
Videoj de Scivolemo
By Scivolemo
Ĉi tie vi povas aŭskulti la sonon de la videoj de nia jutuba kanalo. Ĉiu ĵaudon ni afiŝas novan epizodon kiu povas temi pri tre diversaj temoj kiel astronomio, geografio, biologio, ĥemio... Niaj mallongaj sonregistroj estas enkonduko al interesaj faktoj pri kiuj ni rekomendas al vi plie esplori. Por tio, ni ĉiam inkludas ligilojn kaze ke ni akivigos vian Scivolemon! Kaj ne forgesu viziti nian blogon kaj abonu al nia jutuba kanalo!

Videoj de ScivolemoApr 22, 2022

Kultura historio de la koro
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:
https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/kulturgeschichte-herz-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
3sat/nano/scobel/Ellen Haas/Hartmut Seifert/Walter Freund/Claus Ast/Jochen Schmidt
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo kaj piktogramo de Scivolemo en la angulo.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Koro: https://eo.wikipedia.org/wiki/Koro
Antikva Egiptio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Antikva_Egiptio
Mumio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Mumio
Maat: https://eo.wikipedia.org/wiki/Maat
Hipokrato: https://eo.wikipedia.org/wiki/Hipokrato
Aristotelo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Aristotelo
Galeno de Pergamo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Galeno_de_Pergamo
Alkmeono el Krotono: https://eo.wikipedia.org/wiki/Alkmeono_el_Krotono
Leonardo da Vinci: https://eo.wikipedia.org/wiki/Leonardo_da_Vinci
William Harvey: https://eo.wikipedia.org/wiki/William_Harvey

Nigraj katoj kaj superstiĉoj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/schwarze-katzen-und-aberglaube-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo ZDF/Terra X/Spiegel TV/Nanje de Jong-Teuscher, Kirsten Hoehne/Anja Schütze, Uli Weinlein/Tricky
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo kaj piktogramo de Scivolemo en la angulo. Muziko: Stars align de The 126ers Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Superstiĉo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Supersti%C4%89o
Ĉasado de sorĉistinoj: https://eo.wikipedia.org/wiki/Ĉasado_de_sorĉistinoj
Hejma Kato: https://eo.wikipedia.org/wiki/Hejma_kato

Akvoprovizado en Namibio
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/namibia-und-wasser-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Namibio
https://eo.wikipedia.org/wiki/Namibo
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

La kialo de la linioj de la zebroj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:
https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/warum-hat-ein-zebra-streifen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Zebro
https://eo.wikipedia.org/wiki/Stepa_zebro
https://eo.wikipedia.org/wiki/Cecemu%C5%9Do
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Gigantaj plantoj de Madejro
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/riesenpflanzen-madeira-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Madejro
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kiel funkcias fuzioplanto?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/wie-arbeitet-eine-fusionsanlage-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Oliver, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Fuzio
https://eo.wikipedia.org/wiki/ITER
https://eo.wikipedia.org/wiki/Tokamako
https://eo.wikipedia.org/wiki/Greifswald
https://eo.wikipedia.org/wiki/Brula%C4%B5o
https://eo.wikipedia.org/wiki/Materistato
https://eo.wikipedia.org/wiki/Tricio
https://eo.wikipedia.org/wiki/De%C5%ADterio
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Infrasono - Kiel elefantoj komunikiĝas
Ĉi tiu video estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Oliver, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Elefanto
https://eo.wikipedia.org/wiki/Sono
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Endanĝerigitaj leonpopulacioj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/bedrohte-loewen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Tango Film, Pelorus Jack Filmprods LLC/Eva-Maria Gfirtner, Judith Adlhoch/Markus Strobel, Tim Henkel/Jan-Philipp Stahl/Magnet fx/Jochen Schmidt
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo, piktogramo de Scivolemo en la angulo kaj traduko de la tekstoj en la video. Muziko: Stars align de The 126ers, Anthem of Rain - Blood (instrumental) CC BY Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/bedrohte-loewen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Tango Film, Pelorus Jack Filmprods LLC/Eva-Maria Gfirtner, Judith Adlhoch/Markus Strobel, Tim Henkel/Jan-Philipp Stahl/Magnet fx/Jochen Schmidt
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo, piktogramo de Scivolemo en la angulo kaj traduko de la tekstoj en la video. Muziko: Stars align de The 126ers, Anthem of Rain - Blood (instrumental) CC BY Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Leono: https://eo.wikipedia.org/wiki/Leono
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

