschap en een gesprek met professor Henny Bos, gespecialiseerd in homoseksualiteit en ouderschap.

Wat betekent het wanneer een kind achterloopt op school? Wat voor invloed kan "een jaartje overdoen" hebben? Zouden wij überhaupt moeten spreken van leerachterstanden? Pedagoog en docent Marcel van Herpen heeft hier een uitgesproken mening over. Met hem gaan wij in gesprek over de pedagogische taak van docenten en zijn kritiek op het huidige onderwijs.

Na groep 8 verandert er veel voor een kind: een nieuwe school, vakken, docenten en vriendschappen. Een nieuwe fase begint. Hoe begeleid je pedagogisch verantwoord de overgang van de basisschool naar de middelbare school? En: welke dilemma’s komen ouders en opvoeders tegen in dit proces? In deze aflevering spraken wij met pedagoog Ingeborg Dijkstra-Verbeek.

De dood kan een lastig en pijnlijk onderwerp zijn, zeker voor kinderen en jongeren. Hoe ga je om met kinderen die een sterfgeval meemaken? Wat vertel je tegen ze? Hoe geef je antwoord op hun vragen, waar je soms zelf geen antwoord op hebt? En: waarom worden er geen standaard voorlichtingen gegeven over rouw en zelfmoord in de schoolbanken? Wij gingen in gesprek met dé rouwexpert van België en Nederland: Manu Keirse (emeritus hoogleraar klinische psychologie).

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan leiden tot FAS (foetaal-alcoholsyndroom), een aandoening met grote gevolgen voor de ontwikkeling van een kind. 1 op de 450 kinderen wordt geboren met deze beperking. Waarom komt het zoveel voor? Hoe gaan wij om met deze kinderen, en hoe kun je ze herkennen? Zouden we strengere maatregelen moeten invoeren rondom de zwangerschap, om FAS te snel af te zijn? Wij gaan in gesprek met Jan de Vries, kinderpsycholoog en behandelaar van kinderen en jongeren met FAS(D). 

Van alle Europese landen worden kleine kinderen in Nederland het meest opgevangen door hun grootouders. Daarnaast gaat 60 procent van de kinderen tot 4 jaar op vaste dagen naar opa en oma. Door bezuinigingen in de kinderopvang is dit verder toegenomen. Maar wat gebeurt er eigenlijk op deze vast oma/opa-dagen? Hebben grootouders een opvoedende functie? En hoever mogen zij gaan? In deze aflevering bespreken wij de functie en het belang van grootouders met emeritus hoogleraar Pedagogiek Louis Tavecchio.

De vrijeschool is een onderwijsvorm die gebaseerd is op het gedachtegoed van de Oostenrijkse filosoof, pedagoog en esotericus Rudolf Steiner. Deze manier van onderwijs is erg populair. Daarom vroegen wij ons af wat de vrijeschool bijzonder (en pedagogisch verantwoord) maakt. Waar baseren deze 'steinerscholen' zich op? En: is het geschikt voor elk kind? Wij spraken hierover met vrijeschooldocent en journalist Marijn Ruhaak. 

Kinderen kunnen vanaf 6 jaar munten herkennen. 69% van de basisschoolkinderen en 89% van de middelbare scholieren krijgen zakgeld. Op welke leeftijd is het logisch om te starten met zak- en kleedgeld? En: hoe kunnen kinderen begeleid worden in de illustere wereld van de geldzaken? In deze aflevering gaan wij samen met zakgeldexpert Annelou van Noort op zoek naar de waarheid rondom het financieel opvoeden.

Dit is Pedagogisch Verantwoord. Dé podcast over verhalen, meningen en de wetenschap achter opvoeden. In deze podcastserie volg je de zoektocht van twee jonge pedagogen, Lars Limburg en Thyme van den Beuken, naar wat écht pedagogisch verantwoord is. Tijdens deze  ontdekkingsreis gaan zij in gesprek met elkaar én een deskundige uit de wetenschap of praktijk. Elke aflevering staat in het teken van een opvoedingsthema dat in de maatschappij leeft. De podcast is geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in opvoeden, bekeken vanuit de theorie, vertaald naar de praktijk. 

