Snodelike Saken

Het is 20 oktober in het jaar 1401; op een klein eilandje in de Elbe, in de schaduw van de machtige stad Hamburg staat een rij mannen zenuwachtig te wachten. Ze worden omringd door gewichtig kijkende soldaten en de sfeer is grimmig. Waar de mannen op wachten is de beul die hen één voor één onder handen zal nemen. De mannen worden zogenaamde “Vitaliënbroeders” ook wel “Likedelers” genoemd en in de ogen van het stadsbestuur van Hamburg betekent dit dat zij ordinaire piraten zijn: vogelvrije mannen die zonder proces voor hun maritieme misdaden terechtgesteld konden worden.

Maar klopt dit wel? In deze aflevering vragen we ons af of het wel juist is om deze mannen als piraat te zien en of er eigenlijk wel echt zoiets bestond als “een piraat.”

Voetnoten

Meer weten over Klaus Störtebeker en piraterij in de middeleeuwen?

- Rohmann, G. “Klaus Störtebeker und die Vitalienbrüder” in: Johannes Fried & Olaf B. Rader (eds.), Die Welt des Mittelalters. Erinnerungsorte eines Jahrtausends (München 2011) 249-260

- Heebøll-Holm, T., P. Höhn & G. Rohmann (eds.), Merchants, Pirates and Mugglers. Criminalization, Economics, and the Transformation of the Maritime World (1200-1600) (Frankfurt-am-Main 2019)

- Een korte video met Gregor Rohmann aan het woord over Klaus Störtebeker (in het Duits):https://lisa.gerda-henkel-stiftung.de/vitalienbrueder?nav_id=7922

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

In de buurt van Mantes rijdt op een warme zomeravond in 1388 een zouthandelaar langs de graanvelden op weg terug naar Parijs. De laaghangende zon maakt hem loom en het gelijke gesjok van zijn paard zorgt ervoor dat hij wegdoezelt, waardoor hij zich weinig bewust is van zijn omgeving.

De volgende ochtend loopt een boer over het pad, op weg om geoogst graan te verzamelen. Naast de velden treft hij tot zijn grote schrik een lijk aan, zijn keel is doorgesneden en het lichaam is volledig ontkleed. Alle mogelijke bezittingen die het arme slachtoffer zou kunnen hebben gehad, zijn verdwenen...

In deze aflevering bespreken we criminaliteit onder de lagere klassen van de veertiende eeuwse bevolking. Wat zijn de uitdagingen van een moordonderzoek in deze tijd? Zowel voor onderzoekers van toen, die de moord willen oplossen, als voor hedendaagse onderzoekers, die de context willen begrijpen. Aan de hand van verklaringen van een crimineel en veelpleger uit de Parijse omgeving vertellen we je er alles over.

Voetnoten

- Geremek, B., Margins Of Society In Late Medieval Paris. Cambridge: Cambridge University Press, 1987

- Duplès-Agier, H., Registre criminel du Châtelet (transcriptie). Paris, Lahure, 1861

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is juni 1520 en een boze menigte heeft zich voor het keizerlijk paleis verzameld, ze scanderen leuzen en werpen stenen. De keizer weet zich geen raad. Voor het eerst van zijn leven is hij machteloos en heeft het volk, voor wie zijn wil ooit wet was, zich tegen hem gekeerd. In de hoop het tij te keren betreedt hij, omringd door gewichtig kijkende soldaten, het balkon. Het gejoel verstomt lang genoeg voor de keizer om zijn onderdanen op te roepen om huiswaarts te keren. Als antwoord vliegen de leuzen en stenen opnieuw door de lucht. Een steen raakt de keizer in het gezicht en hij zakt in elkaar... Enkele dagen later is hij gestorven, maar was het de steen die hem fataal werd of bevond de werkelijke moordenaar zich in het paleis?

Voetnoten

Volgt spoedig!

