
Unha pedra no zapato
By Unha pedra no zapato

Unha pedra no zapatoMay 10, 2023

O mestre toxo
A pesar das súas recias e punzantes espiñas, xa amamos o toxo como parte do noso acervo paisaxístico e cultural. En Galicia existen tres tipos de toxo: toxo brañego (Ulex minor); toxo gateño tamén chamado toxo femia ou toxo molar (Ulex galli); e o toxo arnal asemade denominado toxo macho, toxo albar, toxo bravo ou toxo branco (Ulex europeaus) que é o que acada a maior altura e a maior presenza nos nosos montes.
A súa flor leva o nome de 'chorima' e como é unha das miñas palabras preferidas en galego, aproveito para compartírvola xa que este mes celebramos o Día das Letras Galegas. Existen variantes dialectais deste nome en galego como son: chorida, charuma, cherumia, chirumia, chousima, churida, churuma, chusmigo ou xorima.
O toxo ensínanos moito coas súas flores e espiñas.

A illa das lembranzas
En moitos casos estas acordanzas son angustiosas e ferintes e por iso escapamos a fume de carozo, mais a cada paso ditos recordos seguen espreitándonos con sixilo para aparecer no momento que menos o esperamos. Renegar de certos eventos do pasado para suprimilos da nosa memoria ou distorcer o ocorrido para poder convivir con iso, son estratexias que adoitamos aplicar inconscientemente. Ao fin e ao cabo, xa temos abondos obstáculos cos que batallar no noso día a día como para andar cargando con sucesos pretéritos que nos causan malestar, non si? Pero ante a imposibilidade de eliminar eses recordos que doen (por máis que finxamos que non están), que podemos facer para non sufrir cada vez que retornamos a eles?

O pastel do privilexio
A miña definición de privilexio é máis banal: un devora os tres cuartos do pastel mentres que á outra tócalle un cuarto do pastel máis a obriga de cociñalo e de limpar a cociña.
Para transformar a orde social derivada dun sistema patriarcal necesítase a colaboración e o traballo de todas as persoas en comunidade; pero isto implica reestruturar, demoler, innovar e renunciar ao monopolio do privilexio para dar acceso ás Outras.
Feliz Día Internacional da Muller!
A alquimia do barbeito
Como fala o amor?
As preferencias ou gustos específicos á hora de dar e recibir amor configuran unha especie de idioma afectivo intrínseco a cada individuo. Segundo o autor Gary Chapman existen cinco linguaxes do amor.
Vaca
Non hai paisaxe galega na que non estean presentes as vacas. Na miña opinión, é o noso animal emblemático como pobo. É a imaxe do noso contexto histórico, político e social como ben a representaba Castelao nos seus debuxos. Lémbrome especialmente dun deles no que se vía en segundo plano a unha familia da aldea chorando porque lles morrera unha vaca e, en primeiro plano observando a estampa, un público “señorito” ríndose do pranto aldeán por consideralo ridículo.
Grazas a que miña mai e meu pai decidiron dedicarse a gandería vacúa, as vacas formaron parte da miña crianza e agradézolles todo o que aportaron á miña vida.
Dende ben cativa achei que teñen unha curiosidade insaciable que lles fai arriscarse a explorar o descoñecido e unha sensibilidade extrema que lles fai reaccionar a todo o que as rodea.
Actualmente utilizamos expresións coloquiais como “estar gorda coma unha vaca” ou “comer coma unha vaca”. Porén, a vaca non é un animal gordo senón que ten unha xenética e peso inherentes á súa especie e tampouco come moito, senón que no seu rumiar pasa entre sete e oito horas ao día mastigando o bolo alimenticio que xa inxeriu horas antes.
Necesidades creadas
Estamos nunha época do ano na que consumimos desaforadamente con escusas como o xogo da amiga invisible, a aparición dun ancián de barba branca que vén do Norte montado en zorra tirada por renos, a chegada duns reis magos que veñen de Oriente en camelo, ... Temos unha grande inventiva para xustificar e enfeitar o noso consumismo nestas datas.
Moitas veces asociamos comprar con suplir unha necesidade que dicimos ter. Outras veces desexamos algunha cousa moi intensamente e por iso a mercamos. En calquera caso, resulta que hai algo que nos “falta” e que se “completa” cando compramos aquilo que desexamos ou necesitamos. Porén, unha vez que xa o conseguimos buscamos outra cousa para mercar nun insaciable intento de sentirnos satisfeitas.
Antes de utilizar alegremente a tarxeta de crédito nas tendas e comercios, podemos tomar un momento para observar que é o que nos fai falla verdadeiramente. Esta pregunta lévanos a identificar cales son as nosas necesidades, algo que non é tan doado de discernir polos múltiples condicionamentos sociais cos que nos criamos e que interiorizamos como propios.
No medio da montaña
Para tratarnos e a tratar ás demais con maior xentileza, podemos de-construír o significado que lle outorgamos ao vocábulo “mediocre”. Etimoloxicamente medius significa "medio” ou “intermedio" e ocris "montaña” ou “penedo escarpado". É dicir, mediocre é alguén que está literalmente na metade do ascenso ao cumio da montaña. Polo tanto, é alguén que aínda non acadou o seu destino final.
O estímulo da ignorancia
A ignorancia non é un estado perpetuo, senón unha fase pola que pasamos diariamente; pero iso non impide que poidamos estar receptivas e dispoñibles a aprender en vez de usala como escusa. O certo é que a ignorancia, máis que unha carencia, pode converterse nun incentivo marabilloso. Recoñecer e aceptar a propia ignorancia deixa espazo para a curiosidade e a aprendizaxe auténtica ademais de facer que non tratemos con condescendencia, superioridade ou desprezo a alguén cando non sabe algo.
Cousas de mulleres
O espazo público implica para nós non ter certas actitudes demasiado proactivas ou de liderado, non ir vestidas segundo de que xeito, non falar segundo de que maneira, ... É dicir, “permitíusenos” saír do espazo doméstico, pero coa condición de seguir un código de comportamento definido por outros. En calquera recuncho do globo terráqueo, quedamos relegadas á privacidade clandestina dun cuarto coa porta ben pechada para poder ser, falar, vestir e comportarnos sen acusación, condena nin penalización.
Porque hoxe 25 de novembro, Día Internacional da Eliminación da Violencia contra aMuller, non é só cousa de Mulleres: é cousa de toda a sociedade.
Aprendendo das dunas
Destrución implica limpar e eliminar para liberar espazo e tempo e que poidan nacer un baleiro e un silencio que nos leven cara dentro para poder crear. Cada certo tempo vén o momento de destruír, de pechar, de poñer fin para que outros inicios poidan darse. A morte de algo e logo, o renacer.
Candoa duna termina de construírse pola acción do vento e acada un tamaño de entre catro e seis metros, a area comeza a desprenderse dando lugar a novas dunas pequenas, que ao ser máis veloces que as grandes, vanse afastando da “duna-mai”. É dicir, as dunas desfanse e desa destrución xorde de novo a construción.
Coidado ou control?
Probablemente, identificar cando as demais tratan de controlarnos sexa máis fácil que detectar o control que nós tratamos de exercer sobre as outras, máis que nada porque culpar ás demais é psicoloxicamente máis soportable que asumir as propias sombras que gardamos entre bastidores.
Podemos facernos conscientes das dinámicas de poder que subxacen a calquera relación entre persoas e, dese xeito, darémonos de conta de que aplicamos todas estas estratexias porque, de xeito inconsciente, buscamos con ansiedade sentirnos amadas e seguras; pero iso non xustifica o noso comportamento controlador.
Cando dicimos que coidamos, ocupámonos da outra persoa ou estamos tratando de controlala? Porque non é o mesmo coidar dende os nosos temores a perder á outra ou dende a nosa condescendencia que dende o respecto á individualidade, capacidades e liberdade da outra.
Apego ou amor?
Acabadas de nacer, detectamos que podemos morrer e, polo tanto, para sobrevivir apegámonos ás nosas criadoras. Son a nosa primeira fonte de amor e os nosos primeiros vínculos relacionais. O apego emerxe sendo necesario para a nosa supervivencia cando somos cativas así que non é algo nocivo per se. É unha vinculación emocional moi intensa que sentimos cando somos pequenas con respecto ás persoas das que dependemos para a nosa seguridade, protección e consolo; e, alén de ser algo que sentimos, o apego fainos comportarnos de determinada maneira e condiciona como nos relacionamos incluso na nosa adultez porque temos inconscientemente como patrón de referencia o noso tipo de apego infantil.
A nosa idea de amor está contaminada polos nosos medos a sentirnos abandonadas, rexeitadas e a non ser suficiente e o noso estilo de apego vén dado pola nosa maneira de interpretar o que vivimos na nosa máis temperá infancia.
Propóñovos dúas preguntas:
- Amo ás persoas ou apégome a elas?
- Pode amar levar consigo aceptación, liberdade e desapego?
O conxuro da efervescencia
Hai instantes nos que me embarga a iracunda, a perversa, a celosa, a manipuladora, a vingativa, a envexosa, a soberbia, a fachendosa, a condescendente, a caprichosa, a violenta, … Algunhas veces sentíame culpable porque a miña programación mental facíame xulgar que non debía sentir iso. Porén, identificar o que sinto é o primeiro paso para poder aceptalo e darme de conta de que todas as emocións están aí para ser vividas. Recoñecerme experimentando todas estas facetas faime poder abrazarme enteira e conectar coa humanidade. Estes estados que emerxen da miña escuridade máis auténtica merecen e necesitan expresarse e ser escoitados. Son humanos e son válidos por canto xa están existindo dentro de min.