La Linio de Ŭalas
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/was-ist-die-wallace-linie-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Linio_de_Wallace
https://eo.wikipedia.org/wiki/Alfred_Russel_Wallace
https://eo.wikipedia.org/wiki/A%C5%ADstralazia_ekozono
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kontinenta_drivo
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

La plej longdistanca birda flugo
Ĉi tiu video estas bazita el traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/vogelflug-pfuhlschnecke-creative-commons-cc-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Lapona_limozo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Skolopedoj
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kio estas Eksterplanedoj?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la usona institucio NASA: https://www.youtube.com/watch?v=0ZOhJe_7GrE
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Ekstersunsistema_planedo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Super-Tero
https://eo.wikipedia.org/wiki/Varma_Neptuno
https://eo.wikipedia.org/wiki/Malvarma_Neptuno
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Ĉu duŝi sin?
Kiam aperis la unua duŝo? Ĉu nur vi kantas en la duŝo? Kial inoj duŝas sin pli? Enkonduko al tiaj respondoj vi trovos en ĉi tiu sonregistro. En ĝi ni parolas pri la historio de tia purigado, kutimoj de duŝado, kantemo sub la akvo, tipoj de duŝoj kaj aliaj interesaj faktoj pri la temo. Aŭskultu ĝin kaj ne hezitu komenti pri viaj duŝaj kutimoj!
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Ligilaro de videaj kaj fotaj fontoj:
https://docs.google.com/document/d/1Qo7mq5uRW-2a_3ZfO1vsXT_AYmjdP5xu3gTqD7G8jn4/edit
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Du%C5%9Do
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kranakvo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Mukadimaho
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Ĉu la universo estas senfina?
Ĉi tiu video estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/Hanna Kotarba/WENDEVARGA
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Universo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Universo
Senfineco: https://eo.wikipedia.org/wiki/Senfineco
Pensa eksperimento: https://eo.wikipedia.org/wiki/Pensa_eksperimento
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kio estas viruso
Ĉi tiu video estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/was-sind-viren-und-wie-greifen-sie-an-creative-commons-clip-100.html kaj https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/was-macht-rna-viren-so-gefaehrlich-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank.
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Viruso_(biologio)
https://eo.wikipedia.org/wiki/DNA
https://eo.wikipedia.org/wiki/RNA
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kronvirusa_malsano_de_2019
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kio kaŭzas tajdojn?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la usona institucio NOAA: https://www.youtube.com/watch?v=tcGEjzt_4is
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Maro
https://eo.wikipedia.org/wiki/Tajdo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Luno
https://eo.wikipedia.org/wiki/Vetersatelito
Ne forgesu aŭskulti viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kiel la lasta glaciepoko komenciĝis
Ĉi tiu video estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.youtube.com/watch?v=91mUfKHWswk
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Bilderfest
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Pleistoceno: https://eo.wikipedia.org/wiki/Plejstoceno
Glaciepoko: https://eo.wikipedia.org/wiki/Glaciepoko
Golfa marfluo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Golfa_Marfluo
Tera akso: https://eo.wikipedia.org/wiki/Tera_akso
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kial riveroj serpentumas?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/warum-maeandern-fluesse-creative-commons-clip-100.html ZDF/Terra X/Bilderfest/Florian Breier, Christian Stiefenhofer/Michi Kern/Klaus Wache/Tobias Forth/Maik Siegle/Peter Riegel/Lilly Wagner/Jochen Schmidt
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Rivero
https://eo.wikipedia.org/wiki/Meandro
https://eo.wikipedia.org/wiki/Riverujo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Meandra_lago
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kiel oni hejmigis hundojn
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Fontoj:
www.thoughtco.com/prehistoric-dogs-1093301
www.naturalhistorymag.com/htmlsite/master.html?https
www.discovermagazine.com/planet-earth/ascent-of-the-dog
evolution-outreach.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12052-018-0090-x
science.sciencemag.org/content/370/6516/557
digitalcommons.unl.edu/vpc14/23/
Rilataj ligiloj:
eo.wikipedia.org/wiki/Hundo
eo.wikipedia.org/wiki/Lupo
eo.wikipedia.org/wiki/Hufuloj
eo.wikipedia.org/wiki/Vulpo
eo.wikipedia.org/wiki/Herbovorulo
eo.wikipedia.org/wiki/Dingo
Ne forgesu viziti la blogon scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Ĉu homoj bezonas manĝi viandon?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/braucht-der-mensch-fleisch-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo 3sat/nano/scobel/Kerstin Achenbach/Claus Ast
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo, piktogramo de Scivolemo en la angulo kaj traduko de la tekstoj en la video.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Viando
https://eo.wikipedia.org/wiki/Veganismo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Dieto
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kobalamino
https://eo.wikipedia.org/wiki/Vitamino_B
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Funkciado kaj historio de la vakcinoj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF:
https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/die-geschichte-des-impfens-creative-commons-clip-100.html
https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/kinder-impfen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Vakcino
https://eo.wikipedia.org/wiki/Medicino
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kronvirusa_malsano_de_2019
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Simpla klarigo de AIDS kaj HIV
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la fondaĵo simpleshow (Author: Jake Schneider):
https://www.youtube.com/watch?v=DzXgCW9YcNg
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/HIV
https://eo.wikipedia.org/wiki/Aidoso
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kiel atingi Marson
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la usona institucio NASA:
https://www.youtube.com/watch?v=-nAhag_iFx0
https://www.youtube.com/watch?v=cA8ar8vwpTs
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Marso_(planedo)
https://eo.wikipedia.org/wiki/Nacia_Aerona%C5%ADtika_kaj_Kosma_Administracio
https://eo.wikipedia.org/wiki/Marsa_Scienca_Laboratorio
https://eo.wikipedia.org/wiki/Rakettornistro
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Ĉiamfrosta grundo
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/permafrostboden-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Grado_de_Celsio
https://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%88iamfrosta_grundo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Arkto
https://eo.wikipedia.org/wiki/Forceja_gaso
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Kiel unikaj neĝeroj povas havi ĝemelojn
Kvankam kaj glacio kaj neĝo estas solida akvo, oni facile rimarkas la diferencoj inter ili. Malkovru kiel la neĝeroj formiĝas kaj kiel ilia geometrio igas ilin unikaj. Aldone, lernu pri kiel scientistoj agis por havi ĝemelajn neĝerojn en laboratorio.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Fontoj:
https://publicdomainreview.org/essay/the-snowflake-man-of-vermont
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Ne%C4%9Do
https://eo.wikipedia.org/wiki/Glacio
https://eo.wikipedia.org/wiki/Vintro
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