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 22 november 1286 en we zijn in Finderup. In dit kleine Deense dorp, waar normaal weinig gebeurt, verblijft nu een vooraanstaand persoon voor de nacht. En niet zomaar een persoon: het is koning Erik V van Denemarken. Na een lange dag jagen besluiten hij en zijn kamerheer dat terug reizen niet meer haalbaar is, dus blijven ze deze nacht hier, in de schuur van de kerk. In de nacht sluipt plotseling een groep mannen de schuur binnen, ze overvallen de koning en steken op hem in, waardoor de normaal betekenisloze schuur in dit kleine dorp Finderup, het plaats delict is geworden van de moord op een koning.

In deze aflevering bespreken we het beeld over de vermeende daders, dat niet alleen in historische kronieken aan ons zijn overgeleverd, maar ook op een andere, bijzondere manier. En zijn ze de daders wel?

Voetnoten
Meer weten over de moord op Erik Klipping en maarschalk Stig Andersen?

- Olesen, J.E., 'Kongemord og fredloshedsdom', in: Marsken rider igen. Om mordet på Erik Klipping, Rumelands sänge og marsk Stig-viserne. Mindre Skrifter udgivet af Laboratorium for folkesproglig Middelalderlitteratur 8 Odense: Odense Universitet (1990), pp. 10-34

- Layher, W. '“You Danes Must Do as I Say …”: Queen Agnes and the Regicide of 1286' in: Queenship and Voice in Medieval Northern Europe. New York: Palgrave Macmillan New York (2010), pp. 53-89

- Layher, W. 'Killing Erik Glipping. On the Early Days of a Danish Historical Ballad' in: Lied und populäre Kultur / Song and Popular Culture 45 (2000), pp. 13-34

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

In de zestiende eeuw wordt een grot complex in de buurt van Bergkessel bewoond door de Duitse seriemoordenaar en verkrachter Christman Gnipperteinga. Zijn verhaal en daden zijn opgeschreven in een pamflet. Deze bron overdrijft naar alle waarschijnlijkheid de daden van Christman, waardoor we ons afvragen of Christman wel echt bestaan heeft. Historici denken dat er toch een stevige kern van waarheid in schuil gaat. Wat het pamflet des te interessanter maakt, is dat het in korte tijd uitgebreid verspreid is geweest en daarmee een van de eerste voorbeelden van het ‘true crime’ genre is.

We praten over de oorsprong van de seriemoordenaar, zowel als echte dader, maar ook als een literair figuur in een nieuw genre.

Voetnoten
Meer weten over de moord op Christman Gnipperteinga?

- Herber, C. (ed.), Erschröckliche newe Zeytung von einem Mörder Christman genandt (Mainz 1581)

- Onbekende auteur, Dreyerley Neüwezeitung in Gesangweiß (Straatsburg[?] c. 1581)

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 21 augustus 1425. We zijn in Utrecht, om precies te zijn op de Oudegracht. In Huis Proeysenburch ligt de burgemeester van de stad, Bernt Proys, al enkele dagen ziek op bed. Het is einde van de middag, zo iets na vijf uur. Vanaf de straat klinkt kabaal. Het is duidelijk druk buiten. Er zijn mensen op de been, ze schreeuwen. Plotseling lijkt de tumult van beneden te komen, vanuit het huis. Meubels worden aan de kant gesmeten en met stommelend geluid lijkt er een groep mensen naar boven te komen. De slaapkamerdeur wordt open gebroken en een woedende groep mannen dringt Bernt’s slaapkamer binnen. Met messen en bijlen in hun handen rennen ze op zijn bed af en steken en hakken ze op de weerloze zieke burgemeester in...

Waarom wordt deze weerloze burgemeester zo gruwelijk om het leven gebracht? We schetsen roerige tijden in Utrecht, waarin factiestrijd en opvolgingsstrijd elkaar continu afwisselen en gaan op zoek naar motieven en daders voor deze moord.

Voetnoten
Meer weten over de moord op Burgemeester Bernt Proys en de rumoerige tijd rondom het Utrechts Schisma?

- Palmen, A. ‘Moord door het slagersgilde’, Utrecht: 2018. Via utrechtvroeger.com

- Smithuis, J. 'Het Utrechtse Schisma en de Hollands-Stichtse betrekkingen', Leiden: 1999.