🌐 Bezoek onze website: 

Er wonen ongeveer één miljoen moslims in Nederland. Hoewel het aantal relatief klein is, is de islam uitgegroeid tot de tweede godsdienst, na het christendom, van Nederland. Aangezien cultuur en religie worden doorgegeven door middel van de opvoeding, vroegen wij ons af wat de belangrijkste facetten zijn van een islamitische opvoeding. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen met de gebruikelijke westerse pedagogiek? En hoe moet een islamitische ouder omgaan met onbegrip, homoseksualiteit en afvalligheid? We bespreken deze thema's met Hamza Akkar; theoloog, spreker en geestelijk verzorger, verbonden aan de IPeP (Islamitische Pedagogen- en Psychologenpraktijk). 

Na een scheiding verliezen jaarlijks zo'n 16.000 kinderen het contact met één ouder. Dit contactverlies werkt door in de volwassenheid: 20% van de volwassen kinderen heeft na de scheiding geen contact met hun vader en 5% ziet hun moeder niet meer. In deze aflevering spreken wij met ervaringsdeskundige en 'verstoten vader' Armand Sag over de invloed van oudervervreemding op kinderen en de maatschappij. 

Elk kind heeft behoefte aan het opgroeien en leren in een veilige omgeving. Dit kan bereikt worden door middel van een gezonde 'pedagogische relatie'. Veel mensen kennen deze term niet, maar stiekem komt het terug in alledaagse handelingen en activiteiten qua opvoeden. Samen met Jeroen Pouw, theoretisch pedagoog en docent-onderzoeker, bespreken we wat een pedagogische relatie inhoudt en hoe alle soorten opvoeders het kunnen verbeteren.

Het bespreekbaar maken van seksualiteit is voor veel opvoeders en docenten een lastige taak. Echter is een goede seksuele voorlichting essentieel voor kinderen en jongeren om zich op een gezonde manier voor te bereiden op seksuele ervaringen. In deze aflevering praten wij over de onderwerpen die aan bod moeten komen bij een goede seksuele voorlichting. Op welke leeftijd start je met het praten over seks? Hoe ga je als opvoeder om met nieuwe verschijnselen op seksueel gebied zoals sexting? Deze onderwerpen bespreken we onder andere met dr. Dilana Schaafsma, associate lector Gezond Seksueel Opgroeien verbonden aan Fontys Hogeschool Pedagogiek.

32 miljoen vrouwen kampen wereldwijd met problemen vanuit een ADHD diagnose. Er bestaat veel onduidelijkheid over de verschillen tussen jongens en meisjes op dit gebied, mede doordat meisjes minder het drukke gedrag laten zien dat bij jongens wel aanwezig is. Wij gingen in gesprek met Jacqueline van de Sande (auteur, POH GGZ en trainer) over de vooroordelen en kansen van meisjes en jonge vrouwen met ADHD.

Wat is de toegevoegde waarde van een vader binnen de opvoeding? Wat staat een vader allemaal te wachten? In deze aflevering proberen we de mythes en waarheden omtrent deze gezinsrol boven water te krijgen. We gaan in gesprek met Jeroen de Jong, alias de Praktijkvader, over zijn visie rondom goed vaderschap en zijn ervaringen met het coachen van mannen in zijn praktijk.

Het begin van de opvoeding is niet makkelijk. Het zijn van een prille ouder gaat gepaard met de nodige gebroken nachten. Wanneer een baby niet snel doorslaapt kan dit onzekerheid en frustraties oproepen die het leven van een ouder negatief kunnen beïnvloeden. In deze aflevering is slaapcoach Aisha Scheuer te gast. Met haar bespreken we concrete tips en ervaringen uit de praktijk.

Tijdens het opvoeden begeleid je een kind richting volwassenheid. Maar wat betekent dat precies? Wat zijn de voor- en nadelen van volwassenheid en wanneer kan een persoon verantwoordelijkheid nemen? In deze aflevering bespreken wij dit interessante onderwerp met filosoof en docent-onderzoeker Rutger Beijaard.