A miña bruxa interior púxose a conxurar e descubriu que ditas emocións consideradas socialmente escuras e negativas son en realidade “comprimidos efervescentes” que precisan dun recipiente cheo de agua.
O verme do reencontro
Fai pouco estiven en dous eventos - un profesional e outro familiar - e neles atopeime con persoas que facía moitos anos que non vía. Cada persoa fainos amosar unha parte de nós específica: ás veces unha máscara para a ocasión e, outras, unha faceta auténtica. Reencontrarnos con persoas que fai tempo que non vemos é como ese momento no que Alicia entra na tobeira do coello branco e cae por un furado inesperado que a lanza ao “país das marabillas”. O reencontro implica atravesar un buraco de verme que nos arrastra nunha viaxe espazo-temporal e psico-emocional polo multiverso.
S.O.S.
O 10 de outubro celebrouse o Día Internacional da Saúde Mental e este é un claro exemplo dun dos ámbitos nos que máis nos custa pedir axuda. Da mente nacen os pensamentos, interpretacións, sentimentos, reaccións psicosomáticas, estados de ánimo, comportamentos, ... É dicir, practicamente todo! Polo tanto, a mente condiciona a nosa capacidade para relacionarnos coas demais e para desenvolvernos no noso día a día. Trastornos de ansiedade, trastorno de pánico, trastorno obsesivo-compulsivo, fobias, depresión, trastorno bipolar, trastornos do estado de ánimo, trastornos da alimentación, trastornos da personalidade, trastorno de estrés postraumático, trastornos psicóticos, esquizofrenia, ... Quen corre o risco de presentar unha afección mental? Pois calquera de nós, xentiña! Así como temos normalizado ir á médica facer unha revisión anual polo que a nivel físico e hormonal se refire, tamén debemos ocuparnos do noso estado de saúde mental. Coidar de nós é o primeiro paso antes de poder ter conta de calquera outra persoa ou situación.
Artigo do que vos falo no episodio: https://lamenteesmaravillosa.com/tipos-de-terapias-psicologicas/
A roda da Vida
A roda recórdanos a importancia de percorrer todo o sendeiro circular alternando entre estar enriba e embaixo. Pretender apegarnos, rexeitar ou fuxir de calquera dos puntos da traxectoria é un atentado contra o fluír da Vida porque implica unha etiquetaxe elitista que nos enguedella no xuízo dos momentos como se houbese algúns menos válidos ou menos selectos que non merecen ser vividos.
Cando ousamos dicir “non”
Por suposto, tamén recibimos o “non” por parte das demais persoas e iso lévanos directamente a mirar cara fóra e ancorarnos na posición de vítima mentres apuntamos co dedo acusador á persoa que nos dixo que “non” converténdoa en responsable do noso malestar, dor e frustración. Porén, ese “non” que recibimos é unha oportunidade de mirar cara dentro para descubrir que hai detrás desas emocións: medo a non ser amadas, medo a non ser válidas e medo a quedarnos soas.
Esforzo e disciplina
Buscamos desesperadamente técnicas, métodos ou instrucións que nos garantan que se facemos A, o resultado vai ser B; pero na Vida aparecen variables que non dependen para nada de nós e que modifican os acontecementos dunha maneira inesperada.
Está claro que para nadar hai que meterse na auga, mais até que punto nos convertemos en mergulladoras dependentes de fórmulas exactas que prometen resultados asegurados?
Non estou a dicir que esforzarnos non valla para nada, o que digo é que a nosa idea do que é esforzo implica toneladas de rixidez e de expectativas que nos frustran e nos embuten.
Se a disciplina quere dicir ser cegamente obediente a normas dadas polas demais, hai un compoñente de obrigatoriedade, de anulación, de represión e de submisión e iso atenta contra o noso ser máis íntimo e esencial.
Soltar e deixar ir
As ensinanzas do colibrí
Existen 343 especies desta familia de aves. É o paxaro máis pequeno do Planeta: dependendo da especie, pode pesar dende os 2,2 gramos até un máximo de 20 gramos. Bate as ás debuxando círculos entre cincuenta e oitenta veces por segundo. Pode facer que o seu metabolismo vaia máis lento para administrar a súa enerxía e adaptarse á baixada de temperatura da noite e ao momento de durmir. Non absorbe o néctar das flores, senón que o lambe coa súa peculiar lingua bífida en forma de W que se enrola sobre si mesma. Consume cantidades inxentes de azucre e cando ten moita fame, estrésase.
Curiosamente, o colibrí non pode camiñar coas súas patas, só pode sosterse nelas para durmir, pero si pode axitar as súas ás en círculos a unha velocidade supersónica, así que atopou o seu xeito de conseguir manterse no mesmo lugar sen usar as patas. Ademais, resulta que é a única ave capaz de voar cara atrás e tamén de voar boca abaixo, polo tanto, non poder camiñar, non eclipsa as proezas que si é capaz de realizar este pequerrecho.
Cando dicimos: "Non son capaz de facer tal cousa" estamos obviando, en primeiro lugar, que quizais non somos quen de facelo da maneira que nos ensinaron ou da que vemos ás demais facelo, pero iso non quere dicir que non poidamos atopar o noso propio xeito. E, en segundo lugar, estamos obviando que por cada cousa que non podemos facer, hai outras moitas que si somos capaces de facer.
Perfecta limitación
A perfección, definida en parámetros da mente humana, é unha idea fixa que hai que calcar ao milímetro. Esta definición mental vive no mundo das ideas e por iso choca continuamente coa nosa realidade 3D.
Que hai detrás da presión?
Podemos ter a sensación de que é unha presión externa encarnada nunha persoa do noso entorno ou unha situación que se manifesta na nosa vida, pero quen sente e abeira a presión somos nós. En moitas ocasións, a presión levámola “posta”, sendo o noso propio diálogo interno e os nosos condicionamentos persoais os que nos fan sentila ou debería dicir padecela.
É moi aliviador falar da presión que sentimos porque nos permite desafogar, pero que hai da presión que nós infliximos ás demais? Non nos apercibimos da presión que exercemos sobre fillas, alumnas, compañeiras de traballo, parellas, amigas, ...
Preguntémonos:
- Que circunstancias ou compañías me fan sentir presión?
- Que emoción ou vivencia hai detrás desa sensación de presión?
- Como decido abordar a presión? Podo probar a transitala esta vez dun xeito diferente?
- Son consciente dos automatismos e patróns que saltan en min cando estou baixo presión?
In-sub-misión
Todos estes sucesos de picadas de submisión química en festas, concertos e locais de ocio nocturno arrepíanme. Arrepíanme, pero desgraciadamente non me sorprenden. O xerme desta conduta orixínase en pequenas accións violentas, de agresión e de acoso que normalizamos no día a día. Por exemplo cando naturalizamos que unha persoa increpe a outra pola rúa berrándolle a súa opinión sobre o seu corpo ou aparencia.
Pois teño unha noticia que darvos: As mulleres non somos “produtos de libre disposición”.
O que temos que asimilar é que as persoas que abusan, acosan, agriden e violentan son as máis correntes coas que nos cruzamos cando imos polo pan. Pensar que os que o fan son os fillos das demais e non os nosos, exclúe a nosa responsabilidade sobre o asunto. Somos responsables en conxunto porque estamos criando e educando para que as cativas e cativos reproduzan estes comportamentos ou como mínimo para que os naturalicen e non os detecten como abusivos.
Deámonos a man insubmisas na revolución da toma de consciencia e construamos todes xuntes dende o afecto amable, o respecto, a escoita, a empatía e os coidados. Emprendamos a misión revolucionaria de traballar unides pola sociedade na que nos inserimos.
Xogamos?
Ao facernos maiores, pensamos que o xogo é dominio da rapazada e que non nos pertence, que non é o noso elemento. A seriedade coa que afrontamos a vida adulta deixa fóra toda posibilidade de brincar polo pracer de brincar.
Deixamos atrás á nosa nena interior por considerala inadecuada para a nosa adultez. Pois a adulta que somos agora beneficiaríase moito de pasar máis tempo coa nena que leva dentro e, unha actitude de xogo, é a mellor porta para acceder á súa compañía. A nosa nena interna ten un gran valor que rara vez lle outorgamos.
Actitude creativa
O que nos empurra a crear é unha necesidade expresiva: a vontade de dar saída a algo que se axita no noso interior. Faise insoportable e pesado levalo dentro e por iso precisamos recoñecer o que nos desacouga no noso interior e darlle unha canle creativa coa que poida manifestarse externamente case nunha especie de exorcismo de nós mesmas.
Se pensamos que é cousa de cativas e que como somos adultas non nos corresponde atender esas ganas de explorar creativamente, vai quedar aí no noso interior como vida rexeitada, perdida e negada que vai esburacando a nosa saúde. É por iso que poderemos sandar na medida en que acollamos esa voz interna que nos inspira a crear.
Só fai falla un cambio de actitude interna que nos leve a conectar coa nosa creatividade e, para iso, podemos comezar preguntándonos:
- Estou concedéndome o permiso, o tempo e o espazo para crear e desenvolver a miña creatividade ou sigo lamentándome por ter deixado de facer aquilo que despertaba a miña creatividade?
- Como podo facer o que normalmente fago, pero divertíndome?