- Van Maarsseveen, R. 'Moord op Beernt Proys, oud-burgemeester van Utrecht', 2015. Via renevanmaarsseveen.nl

- Van Rossem Vertelt: de gruwelijke moord op burgemeester Beernt Proys. RTV Utrecht/Omroep Max: https://www.npostart.nl/noord-zuid-oost-west/01-03-2023/POW_05558910

- Lees meer van Andy Palmen's onderzoek op zijn website: www.utrechtvroeger.com

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 27 april 1473 voor de kust van Vlaanderen, wanneer er grote paniek ontstaat aan boord van San Giorgio. Deze Italiaanse galei is onderweg van de baai van Vlissingen naar London met een rijke vracht van aluin, dure pelsen, luxe textiel en andere kostbare goederen. Er heerst paniek aan boord omdat een groot oorlogsschip aan de horizon is verschenen; het vaart op onderscheppingskoers. Wanneer het tot een treffen tussen de schepen komt is het echter niet de San Giorgio die ten prooi valt; het is haar zusterschip, de San Matteo, die door het oorlogsschip gepakt wordt. De San Giorgio weet te vluchten en brengt nieuws van de gebeurtenis. Met één gewelddadige confrontatie op zee zijn diverse kooplieden hun goederen en investeringen kwijt. Het is duidelijk: de daders moeten gestraft en de goederen moeten vergoed worden. Maar hoe doe je dat? Al snel wordt het duidelijk dat de berooide kooplieden het niet zo nauw nemen met de regels of de waarheid. Een complex web aan halve waarheden, leugens en manipulaties verbindt al snel de belangrijkste spelers: de Medicibanken in Brugge en London, het machtige gilde van de Mercers en zelfs de koning van Engeland, de Hertog van Bourgondië, de Paus in Rome en de befaamde Lorenzo d’ Medici spelen hun rol. 

Voetnoten
Meer weten over deze woeste kaping en alles wat er op volgt?

- Możejko, B. Peter von Danzig. The Story of the Great Caravel, 1462-1475 (Leiden 2019)

- Nicolai, S. ‘De denkbeeldige vijand van Tomasso Portinari: Een conflict naar aanleiding van de diefstal van een Florentijns. Bourgondisch galeischip door hanzeatische kapers, 1473-1499’ (BA thesis Leiden University 2014). Beschikbaar via Academia: https://www.academia.edu/9024472/S_Nicolai_De_denkbeeldige_vijand_van_Tomasso_Portinari_Een_conflict_naar_aanleiding_van_de_diefstal_van_een_Florentijns_Bourgondisch_galeischip_door_Hanzeatische_kapers_1473_1499

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

We zijn aan het begin van de veertiende eeuw in Kilkenny. Dit stadje is het toneel van een van de meest opzienbarende zaken die we in deze eeuw in Ierland tegenkomen. In een korte periode zijn we getuige van een hele rits gebeurtenissen die er toe leiden dat een vrouw veroordeeld wordt tot de brandstapel.  

In deze aflevering vertellen we je alles over een onvermoeibare bisschop met een missie. Deze missie zorgt ervoor dat kerkelijk en seculier recht lijnrecht tegenover elkaar komen te staan en zal leiden tot de allereerste heksenvervolging in Ierland: het heksenproces van Alice Kyteler.  

Voetnoten
Meer weten over het heksenproces van Alice Kyteler?  

- Davidson, L. S. and J. O. Ward, The sorcery trial of Alice Kyteler. Binghamton: Center for Medieval and Early Renaissance Studies, State University of New York, 1993 

- Neary, A. ‘The Origins and Character of the Kilkenny Witchcraft Case of 1324’. in Proceedings of the Royal Irish Academy: Archaeology, Culture, History, Literature Vol. 83C (1983), pp. 333-350 

- Williams, B. ‘The Sorcery Trial of Alice Kyteler’. in History Ireland Vol. 2, No. 4 (1994), pp. 20-24

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Edinburgh, 24 november 1440. De jonge graaf William of Douglas wordt uitgenodigd bij een koninklijk banket bij de Schotse koning James II. Hij geniet van de lekkerste lekkernijen en fijne muziek. Opeens verschijnt er voor hem op tafel een wel heel bijzonder gerecht. Even later wordt William op de binnenplaats van Edinburgh Castle onthoofd. Wat is hier aan de hand?