Het spelen van games is niet meer weg te denken uit de leefwereld van kinderen en jongeren. Daarom is het volgens meerdere deskundigen van belang dat opvoeders op de hoogte zijn van alle voor- en nadelen van moderne games. We bespreken dit actuele thema met pedagoog, spreker en ondernemer André Parren. Hij schreef een boek over gamen en opvoeden, Grip op gamen, en geeft trainingen in Nederland en China.

Filosofie wordt vaak gezien als stoffig, saai, zweverig en onbelangrijk. In deze aflevering willen we de noodzaak van filosoferen met kinderen en jongeren aan de kaak stellen. Wat hebben kinderen eigenlijk aan het kritisch leren nadenken over hun eigen leefwereld? Wat is het voordeel van het worden van een kritische burger? En wat is de rol van een docent en een ouder in deze ontwikkeling? We bespreken dit (en nog veel meer) met docent en filosoof in opleiding Martha Kemper.

Hoogbegaafdheid wordt vaak gezien als iets positiefs, want iemand is heel erg slim. Maar is dit wel zo? Is het wel zo leuk om hoogbegaafd te zijn? In deze podcast besteden wij aandacht aan dit fenomeen en proberen we te achterhalen hoe je het best kunt omgaan met kinderen en jongeren met deze stempel. In deze aflevering spreken wij met prof. dr. Evelyn Kroesbergen. Zij is hoogleraar Orthopedagogiek, verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, en heeft onderzoek gedaan naar leerproblemen bij hoogbegaafdheid en de signalering ervan.

Jongeren die radicaliseren kunnen een gevaar vormen voor de maatschappij. Wat begint als een extreme gedachte, kan uitmonden in een terroristische aanslag. In deze aflevering zoeken we uit hoe we kunnen omgaan met extreme ideeën en hoe we voorkomen dat jongeren uiteindelijk voor het radicale pad kiezen. Wij gaan hierover in gesprek met Micha de Winter, emeritus hoogleraar Maatschappelijke Opvoedingsvraagstukken.

Het onderwijs draagt veel bij aan de opvoeding. Om deze reden bezoeken wij ook onderwijsinstellingen. Het Daltononderwijs heeft een eigen en bijzondere visie over individueel werken en klassikaal lesgeven. In deze aflevering wordt deze vorm van scholing onderzocht, wordt de meerwaarde aan het licht gebracht en kijken we vooruit naar de toekomst van het basisonderwijs. We bespreken deze onderwijsvisie met Marianne van den Broek, directeur van Daltonacedemie 'de Meiboom' in Nijmegen.

In deze aflevering de ervaring en mening centraal. Met kersversen en uitgesproken vaders Thomas Evers en Jeroen Broerse praten wij over de 'mannelijke manier van opvoeden'. Bestaat deze manier van grootbrengen wel? Kun je 'mannelijk opvoeden' in een tijd waarin 'genderneutraal opvoeden' populairder wordt? Je hoort het in deze aflevering.

Eén op de tien(!!) kinderen zijn te zwaar. Tegelijkertijd zijn veel opvoeders bewust bezig met voeding, waar komt dan al dat overgewicht vandaan? Wat is nu écht gezond en welke voedingstheorieën moet je wél geloven? En hoe voorkom je dat je kind te zwaar wordt? Wij bespreken dit (en nog veel voedingsvragen) met kinderdiëtist en voedingsdeskundige Lindsey Douven. 

Hoe ga je om met een driftige peuter? Is het normaal gedrag? En hoe kun je met kinderen communiceren zodat ze geen wraak en/of angstgevoelens ontwikkelen? In deze aflevering bespreken wij deze interessante vragen met Heleen de Hertog, opvoeddeskundige en oprichter van How2Talk2Kids.

Jongeren met een visuele handicap (blind of slechtziend) ervaren tegenslag in onze maatschappij. Hoe ga je met deze kwetsbare doelgroep om? Hoe ziet hun toekomst eruit? En hoe gaan deze jongeren (intieme) relaties aan? In deze tiende aflevering bespreken wij deze vragen (en nog veel meer) met jobcoach en gedragsdeskundige Yvonne Roeven.