- Estou poñendo as miñas habilidades en xogo ao longo do día?
- Como podo encontrar e probar novos escenarios creativos?
- Sei crear espazo nos meus horarios para facer cousas que me encantan e tamén para o non-facer?
Día da Matria galega
Grazas ao labor das Irmandades da Fala, conseguiuse designar un día no que homenaxear a Galicia. Non foi até mediados dos anos 1980 cando se permitiu a manifestación deste día de maneira pública. En resumo, fai dous días que somos libres de poder conmemorar sen restricións o Día de Galicia.
O himno galego estreouse o 20 de decembro de 1907 no Centro Galego da Habana. Só a partir de 1975 puido volver cantarse o himno completo publicamente. Recordemos que o noso himno insta a espertar para camiñar cara a liberdade e para iso cada unha das persoas do pobo galego ten que atreverse a alzar a súa voz como os rumorosos piñeiros do poema.
Moitas grazas ás persoas galegas que decidiron e deciden ficar na terra-nai e defender a existencia de Galicia mediante a súa presenza in situ. Sodes as valentes que seguen plantando e regando as nosas árbores. Valoremos as accións daquelas que se moveron na clandestinidade arriscando as súas vidas para manter o fogo da enerxía colectiva á espera de poder manifestarse após escampar a tempestade. Moitas grazas a todas aquelas persoas galegas emigrantes que seguiron e seguen mantendo a nosa fala e a nosa cultura contribuíndo dese xeito ao coidado e persistencia de Galiza.
Coidemos e celebremos a nosa Matria cada día do ano, xentiña!
Revisando compromisos
O nosos medos á incerteza, ao abandono e ao rexeitamento fan que utilicemos o compromiso como cabalo de Troia nas nosas relacións. Cargámolo con expectativas de eternidade, esixencias de garantía e idealizacións de seguridade que fan que moitas persoas evadamos ou fuxamos do compromiso. E outra cousiña, onde queda a vontade propia nesta ecuación do compromiso? Porque parece que pesa máis a obrigación imposta polos ditames sociais.
Tomemos un instante cada día para ser sinceras con nós mesmas preguntándonos:
- Aquí e agora sigo escollendo anovar este compromiso?
- Estou disposta a asumir as responsabilidades que implica este compromiso ou hai algunha delas que xa non quero seguir asumindo?
- Síntome a gusto nas condicións deste compromiso ou preciso modificar algunhas delas?
- Atrévome a expresarlle á outra parte a miña necesidade de cambiar certos puntos do noso compromiso? Asumo que a outra parte tamén pode querer modificar certas cousas?
- Sei valorar os beneficios que obteño deste compromiso?
- Sei valorar á persoa ou persoas coas que teño dito compromiso? Como lle expreso esta valoración e agradecemento á outra parte implicada?
- Acepto que debater os termos do compromiso pode ser incómodo e implica amosarme vulnerable así como negociar?
- Asumo que nesta revisión do estado do compromiso existe a posibilidade de que poida acabarse?
- En que me comprometo comigo mesma? Estouno cumprindo ou pospóñoo para priorizar os compromisos que teño coas demais?
O abano de intimidades
Por que escoller a vulnerabilidade?
Vivimos nunha época na que temos medo a amosarnos, a ser vistas, a conectar, ao compromiso e, por outro lado, desexamos chegar a iso mesmo do que fuximos nunha xincana bipolar que atenta contra a nosa propia saúde. Dicimos que queremos ver verdadeiramente á outra persoa, pero non queremos que nos vexan a nós. Ademais, cando nos cruzamos con algunha valente no camiño que se atreve a expoñerse vulnerable, moitas veces fuximos espantadas ou poñémonos á defensiva porque non podemos soportar que nos reflicta os nosos propios temores a dar a cara e a deixarnos ver. Conexión, amor e pertenza son o noso santo graal e só podemos chegar a eles mediante a vulnerabilidade, a confianza e a intimidade. A vulnerabilidade implica enfrontarnos á incerteza tomando o risco de expoñernos emocionalmente. Ser quen son esixe vulnerabilidade pola miña parte. Dáme medo, pero é un sendeiro polo que conectar coas demais dende a esencia e dende o que si hai, non dende ideais de como debería ser ou amosarme ou de como deberían ser ou amosarse as outras. Custa? Abofé que si! Pero as relacións que nacen son nutritivas, saudables e amorosas. Ademais, cando alguén se amosa vulnerable con nós toca unhas fibras ancestrais que nos fan confiar e abrirnos e, ao ver a esa persoa que se atreve a ser vulnerable, acaba sendo unha inspiración para que nós tamén nos atrevamos. (No episodio fálovos de Brené Brown e o seu libro "O poder da vulnerabilidade"; a súa conferencia na web de TED Talks que leva o mesmo título; e a súa charla "Sé valente" en Netflix.)
A-B-O-R-T-O
O corpo da muller é cuestión pública, en cambio, o corpo do home non ten debate moral ao seu redor a excepción de se é “demasiado” feminino ou se aspira a ser feminino por vontade propia.
Hai palabras relacionadas co corpo da muller que son tabú. Por exemplo: vulva, regra, menstruación, candidiase, menopausa, ... Outro deses tabús é o aborto. O aborto, sexa espontáneo ou inducido, é un proceso duro a nivel físico e psicolóxico para calquera muller que se vexa nesa situación e merece polo tanto visibilización, voz, acompañamento e escoita. Necesitamos dar espazo ao aborto, ser capaces de falar sobre el porque forma parte da nosa realidade. Sen dúbida é unha traxedia que unha muller que desexa ser mai vexa o seu embarazo truncado por un aborto, pero tamén é unha traxedia que unha muller embarazada que non desexa ser mai se vexa obrigada a chegar ao final da xestación e a parir en contra da súa vontade.
Prendendo a fogueira
O 21 de xuño, o solsticio deu inicio ao verán para unha metade do planeta e ao inverno para a outra metade. Estamos ante o día máis longo e a noite máis curta para as moradoras do hemisferio norte. Unha noite tal coma esa, os nosos antepasados pagáns acendían fogueiras para honrar e coidar do Sol e axudarlle a renovar a súa enerxía e poder. En Galicia conservamos milleiros de costumes e cultos pagáns que se imbrican na nosa cotiandade aínda que diluídos e sincretizados debido aos acontecementos históricos que vivimos no pasado. O rito pagán de honrar ao Sol durante o solsticio pasou a cambiar de día e a tomar o nome de San Xoán porque o cristianismo utilizou a estratexia de asimilación das festas pagás para chegar a converterse na relixión monopolizadora da fe e, dese xeito, exercer o control sobre o pobo. Absorberon ditas celebracións pagás e fundíronas no seu relato bíblico para aniquilar calquera outro rastro de culto anterior á súa existencia.
Acendemos luminarias para saltalas en busca dunha limpeza e dunha protección. Queremos afastar o mal de ollo, os malos espíritos, conseguir boa sorte e desprendernos daquilo que necesitamos saldar dunha vez por todas. É un ritual de purificación, de fechamento, de punto final. En Galicia sáltanse as fogueiras un número impar de veces e bérrase "Meigas fóra!". Aquí é onde aparece outra das numerosas distorsións favorecidas polo cristianismo: identificar as meigas co mal. As meigas eran mulleres que abeiraban coñecemento e que estaban profundamente conectadas coa Natureza. Os homes temían que as meigas ameazasen o status quo tan perfectamente deseñado á súa medida e privilexio pois era un perigo que elas sentasen precedente de que outra vida era posible para as mulleres.
O lume empregouse para dar calor, para cociñar alimentos, para purificar e como chama eterna para recoñecer e recordar a persoas e acontecementos notables así como en altares ancestrais para honrar a divindades e familiares falecidos. Pero o lume tamén se utilizou para asasinar mulleres durante dez séculos. Vou repetilo: dez séculos de queima sistemática de mulleres baixo a acusación de bruxería.
Camiño de luces e sombras
Ao longo do camiño, a luz a a sombra acompáñannos. As nosas sombras proporciónanos un terreo fértil no que sementar e indagar cara dentro entrementres as nosas luces nos ofrecen oportunidades magníficas de colleita e desenvolvemento cara fóra. Hai quen vive ancorada nas súas sombras por non ser capaz de asumir a súa propia luz e hai quen vive queimándose ao estar perpetuamente na luz para negar a súa sombra. Xerar luz é xerar sombra, non podemos separar ambos sucesos.
Quen decide o meu éxito?
Imos perseguindo estándares de éxito construídos dende o marketing, a acción dos logaritmos e as dinámicas do Mercado co cal somos escravas desa imaxe do que é exitoso e consumimos bens e servizos para intentar transformarnos nela.
A palabra “éxito” vén do latín exitus que literalmente significa “saída”. Se cadra, poderiamos deixar esa saída de nós mesmas e ir cara esa entrada en nós mesmas preguntándonos:
- Que é o éxito para min?
- A que lle dou valor?
- Como conecto coa miña propia sensación de triunfo sen acudir a varas de medir alleas?
O fracaso como oportunidade
O oposto do fracaso é o éxito sendo este entendido como o feito de ter boa acollida unha cousa ou unha persoa e de gustar por aquilo que fai ou por unhas determinadas calidades; e tamén o feito de conseguir o recoñecemento das demais nunha actividade que se realiza.
Sendo así, o fracaso implícame a min soa: son a única responsable. O éxito, porén, está fóra de min xa que é algo que me conceden as demais. Vivilo así é autoflaxelante e ponnos nunha posición de mártires.