Voetnoten
Meer weten over The Black Dinner?  

- Brown, M. The Black Douglases: War and Lordship in Late Medieval Scotland, 1300-1455. Edinburgh: Tuckwell Press, 2005 

- Hewitson, J. The Douglases. The Origins of the Clan Douglas and Their Place in History. Newtongrange: Lang Syne Publishers ltd, 1997 

- Entertainment Weekly. 'Game of Thrones': Inside the Red Wedding episode. Dec. 2013.  Via https://ew.com/article/2013/12/01/game-of-thrones-red-wedding-2/ 

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

In de nacht van 24 juli 1345 rijdt een man en zijn gevolg onopgemerkt Gent in. Tenminste, dat denkt hij. Terwijl hij veilig zijn huis op de Paddenhoek heeft bereikt, is een woedende menigte naar hem op weg. Ze breken door de poort en dringen zijn huis in. Niet lang daarna wordt zijn lijk door de straten gesleept als een ware overwinning. We vertellen je over de politieke dood van de Wijze Man van Gent: Jacob van Artevelde.

Voetnoten
Meer weten over Jacob van Artevelde? 

- Doedens, A. & M. van der Vrugt. Moord en doodslag, 16 verjaarde zaken. Zutphen, Walburg Pers B.V: 2017

- Vanherpe, I. De Kronieken van de Westhoek 3. Zwaag, Pumbo: 2014

- Gent de Kuip Blog: 'Jacob van Artevelde' via https://gentdekuip.com/uitdrukkingen-2/van-artevelde-jacob/

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is kerstavond, 986. In de abdij op het eiland Iona zijn de monniken en abt druk bezig met deze belangrijke dag. Plots wordt de rust op brute wijze verstoord als een groep Denen het abdijcomplex binnendringt. Het eindigt in een bloedbad: de abt en vijftien monniken worden afgeslacht. Is dit typisch "Viking vandalisme" of spelen andere belangen? In onze kerstspecial zoeken we deze gruwelijke moordpartij voor je uit. 

Voetnoten
Meer weten over het bloedbad op Iona en hoe het zit met de Kerstdagen?

- Clancy, T.O., 'The Christmas Eve massacre, Iona AD 986' in The Innes Review, vol. 64:1, 2013

- Strathern, A. Unearthly Powers: Religious and Political in World History. Cambridge: 2019

- Youtube kanaal Religion for Breakfast: 'Why is Christmas on December 25th?': https://youtu.be/3DHbOpS-N0c

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Studenten en misdragingen: we kijken er niet van op. Ook in de middeleeuwen maken studenten het vaak bont. In de vijftiende eeuw wordt Parijs opgeschrikt door een groep schurkachtige studenten. Vooral één man lijkt niet meer terug op het rechte pad te krijgen. We schetsen het markante leven van François Villon.

Voetnoten
Meer weten over François Villon?

- Boni, A. Een provo genaamd Francois Villon. Antwerpen: Brito, 1970

- Burl, A. Danse Macabre. Poetry & Murder in Medieval France. Gloucestershire: Sutton Publishing, 2005

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Op 26 juni 1284 is een kleine vestingstad in het noorden van Duitsland  in rep en roer. Vele kinderen zijn plotseling vermist, hun ouders zijn in alle staten. Waar zijn de kinderen heen? De vermissing heeft een enorme impact op de gemeenschap en laat in de eeuwen erna nog haar sporen na. We duiken in een beroemde vermissingszaak waarin we proberen werkelijkheid van sprookjes te onderscheiden en terug te gaan naar de kern van deze gebeurtenis. 

Voetnoten
Meer lezen over de vermissingszaak in Hamelen?