La grandeco de la sunsistemo
Ĉi tiu sonregistro ĉefe estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/voyager-2-und-die-groesse-des-sonnensystems-creative-commons-clip-100.html
sed ĝi havas aldonan finon, parte el la ora disko: https://voyager.jpl.nasa.gov/golden-record/
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Ŝanĝoj: Aldono de kanalaj komenco kaj fino kun muziko, Esperanta voĉo, piktogramo de Scivolemo en la angulo kaj traduko de la tekstoj en la video.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Voyager_2
https://eo.wikipedia.org/wiki/Sunsistemo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Heliosfero
Ne forgesu viziti la blogon https://scivolemo.wordpress.com/ por plie lerni!

Socia distancado: nek nova nek nurhoma
Sekve al la pandemio de KOVIM19, la koncepto “Socia distancado” populariĝis. Malgraŭ tio, temas pri konduto kutima en multaj bestoj, inklude la homoj. En tiu ĉi video ni parolas pri diversaj ekzemplo en la historio homa kaj kiel ĝi funkcias en formikoj, birdoj, omaroj, fiŝoj kaj mandriloj.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Artikolaj fontoj: https://www.nationalgeographic.com.es/naturaleza/murcielagos-tambien-practican-distanciamiento-social-cuando-estan-enfermos_16052
https://academic.oup.com/beheco/article/31/6/1296/5937165
https://www.scientificamerican.com/article/animals-use-social-distancing-to-avoid-disease1/
https://www.int-res.com/abstracts/meps/v474/p191-200/
https://science.sciencemag.org/content/362/6417/941
https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rsbl.2012.0856
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbl.2019.0557
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kiropteroj
https://eo.wikipedia.org/wiki/Socia_distancado
https://eo.wikipedia.org/wiki/Omaro
https://eo.wikipedia.org/wiki/Ru%C4%9Dkapa_karpodako