Impostora
É unha forma de pensar moi paralizante que fai que nos percibamos como incompetentes e incapaces de asumir o éxito (sendo éxito algo diferente para cada persoa, claro). Acaba sendo unha autocrítica asasina que denota falta de confianza nunha mesma e pavor ao fracaso. Ante estes medos e carencias desenvolvemos estratexias compensatorias. Unha delas é traballar en exceso até esgotarnos para ser perfectas. Outra é procrastinar e autosabotarnos porque como nos sentimos incapaces de ter éxito pois facemos todo o posible para fracasar. E danos vergonza falar disto. Claro, non é doado espetarlle a alguén, por moi próxima que sexa esta persoa: “Sinto que estou enganando ao mundo, sinto que non vallo, sinto que non son abondo”.
Como nos falaron e o que nos dixeron tivo consecuencias brutais sobre como nos percibimos a nós mesmas e sobre como nos presentamos ao mundo. A nena sempre vai estar buscando a aprobación das proxenitoras e das persoas adultas do seu sistema de crianza sexa familiar, social ou escolar así que calquera adulta que forma parte da súa vida impactan o sistema de crenzas e valores da pícara.
A Doutora Valerie Young elaborou unha categoría de comportamentos relacionados co síndrome da impostora e definiu cinco grupos de persoas: a perfeccionista, a individualista, a experta, a xenia e a superwoman.
Que podemos facer para navegar os mares do síndrome da impostora?
As nosas Letras
Así e todo, a lingua oral é a xénese. É dicir, sen as falantes non poderiamos chegar a ter unha representación escrita da nosa lingua. Ademais, se non hai persoas que falan un idioma, este extínguese. Cada unha de nós falantes temos un impacto enorme na vida da nosa lingua e creo que tampouco somos conscientes diso. Cada escolla que facemos, consciente ou inconscientemente, ten repercusións no noso idioma.
Hai persoas que aducen que o galego só serve para Galicia e que por iso non paga a pena estudalo, coidalo nin falalo. Deixádeme dicirvos que se só imos falar un idioma polo número de falantes que ten e por razóns prácticas, económicas, laborais e de estratexia empresarial; entón só deberiamos falar inglés, mandarín e hindi. Falar a lingua materna vén dunha vontade comunicativa visceral e de conexión coa túa raíz, co teu clan. Non obedece á razón, senón ao corazón.
Cantos máis idiomas falemos, mellor para nós pois cada lingua é unha maneira de ver o mundo, é o sentir dun pobo feito palabra, é unha chave para entrar nunha cultura diferente volvéndonos máis respectuosas e humildes.
Quero aproveitar a celebración das nosas Letras para eloxiar tamén ás persoas da aldea pois durante moitos anos foron salvagarda do idioma galego antes de instituír unha gramática ou unha Real Academia.
Hai que coidar do enxebre do noso acervo lingüístico, pero tamén hai que dar cabida a aquelas novas palabras que xorden porque senón o idioma queda afastado da realidade vital das falantes e estas pasan a utilizar palabras emprestadas ou roubadas a outros idiomas que si están recollendo ditas actualizacións.
Maternar
Todas temos clara a teoría sobre como se debería ser nai, sobre o que nos faltou na nosa crianza e sobre o que reprochamos á nosa propia nai. Pero esquecemos que unha mai non é un ser celestial, perfecto, elevado e con súper-poderes que vive exclusivamente por e para a crianza da prole. Temos unha imaxe idílica do que debería ser unha nai que non ten ningunha base no día a día da realidade humana. Acaba sendo un mito co que ameazar, xulgar e danar ás nais de carne e óso. Unha nai ten as súas problemáticas internas e externas, contextos e facetas, coma calquera persoa. Xa está ben de esperar que as nais sexan seres abnegados que renuncian a si mesmas para entregarse a servir ás demais. Xa está ben de esixirlle a unha nai que renuncie ao seu espazo persoal ou a divertirse fóra da maternidade. Xa está ben de maquillar a maternidade como a única experiencia posible para ser unha muller completa. Xa está ben de impoñer un único xeito de ser mai porque cada muller materna á súa maneira. Xa está ben de decidir o que deben facer as mulleres e convertelo en norma porque cada muller é unha persoa con unha vida particular e única da que se desprenden as súas eleccións.
Na nosa sociedade, cando unha muller expresa que quere ser mai, non ten que dar ningunha explicación, ninguén lle pregunta por que. En cambio, se unha muller expresa a súa decisión de non ser mai, esiximos saber o porqué desa “anomalía” ou dicímoslle con condescendencia “Iso dis agora, pero xa cambiarás”. É dicir, obrigámola a xustificarse ou negamos a súa decisión. Por que facemos isto? Tamén asociamos mai a crianza, pero hai mamás que non crían ás súas fillas por diversas razóns e son outras persoas as que acaban tendo conta da criatura, polo tanto crianza non é exclusivo dunha mai nin vai ligada sempre ao feito de parir.
O sistema empúrranos a considerar a maternidade o camiño obrigado para ser considerada unha “muller plena”. O determinismo biolóxico úsase para incitar ás mulleres a parir e ser nais só porque o seu corpo é capaz de xestar. A “muller-nai” emerxe así como unha institución que, sexamos sinceras, é indispensable para a continuación do sistema de Mercado pois, que faría sen esas pequerrechas que serán futura man de obra e consumidoras da engrenaxe?
En definitiva, o que quero transmitir é o agradecemento tanto para coa nosa nai como para con todas esas figuras maternas que participaron da nosa crianza e contribuíron ao noso crecemento e desenvolvemento.
Nais arrepentidas de Orna Donath: unha mirada radical á maternidade e as súas falacias sociais.
Non nais de María Fernández-Miranda: mulleres sen fillos contra os tópicos.
carolinagonzalezma3.wixsite.com/doulasoymujer
Himno ao corpo
O corpo: recipiente de vísceras e fluídos, carne que nos expón vulnerables, instrumento de identidade, moeda de cambio, transporte que nos leva e nos trae, atadura ao mundano, fonte de pracer, encarnación da política, manifestación da vida, abeiro da morte, ...
Como explicar a relación co propio corpo? Podemos pensar que é todo un descoñecido nos primeiros anos de vida, un obstáculo hormonal na adolescencia, unha ferramenta de produción na adultez e unha carga na vellez.
Mais o corpo é un rexistro do vivido, un baúl cheo de experiencias. É un organismo que conta cunha linguaxe e memoria propias. A maior parte do tempo tratámolo como un impedimento, como un obxecto inerte e decidimos desconectarnos del porque nos resulta demasiado “animal”, demasiado preto da Natureza da que renegamos en prol da nosa superioridade racional.
Pensar que a mente racional é superior ao corpo e á súa sabedoría vivencial supón pagar un prezo moi alto porque nos afasta da nosa propia carne. Somos un Todo no que corpo, mente e alma se abrazan inseparables. Mais o corpo é o envoltorio material que sofre os efectos do que pensamos e interpretamos coa mente e do que transcendemos coa alma.
Prestemos atención a como alimentamos o noso corpo, como o movemos, como lle damos descanso, como o poñemos en acción, como lle manifestamos afecto e tamén respecto, como lle damos espazo para que nos fale, como o aceptamos tal cal é, como o curamos, como o danamos querendo ou sen querer, como o cubrimos e como o descubrimos.
Bailamos?
Bailarina, danzante, bailadora, bailadeira, danzarina. Todas estas palabras refírense a aquela persoa que é amiga de practicar danza.
Visualizo ese cadro titulado A danza no que o pintor Henri Matisse preséntanos unha rítmica sucesión de corpos danzantes espidos sobre un fondo de intenso ceo azule de veludento verde chan que transmite a conexión coa natureza, coa sensación de liberación emocional e de hedonismo. Sen dúbida hai no momento danzario algo de purgante, de expresión sublime, de exorcismo, de diálogo e de encontro.
A danza é máis que elaboradas secuencias de pasos e posicións técnicas ao son dunha música. Respiración e emoción son danza. Quietude e silencio tamén son danza. Todas as persoas levamos dentro unha pulsión dancística, o que non significa que esa danza interna encaixe cos códigos dos estilos de baile clasificados como tal. Ritmo, tempo, cadencia, niveis e calidades varias son apeiros da danza que permiten infinitas combinacións.
O movemento ten algo marabilloso porque, alén de ceibarnos fisicamente, provoca un cambio enerxético no noso interior e no noso exterior. A danza proporciona esta incrible oportunidade de revirar o noso mundo para amosarnos que outra vibración é posible.
Por iso, se nalgún momento da nosa vida nos sentimos estancadas ou atrapadas, non se me ocorre mellor menciña que a danza. Non fai falla receita médica nin pagar por ela, está ao alcance de calquera e os efectos son inmediatos. Hai emocións que non sabemos poñer en palabras e porén si podemos levar ao corpo danzante para seren expresadas e compartidas. Podes bailar en silencio ou con música, desprazándote ou quieta, ao aire libre ou dentro dunha sala, soa ou acompañada ... E sobre todo, podes deixar fluír calquera emoción que abeires. Podes rir, chorar, berrar, cantar, rezar, esbirrar, ... Non existe ningunha emoción ou acción que a danza non acolla no seu xeneroso colo.
Como dicía a gran bailarina e coreógrafa Pina Bausch: “Bailemos, bailemos, bailemos, ... senón estamos perdidas!”