- Mieder, W. The pied piper: a handbook. Westport: Greenwood Press, 2007

- Kadushin, R., 'The grim truth behind the Pied Piper', 3 september 2020 via BBC: https://www.bbc.com/travel/article/20200902-the-grim-truth-behind-the-pied-piper

- Robertson, D., 'When the Devil Walks the Earth he Wears a Coat of Many Colors', 28 maart 2018, via Gospel Vision: https://gospel.vision/when-the-devil-walks-the-earth-he-wears-a-coat-of-many-colors/

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Op een koude februari nacht in 1076 wordt een man door de stormachtige wind buiten uit zijn slaap gehaald. Deze man, Godfried geheten, is de hertog van Lotharingen. Hij voelt dat de natuur roept en hij begeeft zich richting het gemak, niet wetende dat deze alledaagse bezigheid zijn einde zal worden. Tot op de dag van vandaag kan niet met zekerheid gezegd worden wie achter deze achterbakse daad zit. Wij reconstrueren de coude sake en bespreken de mogelijke daders.  

Voetnoten
Meer lezen over de Vlaardingse toiletmoord?  

- Nieuwenhuijsen, K.C. De moord op Godfried met de Bult. Via Kees.nl  

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is Parijs, in de winter van het jaar 1386: een bloederig lichaam wordt op een kar door de straten getrokken. Het is Jacques le Gris en hij is schuldig bevonden aan een afschuwelijk misdrijf. De kar is onderweg naar de Gibet of Montfaucon, waar Jacques aan de galg zal hangen totdat zijn lichaam is weggerot. Een onfortuinlijk einde voor een man die nog geen halve dag eerder door de Maarschalk van Frankrijk tot ridder werd geslagen…  

Voetnoten
Meer lezen over de zaak tussen Jacques le Gris en Jean de Carrouges?   

- Jager, E. The Last Duel. A True Story of Crime, Scandal, and Trial by Combat New York: Crown Publishing Group, 2005  

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Tijdens de mis op Pinksterzondag 1440 stormt een man gewapend met een hellebaard een kerk in. Hij bedreigt een geestelijke en neemt hem gevangen. Anderhalve maand later staat hij terecht als kerkschender, ontuchtige en moordenaar. Wat is zijn geschiedenis en wat heeft hij op zijn kerfstok?

Voetnoten

Verder lezen over het complot tegen Gilles de Rais?

- Reliquet, P. Magie van het kwaad. Gilles de Rais en de Middeleeuwen 1404-1440. Amsterdam: Elsevier, 1986

- Juby, M. Gilles was Innocent Blog: http://www.gillesderaiswasinnocent.co.uk/

- Cale, J. ‘Making a Medieval Murderer: The Exoneration of Gilles de Rais.’ via Dirty Sexy History (https://dirtysexyhistory.com/2018/10/26/making-a-medieval-murderer-the-exoneration-of-gilles-de-rais/) 

Nomineer ons voor de Dutch Podcast Awards via https://podcastawards.nl/

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

We beginnen deze zaak in het Poolse Gdańsk en gaan terug naar de tijd dat deze stad nog bekend stond onder haar Duitse naam: Danzig. Op de Bisschopsberg nabij het oude stadscentrum vinden we een grote herberg. In deze herberg, in de eetzaal, zien we een gedetailleerde muurschildering. Het is een afbeelding van één van de grootste helden van de Duitse Hanse in de vijftiende eeuw.  

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.  

Voetnoten
Verder lezen over de Paul Beneke?  

- Sander Nicolai, “Der Geist der alten Hansa. The origins of the Paul Beneke Mythos in: Reinhold von Werner’s Der Peter von Danzig (1882)”, essay for Historians and ideology (2021): https://www.academia.edu/65880469/Der_Geist_der_alten_Hansa_The_origins_of_the_Paul_Beneke_Mythos_in_Reinhold_von_Werners_Der_Peter_von_Danzig_1882_  

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 1 november 1442, Allerheiligen. Door de straten van Valencia loopt een man van middelbare leeftijd naar huis. Ter ere van deze feestdag heeft hij enkele lekkernijen bij zich, om thuis met zijn familie te delen. Wat begint met een gezellige namiddag bijeenkomst met het gezin, zet een reeks van gebeurtenissen in gang die uiteindelijk leiden tot een spraakmakende rechtszaak waarbij mensen uit alle lagen van de samenleving aan het woord komen.  

Wij reconstrueren deze zaak stap voor stap in onze nieuwste aflevering.

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.  