Flugantaj akrobatoj
Pensante pri flugantaj bestoj, homoj ofte forgesas pri vespertoj. Kaŝite en malhelo ili ja malpli videblas, sed tio ne signifas ke ili ne estas bonaj flugantoj. Lernu pri kiel vespertoj kaptas predojn en la aero per tiu ĉi sonregistro.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Fontoj:
Bar, N. S., Skogestad, S., Marçal, J. M., Ulanovsky, N., & Yovel, Y. (2015). A Sensory-Motor Control Model of Animal Flight Explains Why Bats Fly Differently in Light Versus Dark. PLOS Biology, 13(1), e1002046. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.1002046
Simmons, J. A., Saillant, P. A., & Dear, S. P. (1992). Through a bat’s ear. IEEE Spectrum, 29(3), 46–48. https://doi.org/10.1109/6.123330
Simmons, J., Fenton, M., & O’Farrell, M. (1979). Echolocation and pursuit of prey by bats. Science, 203(4375), 16–21. https://doi.org/10.1126/science.758674
Webster, F. A., & Griffin, D. R. (1962). The role of the flight membranes in insect capture by bats. Animal Behaviour, 10(3–4), 332–340. https://doi.org/10.1016/0003-3472(62)90056-8
Rilataj ligiloj:

Ĉu latinidaj lingvoj iĝas pli genroneŭtralaj?
Ĉu X, @, * aŭ .e? Kio estas la magia formulo de genra egaleco? Latinidaj lingvoj transmutacias per propraj manieroj kaj spegulas dividitan socion. En ĉi tiu video ni montras la nuna situacion en tiu lingva familio, en kiu virgenro kaj ingenro estas forte markitaj, rilate al kiel socia movado kontesti la dominon de virformoj kaj kiel ili klopodas prosperigi neduumajn lingvaĵojn.
Atentu: ĉar ni uzas nur liberajn videojn kaj fotojn, ni ne ĉiam povas trovi la plej taŭgajn materialojn. Tial, komprenu ke kelkfoje ni montras bildojn kiuj eble ne tutekzakte kongruas kun la temo (ekzemple, similaj specio, konduto aŭ procezo) sed ili utilas por faciligi la komprenon de la teksto.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Ni adaptis la internacian verkitan artikolon de tutmondaj voĉoj: https://eo.globalvoices.org/2020/09/9408/

Leviĝantaj Akvoj: Malekvilibritaj glacitukoj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la spacagentejo NASA: https://svs.gsfc.nasa.gov/13761
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Matheus, Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Antarkto: https://eo.wikipedia.org/wiki/Antarkto
Gronlando: https://eo.wikipedia.org/wiki/Gronlando
Marnivelo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Marnivelo

Kio estas nana planedo?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la video de NASA: https://www.youtube.com/watch?v=fIp4Ay1_-mI
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Nanplanedo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Nanplanedo
Cereso: https://eo.wikipedia.org/wiki/Cereso
Plutono: https://eo.wikipedia.org/wiki/Plutono
Makemako: https://eo.wikipedia.org/wiki/Makemako
Eriso: https://eo.wikipedia.org/wiki/Eriso
Haŭmeo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Ha%C5%ADmeo

Stromatolitoj - antikvaj vivantaj ŝtonoj en la strando
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/creative-commons-clip-150.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/Viking Film/Iris Gesang/Andreas Kieling, Frank Gutsche/Christian R.Timmann/Richard Sako, Boris Bürgel, Markus Tanz, John-Christian Kultzscher
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Stromatolito: https://eo.wikipedia.org/wiki/Stromatolito
Cianobakterio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Cianobakterio
Hamelin Pool Marine Nature Reserve (en la angla): https://en.wikipedia.org/wiki/Hamelin_Pool_Marine_Nature_Reserve