Hoxe, 29 de abril, conmemoramos o Día internacional da Danza e, sendo bailarina, pois non podo deixar de celebralo cada día do ano. Así que... bailamos?
Pracer localizado
Pracer: sensación que unha cousa agradable ou que gusta moito produce no espírito ou nos sentidos. A definición parece clara, pero moitas veces o que nos custa é atopalo. Sería máis doado poder dicir: “Siri, busca pracer” e que nos dea a resposta, pero de momento non funciona así. Cada persoa experimenta o pracer de diferente maneira e ante diferentes estímulos. Ademais, dependendo do momento, da compañía ou da etapa vital o que nos resulta pracenteiro vai cambiando. Digamos que o pracer é algo así como un camaleón e un unicornio simultaneamente por iso nos custa dar con el.
Onde está o pracer? Ao fondo á dereita coma os baños dos bares? Pois non! Hai moitos estudos e documentais que nos falan de que o centro xerador do pracer está localizado no cerebro. Isto pode parecer moi desconcertante xa que percibimos dende os neuroreceptores esparexidos polo corpo co cal temos a impresión de que experimentamos pracer dende o exterior. Mais onde se identifica e interpreta o pracer é no cerebro. Quen decide o que nos dá pracer é ese órgano esponxiforme que coloquialmente asociamos coa actividade intelectual e racional a pesar de que se ocupa de moitas cousas máis entre elas das nosas funcións vitais. A ver se resulta que o segredo do pracer sempre estivo agochado no faiado craneal e nós veña a buscar fóra?
Sei que ao escoitar a palabra “pracer”, moitas de nós asociámola rapidamente ao sexo. Porén, os estímulos pracenteiros poden emanar de varias fontes como ben nos recordaba o precioso filme Amélie: afundir a man nun saco de legumes, partir o caramelo queimado da crème brulée coa culleriña e facer rebotar as pedras no canal Saint Martin. Pois iso, que o pracer pode vir de ulir a herba acabada de cortar, acariñar un gato, ducharse con auga quente, contemplar o solpor, recibir un cumprido, regalarlle algo a alguén, esmendrellarse con amigas, chorar, suar facendo exercicio físico, pintar, ... E se imos ao máis básico, satisfacer as nosas necesidades fisiolóxicas é moi pracenteiro: comer cando temos fame, beber cando temos sede, durmir cando temos sono, e poñéndonos escatolóxicas, cagar cando temos ganas.
Hai moitas normas non escritas sobre aquilo que nos debe dar pracer e sobre como debemos expresalo, especialmente no caso das mulleres que durante tantos séculos fomos separadas do noso propio pracer. Sen dúbida, todas as persoas senten en certa medida unha represión do propio pracer por ser considerado tabú, sucio, egoísta, inapropiado, ... Socialmente rexeitamos a abundancia do pracer porque pensamos que debemos "merecelo" sacrificándonos, renunciando a cousas, sufrindo e pasándoo mal previamente. Primeiro debemos ser castigadas para despois ser compensadas con algo de pracer, anque sempre o sufrimento debe ser maior que o gozo. Aí está esa culpa que condiciona o pracer e en ocasións até pode extirpalo. Non nos sentimos merecedoras do pracer e asociámolo ao pecado da tradición xudeocristiá que funda a nosa cultura e sociedade.
Agora ben, todo na vida non é pracenteiro, por suposto. Non estou dicindo que debamos ser escravas da busca do pracer. A proposta sería máis ben abrirnos a recibir sen reservas nin culpa os momentos pracenteiros que se nos presentan na Vida.
- Podemos resignificar o pracer como algo mutable e aberto?
- Podemos aceptar sen xulgar a peculiaridade e o xenuíno do pracer de cada quen empezando polo propio?
- Podemos observar que se agocha detrás desa culpa que sentimos: un acto auto-masoquista que nos proporciona pracer ou a crenza de non ser suficiente?
- Podemos explorar o pracenteiro das pequenas cousas e xestos para romper co monopolio que concedemos ao sexo sobre o pracer?
- Podemos facer conscientemente partícipe ao cerebro na nosa experiencia do pracer?
Unha vez máis, non teño as respostas, só teño as preguntas.
O valor de existir
A frecha sostense disposta e presente en contacto coa corda do arco e nese intre, incluso para sorpresa da tiradora, prodúcese a acción e a frecha dispárase. Será posible ese estado de non intencionalidade e de desprendemento no que simplemente existir xa outorga todo o valor?
A trindade “ resultado = éxito = valor ” xeroume cantidades inxentes de sufrimento. O éxito é un xerundio, un “estar facendo” que non ten que ver co resultado, senón coa acción. Porén, moitas veces a acción trátase de “non-facer”. Confeso que “non-facer” resúltame moi difícil porque me pon diante un baleiro incómodo e zumegante de incerteza. Na maioría de ocasións dáme medo esa quietude e decido recorrer ao “facer, facer, facer...” buscando lograr algo exteriormente como automatismo anestesiante.
Cando paso momentos de bloqueo e de profundo cuestionamento persoal e profesional, revélaseme que é xustamente nese baleiro ao que tanto temo que pode acontecer a vida e a acción xenuína. Se son completamente honesta, o que me asusta é soltar a ilusión de control coa que medrei e sobre a que construín uns piares que en realidade son espellismos incapaces de sosterme. A miña tan aclamada forza de vontade, a miña necesidade de sentir que me esforzo e a miña crenza de que o que eu non faga non se realizará, leváronme á acción dende un lugar externo. Buscar fóra converteu en insatisfactorio e infrutuoso o meu facer porque estaba desconectado de min mesma e afastado da miña “obra interior”. Así que o reto para min é desfrutar da acción que nace xenuinamente de dentro e non condicionar o meu valor a un facer ligado á produtividade.
Que tal ir cara dentro e coñecer á buscadora en vez de impoñerme unha busca externa? É aí cando me observo disposta e presente como a frecha que conecta co seu valor polo simple feito de existir e non polo feito de acadar o centro da diana.
Nada que demostrar; todo por vivir.
Existo e aí radica o meu valor.
Punto.
Repetimos?
Alá polo ano 2008, o xornalista, escritor e sociólogo Malcolm Gladwell formulou unha teoría de gran impacto: para ser moi boa en algo, debemos dedicarlle polo menos 10 000 horas. Entón, para ser experta hai que practicar repetidamente até que adquiramos a pericia que require. A repetición da práctica como clave para a destreza máis alá do talento ou don innatos.
Até aquí poderiamos pensar que a repetición é algo que nos aporta beneficios e que decidimos de maneira voluntaria como medio para chegar á excelencia.
Podemos identificar que hai un repetir como algo activo, por exemplo: volver dicir ou facer algo que xa se dixo ou fixo antes ou servir máis cantidade dunha comida despois de rematar a que se estaba comendo; pero tamén hai un repetir como algo pasivo, por exemplo: o sabor dunha comida ou alimento que volve á boca mediante eructos ou volver facer un exame ou un curso cando te suspenden, é dicir, que outras persoas ou factores obrígante a esa repetición.
Mais, que hai das repeticións na nosa cotiandade? Chamámoslles hábitos e poden ser alimenticios, de hixiene, de consumo, de coidado propio, de exercicio físico, de ocio, ... Son esas pequenas cousas que repetimos diariamente e que, á fin de contas, configuran o noso xeito de vivir. Parecen insignificantes xestos e porén son os piares sobre os que construímos a nosa realidade.
E que hai desas repeticións que levan anos formando parte de nós e que se asentaron inconscientemente diluídas no noso comportamento de xeito automático? Chamámoslles patróns e foron xestados na nosa infancia coa función de facernos sobrevivir no noso contexto familiar, social e cultural. O que ocorre con estas repeticións solidificadas en patróns é que normalmente non as detectamos ou, se as detectamos, comezamos a culpalas por todo o que nos ocorre e que non nos gusta. Eses patróns que hoxe maldicimos en realidade foron os botes salvavidas na marusía dos nosos primeiros anos. Pero, a día de hoxe, non nos están salvando a vida, senón atándoa a crenzas limitantes que teñen a súa orixe en acontecementos vividos cando eramos cativas indefensas. Agora xa somos adultas e podemos darlle á nosa nena interna esa protección e sensación de seguridade que precisa porque desenvolvemos outros recursos cos que lidar perante as adversidades. Non utilicemos os patróns como escusa para non mudar eses comportamentos que nos impiden avanzar. Sempre hai opcións para facer as cousas de maneira diferente.
Así que preguntémonos:
- Estou repetindo para volverme unha experta ou estou repetindo pola comodidade da inercia automática do que é coñecido?
- Repito porque quero, porque algo ou alguén me obriga ou porque creo que non podo evitalo?
Non son mandona, son a xefa
Son ambiciosa e aprópiome das miñas paixóns, desexos, sabedoría, conviccións, liderado e compromiso coa vida. Abro camiño ao emprender, ao asumir retos e responsabilidades, ao expoñerme dende a miña vulnerabilidade, ao dirixir desde a escoita. É algo a celebrar e non a reprochar.
Ao inicio da miña andadura adulta, insegura sobre min mesma e sobre as miñas opinións, sentíame afagada por ter sido admitida no mundo preeminentemente masculino do Pensamento e da Arte. Non me atrevía a facer ou dicir algo que puidese molestar. Parecíame que debía facerme perdoar pola miña pretensión creativa e que debía ocupar o lugar “privilexiado” que se me outorgaba como obxecto pasivo, bonito e sen reivindicacións inda á custa de perder a miña liberdade. Fomos criadas para pensar que é moi importante gustar ás demais persoas e iso exclúe amosar rabia, agresividade e disentir.