Voetnoten
Verder lezen over de vergifigingzaak in Valencia?  

- Ferragud, C. 'A Multiple Poisoning in the City of Valencia: Sanxo Calbó's Crime (1442). in Medieval and Early Modern Murder Legal, Literary and Historical Contexts, edited by L. Tracy, 371 - 394. Woodbridge: Boydell Press, 2018
- Cybulskie, D. Murder by Poison: A Crime from 15th century Valencia. Online artikel, te raadplegen via Medievalists: https://www.medievalists.net/2020/03/murder-by-poison/   

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 23 januari 1483 in de ochtend. In het gastenverblijf van een klooster in Schotland verblijft een Brugse koopman. Hij is niet zomaar een koopman, hij is Anselmus Adornes, onderdeel van de beroemde Brugse Adornes koopmansfamilie. Terwijl men aan het ontbijt zit, verzamelt zich buiten het klooster een klein leger mannen dat het op Anselmus voorzien heeft. Anselmus wil de nonnen van het klooster koste wat kost beschermen en besluit naar buiten te stappen. Wellicht niet het meest wijze besluit, want Anselmus wordt op brute wijze vermoord.   Wat deed deze Anselmus in Schotland en wie had het op zijn leven voorzien?

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.  

Voetnoten 

Verder lezen over Anselmus Adornes?  

- Dunnett, D. House of Niccolo Series. Londen: 1986-2000 

- Morrison, E. Dorothy Dunnett Companion. London:  1994 

- Hoet, L. De blauwe schuit. 2015 - Coudenys, A. Onrustvlinder. Antwerpen: 2008 

- Geirnaert, N. 'Anselm Adornes (1424-1483): Koopman, aristocraat, bedevaarder en avonturier. Een Bruggeling met Italiaanse wortels en Schotse connecties.' in Vlaanderen. Jaargang 51. Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond. 2002. 

- Adornesmuseum: https://www.adornes.org/  

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het zijn onrustige tijden in de jaren '80 van de zestiende eeuw in het dorp Bedburg en omgeving. Er raken steeds meer mensen vermist. Spelende kinderen in het veld, maar ook volwassenen keren na een wandeling niet terug. Soms worden ze nooit teruggevonden, soms worden er enige tijd later lichaamsdelen teruggevonden. Wat is hier aan de hand?

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.

Voetnoten

Verder lezen over de moordlustige Peter Stumpp?

- Onbekende auteur. A true discourse. Declaring the damnable life and death of one Stubbe Peeter. Londen: 1590 (te raadplegen via: https://quod.lib.umich.edu/e/eebo/A13085.0001.001/1:3?rgn=div1;view=fulltext)

- Gibson, D.C., 'Peter Stubbe'. in Legends, Monsters, or Serial Murderers? The Real Story Behind an Ancient Crime, 53-61. Santa Barbara: 2012

- Weerwolf van Bedburg wandelroute: https://www.bedburg.de/Seiten/Auf-den-Spuren-des-Werwolfs-von-Epprath.html?

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Gent, 1305. In het schepenhuis treffen we enkele niet zulke nuchtere schepenen aan, waaronder Jan Borluut, een bekende Gentenaar. Ondersteund door twee knechten waggelt hij het schepenhuis uit, op weg naar het Borluutsteen, zijn huis. Daar komt hij echter nooit aan...

Wat veroorzaakt het noodlottig einde van deze held uit de Guldensporenslag? We reconstrueren de gebeurtenissen die hier in de tien jaar aan vooraf gaan en schetsen je een roemruchte Gentse Vendetta.

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.

Voetnoten

Verder lezen over de moord op Jan Borluut en de Gentse Vendetta? 

- Blockmans, Wim - Een middeleeuwse vendetta, Gent 1300. Houten: de Haan, 1987

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

In de nacht van 22 op 23 september 1392 wandelen een jonkvrouw en haar chaperonne vanuit het grafelijk hof in 's-Gravenhage richting een nabijgelegen huis. Ze bevinden zich nog binnen het hof wanneer plotseling een tiental mannen de twee overvallen. Even later vluchten de mannen weg, twee lichamen ontzield achterlatend. Wat is de reden dat deze twee jonge hovelingen zo naar aan hun einde komen?  