Kiam insektoj militas
La influo de la naturo estas tiel, ke la strategioj de ĉiu specio por travivi povas esti ege malsamaj. Ekzistas konstanta milito inter la ĉasemaj kaj viktimaj bestoj. Jen kelkaj el la interesaj manieroj per kiuj insektoj defendas sin.
Muziko: Stars align de The 126ers
Teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Originala artikolo: https://scivolemo.wordpress.com/2019/03/13/kiam-insektoj-militas/
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Fantominsektoj
https://eo.wikipedia.org/wiki/Formiko
https://eo.wikipedia.org/wiki/Abelo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Vespo

Kiel formiĝas pluvgutoj?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/regentropfen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/SPIEGEL TV/Christopher Gerisch/Tilman Remme/Reiner Bauer, Oliver Gurr/Oliver Roetz/Hauke Ketelsen/Richard Sako/Jochen Schmidt
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Pluvo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Pluvo
Aerosolo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Aerosolo

La rostra nazo de la altnaza antilopo
La altnaza antilopo aŭ sajgao (Saiga tatarica) havas nekutiman nazon kun pluraj funkcioj.
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/die-ruesselnasen-der-saiga-antilopen-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/Viking Film/Iris Gesang/Andreas Kieling, Frank Gutsche/Christian R.Timmann/Richard Sako, Boris Bürgel, Markus Tanz, John-Christian Kultzscher
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank kaj Katharina kiel helpinto
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Altnaza_antilopo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Glando
https://eo.wikipedia.org/wiki/Mukozo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Resonkorpo

Itinera mapo de romia epoko - La Mapo de Peutinger
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/routenplaner-aus-der-roemerzeit-die-tabula-peutingerianacreative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/SPIEGEL TV/Christopher Gerisch/Tilman Remme/Reiner Bauer, Oliver Gurr/Oliver Roetz, Philipp Klein/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Romia_vojo
https://eo.wikipedia.org/wiki/Tabula_Peutingeriana

Kiel oni hejmigis katojn
Kvankam la homoj kaj la katoj havas bonegan rilaton, la kato ne ĉiam pretis esti karesitaj de homoj. En tiu ĉi video ni parolas pri la procezo per kiu la katoj iĝis hejmaj bestoj. Antaŭe oni pensis ke la hejmigiĝo okazis en Egiptio, sed laŭ postaj malkovroj, ŝajne tiu procezo okazis eĉ antaŭe.
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
Ĉefa fonto:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5790555/
Rilataj ligiloj:
Hejma kato: https://eo.wikipedia.org/wiki/Hejma_kato
Fekunda duonluno: https://eo.wikipedia.org/wiki/Fekunda_duonluno
Bredado: https://eo.wikipedia.org/wiki/Bredado
Antikva Egiptio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Egipta_civilizo
Unuaj agrikulturistoj: https://eo.wikipedia.org/wiki/Neolitika_revolucio
Hejmigado: https://eo.wikipedia.org/wiki/Aldomigo

Kial la vento blovas?
Ĉu ĝi estas bonvena venteto en varma tago, ĉu detrua skualo dum ŝtormo, vento ĉiam komenciĝas sammaniere: kun diferencoj en aerpremo.
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la usona institucio NOAA: https://scijinks.gov/wind/
Licenco: Publika havaĵo (https://www.fisheries.noaa.gov/website-policies-and-disclaimers)
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Vento: https://eo.wikipedia.org/wiki/Vento
Ŝtormo: https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Ctormo
Uragano: https://eo.wikipedia.org/wiki/Uragano
Skualo: https://vortaro.net/#skualo
Atmosfero: https://eo.wikipedia.org/wiki/Atmosfero_(tero)
Aerpremo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Atmosfera_premo
Meteologio https://eo.wikipedia.org/wiki/Meteologio

Kio estas plantoziĝo?
Plantoziĝo, aŭ eŭtrofiĝo estas relative nekonata problemo kaŭzata de troa kvanto de sterkaĵoj.
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la usona institucio NOAA: https://oceanservice.noaa.gov/facts/eutrophication.html
Licenco: Publika havaĵo (https://www.fisheries.noaa.gov/website-policies-and-disclaimers)
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Plantozi%C4%9Do

Bluaj truoj en la Bahamoj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/wie-entstanden-blue-holes-auf-bahamas-creative-commons-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo ZDF/Terra X/SPIEGEL TV/Christopher Gerisch/Tilman Remme/Reiner Bauer, Oliver Gurr/Oliver Roetz, Philipp Klein/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Bahamoj
https://eo.wikipedia.org/wiki/Glaciepoko
https://eo.wikipedia.org/wiki/Stalagnato
https://eo.wikipedia.org/wiki/Karsto
https://eo.wikipedia.org/wiki/Rifo