Is scouting nog wel van deze tijd? Heeft deze vrijetijdsbesteding voor de jeugd een opvoedkundige rol? Is het huidige imago van de scouting terecht? En: moet de groepsleiding pedagogisch opgeleid worden? Deze vragen (en meer) bespreken wij met scoutingleider en ervaringsdeskundige Joost Driessen.
 

Wat is een goede opvoeding? Zijn mensen tevreden over hun eigen opvoeding? In plaats van een vaste gast gaan we in deze aflevering de straat op om voorbijgangers te vragen wat – volgens hen – een 'goede opvoeding' is. 

Hoe belangrijk is het dat ouders op één lijn zitten? Is het goed dat ouders conflicten hebben in het zicht van hun kinderen? Welke verschillende opvoedingsstijlen zijn er? Kortom: hoe werk je beter samen als ouders? Wij bespreken deze onderwerpen met orthopedagoog, systeemtherapeut en docent Yves Vennekens.

Het meemaken van een scheiding is, na het overlijden van de ouders, het grootste trauma in het leven van een kind. Hoe ga je om met deze kinderen en ouders? Hoe komt het überhaupt dat steeds meer ouders uit elkaar gaan? Deze vragen bespreken wij met scheidingsexpert Yvonne Hanssen en pedagoog Maxime Odekerken, beide verbonden aan stichting Yvoor.

Hoe zit het nu écht met het vaccineren van kinderen? Zijn de stoffen die in de vaccins zitten schadelijk? Breng je andere mensen in gevaar als je kinderen niet laat inenten? Allemaal samengevat: is vaccineren pedagogisch verantwoord? Wij bespreken deze vragen (en meer) met jeugdarts Rianne Reijs en JGZ-unithoofd Marjon Hulst. 

De vraag van veel opvoeders: wat doe ik als een kind of jongere iets doet wat niet door de beugel kan? Moet ik een gepaste straf geven? Is straffen überhaupt een goede oplossing? En zo niet: wat kan ik dan wél doen? Wij bespraken dit herkenbare en soms confronterende onderwerp met gedragswetenschapper Tineke Obbink. 

Hoe is het om de broer of zus te zijn van iemand met een beperking, stoornis, verslaving of psychiatrische achtergrond? Hebben deze broers en zussen (ook wel 'brusjes' genoemd) óók speciale aandacht nodig? Hoe moet je hiermee omgaan als buitenstaander, ouder of professional? Hoe moet je omgaan met stress binnen een problematisch gezin? En: welke rol nemen mensen aan binnen een gezin? Wij bespreken al deze vragen met pedagoog en ervaringsdeskundige Femke Quadackers. 

In Nederland krijgen per jaar gemiddeld 2000 meisjes vóór hun twintigste levensjaar een kind. Tienerouderschap kan veel risico's met zich meebrengen voor het kind als de moeder. Wij gaan in gesprek met Jeroen de Vroomen, coach en begeleider van tienermoeders, over de oorzaken, preventie en begeleidingsmethodes voor tienermoeders.

In deze moderne tijden zijn sociale media, mobieltjes en tablets niet meer weg te denken binnen de leefwereld van kinderen en jongeren. Dit biedt veel mogelijkheden, maar het roept ook veel vragen, onzekerheden en dilemma’s op. In de eerste aflevering van Pedagogisch Verantwoord gaan wij in gesprek met jeugdsocioloog en lector dr. Maike Kooijmans over sociale media binnen de opvoeding.

Deze proloog is de aftrap van Pedagogisch Verantwoord, dé podcast over verhalen, meningen en de wetenschap achter opvoeden. In deze aflevering zullen wij, Lars Limburg en Thyme van den Beuken, uitleggen wat het doel is van de podcast en waarom wij dit willen doen. Tevens leggen wij de verschillende rubrieken uit die in elke reguliere aflevering aan bod zal komen.