Beeldmateriaal naar aanleiding van deze podcast aflevering vind je op @snodelikesaken op Facebook en Instagram.  

Voetnoten

Verder lezen over de moord op Aleid van Poelgeest? 

- van Foreest, H.A., ´Traditie en werkelijkheid´. in Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden 18, 143-166. ´s-Gravenhage: 1964 

- van Foreest, H.A., ´Traditie en werkelijkheid´. in Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden 20, 111-146. ´s-Gravenhage, 1965 

- van Foreest, H.A., ´Traditie en werkelijkheid´. in Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden 22, 171-208. ´s-Gravenhage, 1969  

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer  Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Het is 23 november 1407, de nacht valt over Parijs. Door de straten in de Marais beweegt zich een edelman met zijn kleine gevolg, op weg naar huis. Plotseling wordt het gevolg overvallen door een groep mannen, waarbij de edelman bruut om het leven wordt gebracht. Hoe komt het dat zo’n vooraanstaand man zomaar wordt omgelegd?

Voetnoten

Verder lezen over de moord op Lodewijk van Orleans?

- Jager, E. Blood Royal: A True Tale of Crime and Detection in Medieval Paris. New York: Little, Brown & Company, 2014 

- van Loo, B. De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

We nemen je mee naar Avignon, begin maart 1317. Niet zomaar een mooie Franse stad, maar op dat moment de plek van het middeleeuwse pauselijk hof. Kort na het verkiezen van de nieuwe paus, Johannes XXII, reist een groep mannen met verdachte pakketjes van Toulouse naar Avignon. Wat hebben zij voor kwaads in de zin?

Voetnoten

Verder lezen over het complot tegen Paus Johannes XXII en magie in de middeleeuwen?

- Albe, E. Autour de Jean XXII; Hugues Géraud évêque de Cahors; l'affaire des poisons et des envoûtements en 1317. Cahors: J. Girma, 1904

- Arnold, J.H. Belief and Unbelief in Medieval Europe. Londen: Hodder Arnold, 2005

- Ihnat, K. & Mesler, K. ‘From Christian Devotion to Jewish Sorcery: The Curious History of Wax Figurines in Medieval Europe.’ in Entangled Histories: Knowledge, Authority, and Jewish Culture in the Thirteenth Century, edited by E. Baumgarten, R.M. Karras & K. Mesler, 134-158. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2017

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

Op een koude septembernacht in 1327 wordt de afgezette Engelse koning Edward II op gruwelijke wijze vermoord. Het gevolg van een ingewikkelde strijd om macht die samen met vermeende homoseksualiteit en een in 1878 ontdekt archiefstuk de zaak erg complex maakt.

Voetnoten

Verder lezen over de moord op Edward II?

- Dodd, G. & Musson, A. (eds) The Reign of Edward II: New Perspectives. York: York Medieval Press, 2006

- Heyam, K. Reputation of Edward II, 1305–1697 A Literary Transformation of History. Amsterdam: Amsterdam University Presss, 2020

- Warner, K. Edward II, the unconventional king. Stroud: Amberley, 2014

- Warner, K. Isabella of France: The Rebel Queen. Stroud: Amberley, 2016

- Warner, K. Long Live the King: The Mysterious Fate of Edward II. Stroud: The History Press, 2017

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals

In Diest (België) wordt rond het middaguur van 6 juni 1475 de jonge Maria van der Hoeve door een groep mannen geschaakt. Aan de hand van getuigenissen en genadebrieven onderzoeken we de schuld en onschuld van alle betrokken partijen en de rechten en rol van vrouwen binnen het middeleeuwse juridische systeem.

Voetnoten

Meer weten over de schaking van Maria?

- Prevenier, W. & Arnade. P. 'Actrice, echtgenote of minnares?' in Onze gratie en genade, misdaad en vergiffenis in de Bourgondische Nederlanden. Utrecht: Omniboek, 2015

Credits: Muziek: Lies Sommer - harp, draailier en schalmei & Fieke van den Hurk - producer | Audio en Mix: Daniël van Houten & Erik Wildeman van Wildeman Visuals