Vojaĝi al la suno mirinde malfacilas
Ĉi tiu sonregistro estas traduko de video el NASA: https://images.nasa.gov/details-GSFC_20180808_Parker_m13017_SolarProbe
Licenco: Publika havaĵo https://www.nasa.gov/multimedia/guidelines/index.html Scott Wiessinger
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Kosmosondilo
https://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%88iela_mekaniko
https://eo.wikipedia.org/wiki/Orbito

Pala blua punkto de Carl Sagan
En 1990 la kosmosondilo Voyager 1 returniĝis lastfoje ĉe la rando de la sunsistemo kaj faris foton de la Tero je distanco de 6 miliardoj da kilometroj. Carl Sagan skribi faman paroladon pri tiu “Pala Blua Punkto” kaj poste publikigis samnoman libron.
Originala teksto: Carl Sagan ( https://www.loc.gov/item/cosmos000110/ )
Traduko: Vikimedia komunumo (https://eo.wikipedia.org/wiki/Pala_Blua_Punkto)
Muziko: Great Expectations de Kai Engel (CC BY 4.0)
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank

La origino de la oro
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/woher-kommt-das-gold-creative-commons-clip-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo ZDF/Terra X/Spiegel TV/Jens Nicolai/Oliver Roetz/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Stars align de The 126ers.
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Oro: https://eo.wikipedia.org/wiki/Oro
Nobla metalo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Nobla_metalo
Neŭtrona stelo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Ne%C5%ADtrona_stelo
Gamo-radia ekbrilo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Gamo-radia_ekbrilo
La Inkaoj: https://eo.wikipedia.org/wiki/Inkaa_imperio
La sonregistro enhavas eraron. Ni uzis la vorton "estimi", sed la ĝusta vorto estas "taksi" aŭ "kalkuli": https://vortaro.net/#estimi https://vortaro.net/#taksi https://vortaro.net/#kalkuli

Kiel sahara polvo nutras la amazonan arbaron
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la NASA aŭdiovideaĵoj: https://images.nasa.gov/details-180_DustConnection
Licenco: Publika havaĵo (https://www.nasa.gov/multimedia/guidelines/index.html)
Aŭtoroj: Science@NASA
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Amazona baseno: https://eo.wikipedia.org/wiki/Amazonio
Saharo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Saharo
Klimatŝanĝo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Klimata_%C5%9Dan%C4%9Do
Pasata vento: https://eo.wikipedia.org/wiki/Pasato
Polvo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Polvo
Sabloŝtormo/Polvoŝtormo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Sablo%C5%9Dtormo

Kiel Merkator platigis la Teron
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana telvidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/weltkarte-von-mercator-creative-commons-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/SPIEGEL TV/Christopher Gerisch/Tilman Remme/Reiner Bauer, Oliver Gurr/Oliver Roetz/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Stars align de The 126ers
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Gerardo Merkator: https://eo.wikipedia.org/wiki/Gerardus_Mercator
Merkatora projekcio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Merkatora_projekcio
Kartografio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Kartografio
Flandrio: https://eo.wikipedia.org/wiki/Flandrio
Duisborgo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Duisburg

Tiel funkcias gejseroj
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana televidkanalo ZDF: https://www.youtube.com/watch?v=IyQRln-DCRU
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/Spiegel TV/Jens Nicolai/Oliver Roetz/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Superior de Silver maple
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Gesjsero: https://eo.wikipedia.org/wiki/Gejsero
Varma punkto: https://eo.wikipedia.org/wiki/Varma_punkto
Brulilo de Bunsen: https://eo.wikipedia.org/wiki/Brulilo_de_Bunsen
Premkuirilo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Premmarmito
Aldone la sonregistro enhavas eraron, la ĝusta vorto estas ŝakto, ne ŝafto: https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Cakto https://vortaro.net/#ŝakto https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Cafto https://vortaro.net/#ŝafto