En moitas ocasións aconselláronme “polo meu ben” ser menos sensible, egoísta, charlatana, impaciente, escandalosa, tallante, susceptible, independente, hedonista, perversa, sabichona, esixente, colérica, intensa, provocadora, resabida, sexual, feminista, vingativa, irreverente, ... Hoxe toda esta lista de adxectivos paréceme marabillosa e até divertida xa que é con tremendo gozo que podo vivir todo o que son en cada segundo da miña vida. Doume de conta de que ser a “muller demasiado” é estar viva. Desfruto da aventura incerta que é asumir por min mesma a miña existencia dándome o meu propio lugar para ocupalo completamente.
Arde o meu lume cardinal lunar alimentando a miña enerxía de decisión e impulso creativo de alta voltaxe neste novo ano astrolóxico que comeza.
Muller: abrázate enteira, ámate enteira, brilla dende o interior e en paz contigo mesma. Sé a líder que estás chamada a ser e mantén viva a fogueira da túa propia voz.
#nonsonmandonasonaxefa
Un lugar para contemplar
Na fala coloquial, cando dicimos que alguén é “teatreira” ou que está “facendo teatro” nunha situación, referímonos a que fai algo falso, que engana e trata de manipular ás demais. E isto évos ben curioso porque en cambio, ás actrices o que nos esixen durante a formación e durante a carreira profesional é, xustamente, que entreguemos a verdade en escena.
A palabra Teatro vén do grego e significa literalmente "lugar para contemplar". Así pois, podemos dicir que o teatro é un ritual que dá paso a unha xuntanza de persoas co obxectivo común de contemplar. Os individuos escollen unirse en comunidade para observar na inconsciente busca da purificación catárquica e da éxtase bipolar entre a vontade de fuxir da propia vida contemplando a de outras e a vontade de encontrar a propia vida nas historias desas personaxes en escena.
Creo que a Vida ten moito de gran teatro onde todas somos actrices e espectadoras ao mesmo tempo. Non pola falsidade do que amosamos, senón polos múltiples sentimentos, pensamentos e roles que adoptamos ao longo do día. Cada persoa abeira dentro de si moitas facetas que se desenvolven dependendo do contexto e do rol social, familiar ou laboral no que nos atopemos. Asemade, moitas veces queremos fuxir da nosa propia vida escoitando as laias doutra persoa e outras tantas veces queremos contar as nosas laias e sentir que a outra persoa empatiza connosco.
Un comportamento dunha persoa non a define perennemente, hai moito máis que non estamos vendo. Tanto se alguén nos parece desprezable como se nos parece marabillosa, só estamos vendo unha pequena parte dese individuo dende o filtro subxectivo da nosa interpretación persoal, por suposto. Cando xulgamos que a outra persoa é imbécil, aproveitada, simpática, amorosa, amable, seria, extravertida ou malhumorada, facémolo dende o que sentimos na nosa interacción con dita persoa nese momento concreto; mais nas restantes vinte e catro horas do día, tanto nós como a outra persoa non nos mantemos iguais no noso sentir, pensar e actuar.
Somos infinitas e cambiantes por iso o de coñecerse a unha mesma leva toda unha vida e nin sequera sabemos se daremos coñecido todos os nosos propios recunchos internos, pra' canto máis coñecer totalmente ás outras persoas ...
Amigas, en definitiva: compaixón e paciencia para co que vemos en nós e para co que vemos nas demais.
Ofrécesenos un espazo magnífico no que entregarnos á tarefa da espectadora na butaca e á tarefa da actriz no escenario. Aproveitemos que temos a Vida como fermoso “lugar para contemplar” ás outras persoas e a nós mesmas.
O momento dos inicios
O día 20 de marzo estaremos iniciando o ano novo. Algunhas diredes: “Un momento... Se o ano comeza o 1 de xaneiro, de que fala esta?”. Que aquí vivamos baixo os mandatos do calendario gregoriano, non impide que haxa outras verdades que teñen as súas raíces nunha sabedoría máis antiga e ancestral. Un ano solar dura exactamente 365 días, 5 horas, 48 minutos e 45.10 segundos. Cada vez que o Sol pasa polo primeiro punto de Aries, empeza o novo ano. Aries é unha constelación do Zodíaco e o Zodíaco é a franxa ideal da esfera celeste dentro da cal se moven as Luminarias e os Planetas. Aries ou tamén chamado Carneiro, representa esa gran forza e impulso de acción, a enerxía yang en todo o seu esplendor. O primeiro signo do zodíaco simboliza o Eu, a individualidade, abrir camiños onde ninguén desbravou antes, romper barreiras, liderar, ter a coraxe de loitar polo queremos, identificar a propia vontade, ser a guerreira. Todo un canto ao autocoñecemento e á acción. É por iso, que Carneiro personifica o impulso que nos expulsa da nosa zona de confort convidándonos a explorar novos terreos. Iniciando este ano astral, préndese a faísca que fai nacer a fogueira. Convértenos nunha frecha humana disposta a dar no centro da diana, pero cal é a diana á que desexamos apuntar? Este ímpeto dos inicios é marabilloso para investirnos en novos proxectos vitais ou profesionais, para atrevernos a dar eses pasos dos que sempre falamos pero que aínda non demos por medo ou por crernos insuficientes. A ilusión e determinación coa que comezamos algo é luminosa e poderosa, teñámolo presente. A astroloxía é para min un incrible instrumento de autodescuberta xa que nos remite aos arquetipos universais que son a esencia da Humanidade. Ao contrario do que moitas poidades pensar, a astroloxía non nos di o que nos vai pasar nin o que temos que facer. Fala das enerxías universais e aplica a máxima de "Como é Arriba, é Abaixo". Dende a Antigüidade foi usada como ferramenta de consulta e de lectura dos eventos celestes e das enerxías activas nese momento e iso é o que nos ofrece, pero como a usemos é totalmente decisión nosa. O Universo está parindo un novo ano e podemos aproveitar esta fermosa enerxía primaria para lanzarnos, así que deixo aquí unhas cantas preguntas para facérmonos aproveitando a tempada ariana:
- Que estudos me gustaría iniciar?
- Que proxecto persoal ou profesional quero emprender?
- Que actividades de ocio quero incorporar á miña vida?
- Que maneira de relacionarme ou que tipo de relacións persoais (de todo tipo, non só de parella) desexo empezar a desenvolver?
- Que rutinas de coidado propio ou de exercicio físico me gustaría levar a cabo no meu día a día?
- Que novos pasatempos me gustaría probar?
Agora é o momento de iniciar aquilo que desexamos!!!
A muller Esfinxe
A mirada masculina converteuna en emblema da perversidade, a maquinación e a sexualidade devoradora. Deixando á parte tanto a obxectivización en forma de adorno de decoración grutal como a hipersexualización que deron os homes á súa enigmática aura, a Esfinxe é unha criatura esotérica de profunda sapiencia que salvagarda o coñecemento e o oculto de caer en mans interesadas e profanadoras. Gardiá do sagrado e protectora de santuarios, mausoleos e oráculos. Ogresa de rostro inescrutable, de profundos e sabios ollos que ven máis alá das aparencias. A sabedoría da Esfinxe radica en mirar de fronte e escoitar receptiva para, só se o considera necesario, facer as preguntas incómodas.
Durante séculos, as Mulleres tivemos que baixar a mirada, mirar cara outro lado ou incluso pechar os ollos por medo, impotencia e resignación coa crenza de que non podiamos facer outra cousa. Hoxe vemos posibilidades que antes non eramos capaces nin de imaxinar. Soster a mirada aberta e directa moitas veces interprétase como algo ofensivo, descarado, provocador ou intimidante nunha muller causando naqueles que nos observan desconcerto e irritación.
Coidando da nosa natureza salvaxe e cíclica, a nosa voz ouveadora e os nosos cambaleantes pasos descalzos, aí está a Esfinxe. Acaricia cos seus ollos o que ocorre, sabendo que ten o poder de dar un mortal abrazo se é preciso defenderse, pero coa vontade amable de recibir e non de atacar.
Coa mirada aberta e receptiva podemos captar o esencial e iniciar unha conversa que abrace a complexidade e contradición inherentes a todo ser humano.
Irmás, protexamos a sabedoría e o sagrado en nós como fai a Esfinxe: mirando de fronte aos sucesos e persoas que se nos presentan diante cada día do ano.
A guerra dentro de nós
O conflito armado entre Rusia e Ucraína é agoniante. Persoalmente, sinto unha dor tremenda por todas esas persoas que están sendo bombardeadas. As guerras non son unha materia dos libros de Historia, son unha posibilidade moi real que escollemos esquecer mergullándonos na anestesia do consumismo.
Agora falamos de Ucraína, pero cantos outros conflitos armados seguen activos no mundo e desentendémonos porque non saen nas noticias? Que hai de Afganistán, Siria, Libia, Iemen, Palestina, o Sáhara, Etiopía, Colombia, Nicaragua, Haití, ... ? E que hai das refuxiadas e das migracións que xeran ditos conflitos? Os medios de comunicación teñen o poder de escoller a información que comparten. Pois nós temos a responsabilidade de pescudar pola nosa conta para informarnos do que está a ocorrer.