Petra, la roka urbo
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana televidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/felsenstadt-petra-creative-commons-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/interscience film/Gero von Boehm/Faber Courtial/ Mounir Zaroub/Andreas Tiletzek, Jörg Courtial
Muziko: Superior de Silver maple
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Petra: https://eo.wikipedia.org/wiki/Petra
Nabateo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Nabateo
Maŭzoleo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%ADzoleo
Monoptero: https://eo.wikipedia.org/wiki/Monoptero
Kolono: https://eo.wikipedia.org/wiki/Kolono
Gablo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Gablo
Veterdisfalo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Veterdisfalo
Olibano: https://eo.wikipedia.org/wiki/Olibano

Kiel ekestas fosilioj?
Ĉi tiu sonregistro estas traduko el la germana televidkanalo ZDF: https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/wie-entstehen-fossilien-creative-commons-100.html
Licenco: CC BY 4.0: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.eo
ZDF/Terra X/Spiegel TV/Jens Nicolai/Oliver Roetz/Hauke Ketelsen/Richard Sako
Muziko: Superior de Silver maple
Esperanta teamo: Siru, Stefan, Karlos’ kaj Frank
Rilataj ligiloj:
Fosilioj: https://eo.wikipedia.org/wiki/Fosilio
Ĵurasio: https://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%B4urasio
Hufumkraboj: https://eo.wikipedia.org/wiki/Hufumkraboj
Kadavromanĝanto: https://eo.wikipedia.org/wiki/Kadavroman%C4%9Danto

Lernemaj maŝinoj
Antaŭ vivi en mondo dominata de robotoj, la maŝino devas povi lerni. Ŝajne, la vojo de la Artefarita Inteligenco (AI) estas amuza aŭ almenaŭ la ludoj ne mankis ĝis. Dankon al tiu infaneco ludema, nun ni havas teknologion kiu kapablas rekoni bildojn, kalkuli aŭ eĉ oferi al ni la produktojn kiujn eĉ ni ne sciis ke ni deziris. Spektu kun ni tiun ĉi duan parton de video pri AI kaj lernu kiel malvenki kontraŭ skatoletoj!
Verkinto: Frank van Hertrooij
Produktinto: Carlos Pesquera Alonso
Prezentinto: Adam Brooking
Muntinto: Carlos Pesquera Alonso
Sonplibonigo: Carlos Pesquera Alonso
Malsaluto: Carlos Pesquera Alonso
Legu la originalan artikolojn je https://scivolemo.wordpress.com/2019/02/20/la-historio-de-ai/

80 mondoj en unu
Ĉi tiu estas la 2a parto de video pri Jupitero kiu, simile kiel en la Romia mitologio Jupitero havas multajn filojn, la planedo havas multajn lunojn. Almenaŭ 79 satelitoj cirkaŭiras la giganton. Ilia grandeco kaj aktiveco estas tiom diversa ke jam la 4 plej grandajn malkovris de Galileo kaj eĉ antaŭ malpli ol unu jaro la lasta luno aperis antaŭ la okuloj de la astronomoj. Malkovru kun ni pli pri tiuj najbaraj mondoj kiuj eble iam sentos la paŝo de la homaro.
Verkinto: Frank van Hertrooij
Produktinto: Carlos Pesquera Alonso
Prezentinto: Rogier Huurman
Muntinto: Carlos Pesquera Alonso
Sonplibonigo: Carlos Pesquera Alonso
Malsaluto: Siru Laine
Legu la originalan artikolojn je https://scivolemo.wordpress.com/2018/11/28/80-mondoj-en-unu/

Artefarita Inteligenteco, de la komenco ĝis AlphaGo
Nuntempe Artefarita Inteligenteco (AI) kutimas en niaj ĉiutagaj vivoj sed sia komenco ne estas nova. La vojo ekde la una revo pri maŝinoj kiuj povos pensi ĝis AlphaGo estis longe kaj en tiu ĉi video ni rakontos la unuan parton de tiu historio. Ekspektu kiel maŝinoj lernis venki nin!
Verkinto: Frank van Hertrooij
Produktinto: Carlos Pesquera Alonso
Prezentinto: Adam Brooking
Muntinto: Carlos Pesquera Alonso
Sonplibonigo: Carlos Pesquera Alonso
Legu la originalan artikolojn je https://scivolemo.wordpress.com/2019/02/20/la-historio-de-ai/