Todas as flores foron semente e botaron raíces antes de rosear. Así que hai un pouso que vai fervendo a fogo lento e un día estoupa. A explosión é de súpeto, pero o seu contido é resultado das nosas accións como Humanidade. Preguntémonos que sucesos foron caldo de cultivo para esta situación que estala agora en Ucraína?
Os seres humanos temos unha incrible capacidade para esquecer o que pasou e en parte grazas a iso moitas veces podemos seguir adiante. Asemade, os seres humanos temos unha incrible capacidade de recordar selectivamente, o cal fai que tomemos moitas decisións en base a experiencias das nosas devanceiras e deste xeito construímos a nosa identidade e a nosa sensación de pertenza ao clan.
Pensar que hai bandos e que nós estamos no “lado bo” é unha estratexia simplista para sentirnos mellor con nós mesmas. Temos unha Humanidade dividida polas interpretacións mentais que facemos. Como podemos pensar que o que sucede a milleiros de quilómetros non nos afecta? É hora de despertar e facernos conscientes de que estamos interconectadas e aquilo que lle acontece a unha das partes afecta ao Todo por igual.
Calquera acontecemento é unha oportunidade para autoindagar e observarnos. Entón, preguntémonos que guerra interna teño en min que se reflicte en toda a súa crueza nesta guerra externa? Fagámonos conscientes e responsables do que levamos dentro en vez de proxectalo fóra inconscientemente. Pode que pensedes que é unha visión do asunto moi New Age, pero se a nivel individual non somos quen de facernos cargo das nosas “guerras internas”, seguiremos producindo guerras externas.
A vida é un carnaval
É que empeñámonos en demostrar o racionais, modernas, tecnolóxicas e avanzadas que somos como sociedade occidental, pero seguimos precisando purificarnos e liberarnos mediante o rito e a conexión coa natureza, o oculto, o reprimido e o irracional.
Hai unha viaxe entre opostos moi intensa do noso péndulo vital: éxtase ou abstinencia, exhibirse ou ocultarse, ser ou aparentar. E non aceptamos ese movemento pendular porque xulgamos que só debemos pasar por certos estadios do abano de posibilidades e ignorar outros.
A frase de RuPaul di así: “Todas as persoas nacemos núas e o resto é Drag”. Esta cita exemplifica á perfección que temos varias versións de nós mesmas en función da etapa vital na que estamos; e varias personaxes en función dos roles e contextos nos que nos atopamos. Somos moito máis do que amosamos. Somos moito máis do que agochamos. Somos tan inabarcables que non cabemos nunha soa imaxe porque o contínuum da experiencia humana é fluído e poliédrico. Non somos unha soa cara do polígono, somos calidoscopios en continuo movemento. E por máis que nos empeñemos en manter sociedades que persigan a rixidez e a estaticidade, só é un desesperado intento de darnos unha sensación de control que calma o noso sistema nervioso perante o descoñecido, cambiante e incerto da Vida.
Que viva a festa do Entroido porque consegue liberarnos dos pesos desas máscaras, disfraces e personaxes que levamos postas o resto do ano!
Déixovos aquí unhas preguntas para facérmonos nestes días de troula carnavalesca:
- Que necesidade nos leva a agocharnos tras disfraces e máscaras: a de ser outra persoa ou a de ser realmente quen somos?
- Que permisos nos damos cando nos sentimos libres da imaxe que creamos de nós mesmas?
- É o Entroido unha posibilidade de ser outra persoa ou de explorar partes de nós mesmas que mantemos reprimidas a diario?
Conversando con mamá
Hoxe imos falar da señardade, ou o que é o mesmo: a soidade.
A pesar das diferenzas xeracionais, de opinión ou de estilo de vida e do moito que inconscientemente xulgamos a aquelas que nos preceden; abrir un espazo para conversar coas nosas proxenitoras é sempre valioso.
(Por se estades interesadas, o sabio do que falo no podcast chámase Sadhguru e podedes atopar vídeos seus moi facilmente en Internet.)
Amor descafeinado
O caso é que aquí estamos buscando agasallos para demostrar o moito que amamos á nosa parella. Porque anque se diga que é o “Día do amor e a amizade”, o 14 de febreiro zumega parella-centrismo. A mensaxe detrás de todos eses anuncios e ofertas de San Valentín é que se non tes parella, estache faltando algo. Pois resulta que o Amor pode manifestarse en relacións que temos na nosa vida e que non son de parella; por non falar de que podemos amar unha actividade, unha afección, unha mascota, ... non só a unha persoa.
Sería importante poñermos atención no consumo que facemos, non só durante o 14-F, senón durante todo o ano de películas, libros e series que falan dun “amor romántico” cuxas características imos interiorizando inconscientemente e que logo esiximos nas nosas relacións amorosas creando un non parar de expectativas irreais.
Será que no século XXI seguimos recreando unha idea do amor en parella posta ao servizo do entretemento e ademais ao servizo do comercio? O amor en parella non ten que encaixar nos estereotipos das comedias románticas hollywoodianas que feden a heteronormatividade, monogamia e roles de xénero definidos polo patriarcado.
Fagámonos responsables do noso amor e atopemos a nosa propia maneira de vivilo, ofrecelo e recibilo sen responder a estándares externos creados con fins comerciais e con intereses represivos e inhibidores da nosa autenticidade. Aproveitemos tamén para recordar que amarnos a nós mesmas é unha das múltiples formas de amor e, se ben o ser humano é un ser social, a relación con unha mesma é a base para o resto de relacións que teñamos coas demais.
Que tal se celebramos o Amor en todas as súas formas e todos os días do ano?
Buscando gurú
Por suposto que é cómodo que nos dean as cousas feitas, que nos dean unhas directrices mastigadas que só temos que engulir. Que alguén se faga cargo da nosa vida, vaia. Mais esas directrices que nos dan as idealizadas guías ás que seguimos, seguen sendo un molde alleo no que tratamos de encaixar para ter a sensación de que pertencemos a un grupo, de que nos validan e confirman que estamos vivindo “como é debido”. Sen dúbida hai un certo descanso no feito de seguir os dogmas que ditan outras persoas ás que enxalzamos porque así evitamos facer o traballo persoal. É máis doado que nos dean unhas pautas que definan cales son as etapas da vida, que hai que facer en cada unha delas e acatalo. Por unha banda é un descanso, si; pero pola outra é un abandonarse a si mesma e unha irresponsabilidade para connosco.
Non hai atallo, non hai receitas máxicas nin gurús que saiban vivir a nosa vida mellor ca nós. Así que tampouco creamos que sabemos como deben vivir a vida as demais persoas. Respectemos e valoremos a nosa batalla vital así como a das demais e, sobre todo, non nos eliminemos da ecuación da nosa propia vida.
Sorpresas da Vida
A Vida sempre me sorprende. Envorca as miñas certezas como se fosen un barquiño de papel á deriva e non podo máis que quedarme bocaaberta. Sei que moitas persoas asocian sorpresa con algo agradable, pero en realidade unha sorpresa é algo que nos conmove, que nos suspende e marabilla pola súa rareza ou incomprensibilidade. Unha sorpresa é algo que estaba oculto e de súpeto emerxe con toda a súa forza. A Vida sorpréndeme deixándome claro que non estou preparada nin advertida para o que dispón, que toda previsión pola miña parte queda desmantelada pola súa gran creatividade e poder. Atónita e pasmada incluso espantada co que se presenta diante de min. É nese preciso momento cando podo ver claramente que non importa a cantos cursos, meditacións ou libros teña recorrido porque a Vida na súa sabedoría coñece moito mellor ca min mesma o que necesito experimentar; e así o fai acontecer. A pesar de todo o traballo interno que fago, sigo atopándome con situacións, noticias e persoas que me deixan nese estado de pasmo e admiración extremados no que a razón e o discurso quedan paralizados logo da convulsión e o espasmo. Fago plans e organizo horarios con gran eficiencia e meticulosidade – como boa Virgo exaltada – porén a Vida déixame moi claro que, nun segundo e cun leve sopro da súa vontade, o meu castelo de naipes esboróase. Entón xorde a pregunta "E agora que?". Pois a tomar a agulla de marear de novo para encontrar o rumbo no medio do océano vital. As sorpresas da Vida desacóuganme, descolócanme e atórdanme, mais grazas a elas descubro partes de min que doutro xeito non exploraría; situacións, lugares e persoas que doutro xeito non encontraría. Os xiros da Vida fan que a existencia humana estea chea de incerteza, pero tamén de estímulo e resiliencia. Así que a pregunta pasa a ser "Entrégome a confiar na Vida?". O traballo da Vida, por dicilo dalgunha maneira, é catalizar a existencia, facer que existamos, que vivamos todo o que se está dando no momento presente. Pero o que ocorre no momento presente a maioría das veces non nos gusta nada e buscamos evitalo, negalo, eliminalo, ... E iso fainos moitísimo dano porque é un atentado contra a Vida en si e por extensión contra a nosa propia existencia.
[A canción da que vos falo ao comezo do episodio titúlase "Pedro Navaja" e é de Rubén Blades.]
Espellos e filtros
Porén, a mirada das demais parte da súa propia interpretación e subxectividade polo tanto a devolución que nos ofrecen resulta ter todo que ver coas observadoras e nada que ver connosco, as observadas. A pesar disto, seguimos poñendo nun pedestal a opinión externa e tentamos axustarnos a ela.
Chegadas a este punto podemos pensar: entón atendamos só á nosa propia mirada e listo! Pero é que tamén está impregnada de subxectividade e polo tanto de distorsión sobre o que vemos de nós mesmas e das demais.
E como vos quedades se vos digo que tamén a imaxe que nos devolven espellos e cámaras modifica a realidade? Pois si, porque depende do tipo de espello no que nos miramos ou do tipo de lente da cámara que nos retrata.
Ao final, a percepción que temos, sexa baseada en espellos e cámaras ou na mirada das demais, non deixa de ser unha construción feita a través da interpretación mental. Sería ben relativizar a importancia que damos a como nos vemos externamente; xa que de todos modos, cada unha de nós ve o mundo e aos outros seres humanos dende o seu filtro persoal.
E non podo falar de filtros sen referirme aos que utilizamos nas redes sociais para proxectar unha imaxe máis sofisticada de nós que non deixa de ser unha maneira de afastarnos da nosa realidade. Con isto non estou a dicir que a mirada doutros seres humanos sexa superior ou inferior á do algoritmo ou á nosa propia; non. O que digo é que todas esas miradas son tendenciosas e terxiversan a realidade.
Cada persoa coa que nos cruzamos é un espello porque nos reflicte unha parte de nós. Normalmente é unha faceta nosa que ignoramos ou negamos posuír. Pero nós escollemos o que queremos ver, literal e metaforicamente falando. Igual que facemos ao contemplar a nosa imaxe en espellos, fotos, vídeos ou ao escoller o filtro para publicar un selfie.
Que tal se tomamos a oportunidade de observar que hai detrás dese filtro persoal que aplicamos á hora de mirar o mundo e a nós mesmas? Que tal escanearnos internamente en vez de fotografarnos externamente? Que tal voltear a mirada cara dentro en vez de deixala cara fóra?
Misión de vida
Compártovos algunhas preguntas para facérmonos e quen sabe, se cadra poden axudarnos a descubrir a nosa misión de vida:
Que me agradecen a miúdo as demais persoas?
Se me quedase un ano de vida: que faría?
En que se me pasa o tempo voando? Que se me dá ben de maneira natural?
Estou rodeada de persoas que me apoian?
Se non tivese medo e non me importase o que a xente opina, que me gustaría facer?
Como me gustaría ser recordada?
Se soubese que vou ter éxito, que me atrevería a facer?
Como pode axudar e poñerse ao servizo da comunidade aquilo que me encanta e para o que teño facilidade?
Alta sensibilidade
Conversando coa avoa
Este é un episodio moi especial porque estarei acompañada. A nosa cómplice de hoxe chámase Amelia. É un ser humano incrible, un gran referente de muller que, ademais, é a miña avoa. Convideina a conversar no espazo de Unha pedra no zapato porque ela abeira unha gran sabedoría vital que me encantaría poder compartir convosco. Así que aquí estamos difundindo polas ondas un pouco de Amelia para o mundo.
Hoxe imos falar do descubrimento do esencial na vida de cada quen e do compromiso que require ese treito entre o dito e feito.
As persoas que tedes anciás no voso entorno, celebrádeo moito porque son verdadeiras bibliotecas da vida! Esteades de acordo ou non co que din, sempre se aprende moito escoitando ás persoas maiores.
O que nos come por dentro
Hoxe gustaríame falar do trastorno alimenticio por enchedela. A pesar de que non teño probas científicas que avalen o que vou dicir, atrévome a afirmar que polo menos o 80% da poboación, e inclúome, sufrimos esta desorde alimenticia. Consiste nun consumo masivo de comida sen control dos impulsos nin da alimentación que conduce a un posterior estado de ansiedade, culpa ou remorsos polo que acabamos de inxerir e que pode levarnos a repetir a pancha configurando así un círculo vicioso infinito ou tamén pode derivar en condutas bulímicas de purga como son vómitos inducidos, xaxuar ou facer deporte de maneira excesiva.
Hábitos alimentarios coma este son unha táctica que utilizamos para manexar emocións dolorosas e para sentirnos en control das nosas vidas. Por suposto que tamén son o resultado dunha colosal imposición da imaxe do corpo delgado como canon de beleza único e aceptable. Un canon que distorce a nosa percepción do propio corpo.
Así que comamos con gusto e desfrutemos dos manxares, pero esteamos atentas mentres comemos. Non para castigarnos nin culparnos, tampouco para culpar ou castigar a outras, senón para ir ao máis profundo de nós e atrevernos a ver e a atender iso que nos esforzamos en tapar comendo.
Este tipo de condutas alimentarias en realidade non ten que ver coa comida en si. Ten que ver co que nos come por dentro a nós.
O aguinaldo da presenza
Nestas semanas de bombardeo incitador ao consumo faise moi difícil ser conscientes de que compramos, por que o compramos, para quen o compramos e se de feito é necesario mercar algo. Nada material pode compensar o tempo de calidade compartido coas persoas amadas. O agasallo nunca vai substituír a presenza.
De que maneira atendemos ás persoas que amamos? De que maneira lemos o que nos escriben, escoitamos o que nos din ou observamos o que nos amosan? Que tipo de agasallos regalamos? Son estimulantes, nutritivos, aportan, incentivan á outra persoa ou simplemente libérannos dunha obriga social e enchen un espazo físico na casa de quen os recibe?
A miña invitación para todas nós é que dediquemos consciencia e presenza ás persoas e ao mundo que nos rodean. Nestas datas, desexo que o aguinaldo da presenza sexa o máis ofrecido e o máis recibido!
Que vivan as repugnantiñas!
Hoxe quero homenaxear a estes seres humanos porque sacan á luz o que nos resistimos a ver e a recoñecer. Son lanternas certeiras que iluminan esa molestia que abeiramos, esa ferida que supura. Facémolas culpables do que sentimos nese instante, pero só nos están amosando a insuficiencia que xa levamos dentro.
Porén, todas somos repugnantiñas nalgún momento e, cando o somos, insconscientemente estamos buscando demostrar que valemos, que sabemos, que somos dignas de amor.
Resignificando a quietude e a espera
A rapidez e a acción son calidades que se premian e que se valoran moito socialmente. Eu sempre me tiven por unha persoa moi rápida e activa. Calquera que me coñeza probablemente poida confirmalo. Entón comecei a reflexionar sobre a posibilidade de que a rapidez e a acción non me definisen e pregunteime se eu podería ser tamén unha persoa que existe na quietude e na espera. Decidinme a experimentar ambas cousas para poder ser consciente das miñas crenzas e prexuízos ao respecto. E é difícil, porque cando estás programada para actuar con rapidez o máis incómodo é que che arrebaten a ilusión de control que xera o feito de actuar e a ilusión de avance que xera o feito de ir rápido. O interesante era que as miñas ideas sobre a quietude e a espera estaban moi asociadas á pasividade e polo eran tanto moi opostas á rapidez e á acción que supostamente me definen. Na vivencia descubrín que podo existir tamén na quietude e na espera e que estas son moi necesarias porque permiten que a vida aconteza sen estar predeseñada nin condicionada por expectativas. E ti? Anímaste a explorar os teus opostos?
A cadea da violencia
Cada situación de violencia que padecemos ou que infliximos a outras persoas amósanos a inmensa dor que acumulamos no noso interior e da que evitamos facernos cargo.
O máis fácil é dicir que hai persoas malas que son violentas e crer que somos alleas a elas sen decatarnos de que son os nosos espellos. O duro é asumir que eu tamén son violenta. Se como humanidade estamos conectadas, non podo ser allea a esa persoa que recibe unha malleira nin tampouco á persoa que propina dita malleira. Non me refiro soamente á violencia física porque, inda que é a máis explícita, son igual de ferintes a violencia verbal e a psicolóxica.
Durante demasiados séculos, as mulleres temos sido sacos de boxeo para a descarga dos homes que se creron con dereito a derramar sobre nós a súa violencia e o seu esperma, incapaces de considerarnos seres humanos e tratándonos como obxectos da súa propiedade ao servizo das súas apetencias e da reprodución da “súa” semente. Cando hai un sistema e unhas estruturas de poder que consolidan o privilexio dos uns sobre as outras, a violencia infíltrase na cultura e na educación configurando unha programación interna que nos fai normalizala e aceptala individual e colectivamente.
Todo tipo de violencia exercida sobre calquera ser humano é un acto que atenta contra a humanidade enteira. Onte foi o Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller pois eu creo que ese día son todos os días: #ninunhamenos
Adicción a mellorarse
Esa urxencia por “mellorarme” levoume a caer na trampa de que podía seguir una receita infalible para conseguir ser a versión “Rosalía-5G”. Se non segues as instrucións recomendadas por eses cursos, talleres, conferencias, libros, charlas, podcasts, ... es unha mediocre porque non invistes en mellorarte; e se as segues pero non acadaches o resultado de ter “mellorado” es un fracaso. Estamos ante un dos círculos viciosos máis perversos e adictivos que existen porque nos conducen a ter como referentes imaxes de idealizada espiritualidade que non son reais e que se basean na negación de partes de nós mesmas para que sigamos consumindo supostos produtos de “mellora persoal”.
Opino que deberiamos usar todas as marabillosasferramentas que se nos ofrecenpara tomar consciencia de que a experiencia humana non é algo a perfeccionar, senón un proceso que se experimenta ao longo de toda unha vida. Aquí e agora xa estamos sendo a nosa mellor versión por existir plenamente coas nosas luces e sombras.